ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՄԱՐԿՈՍԻ

1
Գլուխ Ա

1 Սկիզբն աւետարանի Յիսուսի Քրիստոսի Որդւոյ Աստուծոյ։ 2 Որպէս եւ գրեա՛լ է ՚ի մարգարէս. Ահաւասիկ ես առաքեմ զհրեշտա՛կ իմ առաջի քոյ, որ հանդերձեսցէ զճանապարհս քո առաջի քոյ[566]։ 3 Ձայն բարբառոյ յանապատի. Պատրա՛ստ արարէք զճանապարհ Տեառն, եւ ուղի՛ղս արարէք զշաւիղս նորա[567]։ 4 Եւ եղեւ՝ զի Յովհաննէս մկրտէ՛ր յանապատի, եւ քարոզէր մկրտութիւն ապաշխարութեան ՚ի թողութիւն մեղաց։ 5 Եւ երթայր առ նա ամենայն աշխարհն Հրէաստանի, եւ Երուսաղէմացիք ամենեքեան. եւ մկրտէին ՚ի նմանէ ՚ի Յորդանան գետ՝ խոստովանեա՛լ զմեղս իւրեանց[568]։ 6 Եւ էր Յովհաննէս զգեցեալ ստեւ՛ ուղտու, եւ գօտի՛ մաշկեղէն ընդ մէջ իւր. եւ կերակուր նորա մարա՛խ՝ եւ մե՛ղր վայրենի։ 7 Քարոզէ՛ր եւ ասէր. Գայ զօրագոյնն քան զիս զկնի իմ, որում չե՛մ բաւական խոնարհել՝ լուծանե՛լ զխրացս կօշկաց նորա[569]։ 8 Ես՝ մկրտեցի զձեզ ջրո՛վ, եւ նա մկրտեսցէ զձեզ Հոգւո՛վ Սրբով[570]։ 9 Եւ եղեւ յաւուրսն յայնոսիկ ե՛կն Յիսուս ՚ի Նազարեթէ Գալիլեացւոց, եւ մկրտեցա՛ւ ՚ի Յովհաննէ ՚ի Յորդանան[571]։ 10 Եւ նոյնժամայն ընդ վերանա՛լ ՚ի ջրոցն, ետես ցելեա՛լ զերկինս, եւ զՀոգին Աստուծոյ իբրեւ զաղաւնի՝ զի իջանէ՛ր ՚ի վերայ նորա[572]։ 11 Ձա՛յն եղեւ յերկնից՝ եւ ասէ. Դո՛ւ ես Որդի իմ սիրելի, ընդ քե՛զ հաճեցայ[573]։ 12 Եւ նոյնժամայն՝ Հոգին հանէ՛ զնա յանապատ։ 13 Եւ էր նա անդ զաւուրս քառասուն փորձեա՛լ ՚ի Սատանայէ. եւ է՛ր ընդ գազանս, եւ հրեշտակք պաշտէին զնա[574]։ բբ 14 Եւ յե՛տ մատնելոյն Յովհաննու, ե՛կն Յիսուս ՚ի Գալիլեա. քարոզէ՛ր զաւետարանն Աստուծոյ՝ եւ ասէր. 15 թէ կատարե՛ալ է ժամանակ, եւ հասեա՛լ է արքայութիւնն Աստուծոյ. ապաշխարեցէ՛ք եւ հաւատացէ՛ք յաւետարանն։ 16 Իբրեւ անցանէր առ ծովեզերբն Գալիլեացւոց, ետե՛ս զՍի՛մովն եւ զԱնդրէ՛աս եղբայր Սիմովնի, զի արկեալ էր նոցա ուռկա՛նս ՚ի ծով. քանզի ձկնո՛րսք էին[575]։ 17 Եւ ասէ ցնոսա Յիսուս. Եկա՛յք զկնի իմ, եւ արարից զձեզ՝ լինել որսո՛րդս մարդկան։ 18 Եւ վաղվաղակի թողեալ զուռկանսն, գնացին զհետ նորա։ 19 Եւ մատուցեալ անտի՝ սակաւիկ մի յառաջ, ետես զՅա՛կովբոս Զեբեդեայ՝ եւ զՅովհաննէս եղբայր նորա, եւ զնոսա ՚ի նաւին մինչ կազմէին զուռկանս, եւ կոչեաց զնոսա[576]։ 20 Եւ վաղվաղակի թողեա՛լ զհայրն իւրեանց Զեբեդոս ՚ի նաւին վարձկանօքն հանդերձ, գնացի՛ն զհետ նորա[577]։ բգ 21 Եւ մտանե՛ն ՚ի Կափառնաում. եւ իսկ եւ իսկ ՚ի շաբաթուն մտեա՛լ ՚ի ժողովուրդն, ուսուցանէ՛ր զնոսա։ 22 Եւ զարմանայի՛ն ընդ վարդապետութիւն նորա, զի ուսուցանէր զնոսա իբրեւ իշխանութեամբ՝ եւ ո՛չ որպէս դպիրքն։

Ա 23 Եւ էր ՚ի ժողովրդեանն նոցա այր մի, յորում ա՛յս պիղծ գոյր ՚ի նմա. որ աղաղակեա՛ց՝ եւ ասէ[578]. 24 Թո՛յլ տուր, զի՞ կայ՝ մե՛ր եւ քո՝ Յիսուս Նազովրեցի, եկիր կորուսանե՛լ զմեզ. գիտե՛մք զքեզ՝ ո՛վ ես, Սուրբն Աստուծոյ[579]։ 25 Սաստեա՛ց ՚ի նա Յիսուս՝ եւ ասէ. Կարկեա՛ց՝ եւ ե՛լ ՚ի դմանէ։ 26 Եւ զարկոյց զնա այսն պիղծ. եւ աղաղակեաց ՚ի ձայն մեծ, եւ ե՛լ ՚ի նմանէ։ 27 Եւ զարմացա՛ն ամենեքին, մինչեւ հծծե՛լ ընդ միմեանս՝ եւ ասել. Զի՞նչ է այս նո՛ր վարդապետութիւնս, զի իշխանութեամբ եւ այսոց պղծոց սաստէ, եւ հնազանդին սմա[580]։ 28 Եւ ե՛լ լուր նորա ընդ ամենայն կողմն Գալիլեացւոց[581]։

Բ 29 Եւ վաղվաղակի ելեալ ՚ի ժորովրդենէն, ե՛կն ՚ի տուն Սիմովնի՛ եւ Անդրեայ՝ Յակովբա՛ւ եւ Յովհաննո՛ւ հանդերձ։ 30 Եւ զոքանչ Սիմովնի դնէր ջերմացեա՛լ. եւ վաղվաղակի ասեն ցնա վասն նորա։ 31 Եւ մատուցեալ յարո՛յց զնա՝ կալեա՛լ զձեռանէ նորա. եւ եթող զնա տենդն, եւ պաշտէ՛ր զնոսա։

Գ 32 Եւ իբրեւ երեկո՛յ եղեւ ՚ի մտանել արեգականն, բերին առ նա զամենայն հիւանդս եւ զդիւահարս[582]. 33 եւ է՛ր ամենայն քաղաքն ժողովեալ առ դուրսն[583]։ 34 Եւ բժշկեա՛ց բազում հիւանդս ՚ի պէսպէս ախտից. եւ դեւ՛ս բազումս եհան. եւ ո՛չ տայր խօսել դիւացն, զի գիտէին զնա՝ թէ Քրիստոսն է[584]։ բդ 35 Եւ ընդ ա՛յգ ընդ առաւօտն՝ յարուցեալ՝ ե՛լ եւ գնա՛ց յանապատ տեղի, եւ անդ կայր յաղօթս[585]։ 36 Եւ գնա՛ց զհետ նորա Սի՛մովն՝ եւ որ ընդ նմայն էին. 37 եւ իբրեւ գտին զնա՝ ասե՛ն ցնա, թէ ամենեքին խնդրեն զքեզ[586]։ 38 Եւ ասէ ցնոսա. Եկա՛յք երթիցուք եւ յայլ մօտաւոր գեղաքաղաքսն, զի եւ ա՛նդ քարոզեցից. զի յա՛յս իսկ եկեալ եմ։ 39 Եւ քարոզէ՛ր ՚ի ժողովուրդս նոցա ընդ ամենայն Գալիլեացիս, եւ դեւ՛ս հանէր։

Դ 40 Գայ առ նա բորոտ մի, աղաչէ՛ր՝ ՚ի ծունր իջանէր՝ եւ ասէր. Տէր՝ եթէ կամիս, կա՛րօղ ես զիս բժշկել[587]։ 41 Իսկ Յիսուս գթացեալ՝ ձգեա՛ց ձեռն, մերձեցա՛ւ ՚ի նա՝ եւ ասէ ցնա. Կամիմ՝ սրբեա՛ց[588]։ 42 Եւ իբրեւ ասացն ցնա, վաղվաղակի գնաց ՚ի նմանէ բորոտութիւնն, եւ սրբեցա՛ւ։ 43 Եւ սաստեա՛լ նմա՝ եհան զնա արտաքս վաղվաղակի, եւ ասէ ցնա[589]. 44 Զգո՛յշ լեր, մի՛ ումեք ինչ ասիցես. այլ ե՛րթ ցո՛յց զքեզ քահանային. եւ մատո՛ վասն սրբութեան քոյ պատարագ՝ զոր հրամայեա՛ց Մովսէս՝ ՚ի վկայութիւն նոցա։ 45 Եւ նա ելեալ սկսաւ քարոզե՛լ յոյժ, եւ հռչակ հարկանել զբանն, մինչ ո՛չ եւս կարօղ լինել նմա յայտնապէ՛ս ՚ի քաղաք մտանել, այլ արտաքոյ յանապատ տեղիս էր. եւ գայի՛ն առ նա յամենայն կողմանց[590]։

2
Գլուխ Բ

բե 1 Եւ մտեալ դարձեալ ՚ի Կափառնաում, յետ աւուրց 2 լո՛ւ եղեւ եթէ ՚ի տա՛ն է. եւ ժողովեցա՛ն բազումք՝ մինչեւ տեղի եւս ո՛չ լինել՝ եւ ո՛չ առ դրանն. եւ խօսէ՛ր նոցա զբանն[591]։

Ե 3 Եւ գային առ նա՝ բերէին անդամալոյծ մի բարձեա՛լ ՚ի չորից։ 4 Եւ իբրեւ ո՛չ կարէին մերձենալ առ նա՝ յամբոխէ անտի, քակեցին զյարկն ուր էր Յիսուս, եւ բացեալ զառաստաղն՝ իջուցի՛ն զմահիճսն յորում կայր անդամալոյծն[592]։ 5 Եւ տեսեալ Յիսուսի զհաւատս նոցա, ասէ ցանդամալոյծն. Ո՛րդեակ՝ թողեա՛լ լիցին քեզ մեղք քո։ 6 Եւ էին ոմանք ՚ի դպրաց անտի որ ա՛նդ նստէին. եւ խորհէին ՚ի սիրտս իւրեանց. 7 Զի՞նչ է այս՝ որ խօսի սա զհայհոյութիւնս. ո՞վ կարէ թողուլ զմեղս, եթէ ոչ՝ մի՛ Աստուած[593]։ 8 Եւ գիտա՛ց Յիսուս յոգի իւր՝ թէ այնպէս խորհին ՚ի սիրտս իւրեանց, եւ ասէ. Զի՞ խորհիք զայդ ՚ի սիրտս ձեր[594]։ 9 Զի՞նչ դիւրին է ասել ցանդամալոյծն. Թողեալ լիցին քեզ մեղք քո, եթէ ասել. Արի՛ առ զմահիճս քո եւ ե՛րթ ՚ի տուն քո։ 10 Այլ զի գիտասջիք եթէ իշխանութիւն ունի Որդի մարդոյ ՚ի վերայ երկրի՝ թողո՛ւլ զմեղս։ Ասէ ցանդամալոյծն. 11 Քե՛զ ասեմ. Արի՛ առ զմահիճս քո՝ եւ ե՛րթ ՚ի տուն քո։ 12 Եւ յարեա՛ւ. եւ վաղվաղակի առեալ զմահիճսն, ե՛լ առաջի ամենեցուն. մինչեւ զարմանա՛լ ամենեցուն՝ եւ փառաւո՛ր առնել զԱստուած՝ եւ ասել, թէ այսպիսի ինչ երբէք՝ ո՛չ տեսաք[595]։ բզ 13 Եւ ե՛լ դարձեալ ՚ի ծովեզրն, եւ ամենայն ժողովուրդն գա՛յր առ նա. եւ ուսուցանէ՛ր զնոսա։

Զ 14 Եւ մինչդեռ անցանէր, ետես զՂեւի՛ Ալփեայ՝ զի նստէ՛ր ՚ի մաքսաւորութեան. եւ ասէ ցնա. Ե՛կ զկնի իմ։ Եւ յարուցեալ՝ գնա՛ց զկնի նորա։ 15 Եւ եղեւ ՚ի բազմելն նորա ՚ի տան նորա, եւ բազում մաքսաւո՛րք եւ մեղաւորք բազմեա՛լ էին ընդ Յիսուսի՝ եւ ընդ աշակերտսն նորա. քանզի էին բազումք՝ որ երթային զհետ նորա[596]։ 16 Իսկ դպիրքն եւ փարիսեցիք իբրեւ տեսին՝ թէ ուտէ ընդ մաքսաւորս եւ ընդ մեղաւորս, ասեն ցաշակերտսն նորա. Զի՞ է՝ զի ընդ մեղաւո՛րս եւ ընդ մաքսաւո՛րս ուտէք եւ ըմպէք[597]։ 17 Իբրեւ լուաւ Յիսուս՝ ասէ՛ ցնոսա. Ո՛չ ինչ է պիտոյ բժիշկ ողջոց, այլ հիւանդա՛ց եւ ո՛չ եկի կոչել զարդարս՝ այլ զմեղաւո՛րս[598]։ 18 Եւ էին աշակերտքն Յովհաննու եւ փարիսեցիքն ՚ի պա՛հս. գա՛ն եւ ասեն ցնա. Ընդէ՞ր աշակերտքն Յովհաննու՝ եւ փարիսեցիքն պահեն, եւ քո՛ աշակերտքդ ո՛չ պահեն։ 19 Եւ ասէ ցնոսա Յիսուս. Մի եթէ մա՞րթ ինչ իցէ որդւոց առագաստի՝ մինչ ընդ նոսա՛ իցէ փեսայն՝ պահե՞լ. ցորքան ընդ իւրեա՛նս ունիցին զփեսայն, ո՛չ է մա՛րթ պահել[599]։ 20 Այլ եկեսցե՛ն աւուրք՝ յորժամ վերասցի ՚ի նոցանէ փեսայն, եւ ապա՛ պահեսցեն յաւո՛ւրն յայնմիկ[600]։ 21 Ո՛չ ոք կապերտ նո՛ր անթա՛փ արկանէ ՚ի վերայ հնացեալ ձորձոյ. ապա թէ ոչ՝ առնո՛ւ լրութեամբն իւրով նորն ՚ի հնոյ անտի, եւ չա՛ր եւս պատառումն լինի[601]։ 22 Եւ ո՛չ ոք արկանէ գինի նոր՝ ՚ի տիկս հինս. ապա թէ ոչ՝ պայթուցանէ՛ գինին զտիկսն, գինի հեղու, եւ տիկքն կորնչի՛ն. այլ գինի նոր՝ ՚ի տիկս նո՛րս արկանելի է[602]։ բէ 23 Եւ եղեւ նմա ՚ի շաբաթու անցանե՛լ ընդ արտորայս. եւ աշակերտքն ՚ի գնալն իւրեանց սկսան հա՛սկ կորզել եւ ուտե՛լ։ 24 Եւ փարիսեցիքն՝ ասեն ցնա. Տե՛ս՝ զինչ գործեն աշակե՛րտքն քո ՚ի շաբաթուս զոր չէ՛ արժան[603]։ 25 Եւ ասէ ցնոսա Յիսուս. Ո՞չ երբէք իցէ ընթերցեալ ձեր՝ զոր արա՛րն Դաւիթ, յորժամ պիտոյն եղեւ, եւ քաղցեաւ՝ նա եւ որ ընդ նմայն էին։ 26 Զիա՞րդ եմուտ ՚ի տունն Աստուծոյ առ Աբիաթարա՛ւ քահանայապետիւ, եւ զհացսն զառաջաւորութեան եկեր՝ եւ ե՛տ եւ այնոցիկ որ ընդ նմայն էին. զոր ո՛չ էր օրէն ուտել, բայց միայն քահանայիցն[604]։ 27 Եւ ասէ ցնոսա. Շաբաթ՝ վասն մարդո՛յ եղեւ, եւ ո՛չ եթէ մարդ վասն շաբաթու, 28 ապա ուրեմն՝ տէ՛ր է Որդի մարդոյ՝ եւ շաբաթու։

3
Գլուխ Գ

1 Եւ եմո՛ւտ միւսանգամ ՚ի ժողովուրդն. եւ է՛ր անդ ա՛յր մի՝ որոյ ձեռն իւր գօսացեա՛լ էր[605]։ 2 Եւ սպասէին նմա՝ եթէ բժշկեսցէ՛ զնա ՚ի շաբաթուն. զի չարախօսեսցե՛ն զնմանէ[606]։ 3 Եւ ասէ ցայրն՝ որոյ ձեռնն գօսացեալ էր. Արի ա՛նց ՚ի մէջ[607]։ 4 Եւ ասէ ցնոսա. Զի՞նչ արժան է ՚ի շաբաթու, բարի՞ ինչ գործել՝ եթէ չա՛ր առնել, ոգի մի ապրեցուցանե՛լ՝ եթէ կորուսանել։ Եւ նոքա լռեցի՛ն[608]։ 5 Եւ հայեցեալ Յիսուսի զնոքօք լի՛ ցասմամբ, տրտմեալ վասն կուրութեան սրտից նոցա, ասէ ցայրն. Ձըգեա՛ զձեռն քո։ Եւ նա ձըգեաց, եւ ողջացա՛ւ ձեռն նորա։ գկ 6 Եւ ելեալ արտաքս վաղվաղակի փարիսեցիքն Հերովդիանոսօքն հանդերձ, խորհուրդ առնէին վասն նորա՝ թէ զիա՞րդ կորուսցեն զնա։ 7 Իսկ Յիսուս աշակերտօքն իւրովք գնա՛ց ՚ի ծովեզրն։ Եւ բազում ժողովուրդ ՚ի Գալիլեացւոց երթային զհետ նորա. եւ ՚ի Հրէաստանէ[609], 8 եւ յԵրուսաղեմէ, եւ յայնկոյս Յորդանանու, եւ որք ՚ի Տիւրոսէ եւ ՚ի Սիդովնէ. բազում ժողովուրդ իբրեւ լսէի՛ն որչափ ինչ առնէր, գայի՛ն առ նա։ 9 Եւ ասէ ցաշակերտսն իւր, զի նաւա՛կ մի պատրաստական կայցէ նմա վասն ամբոխին՝ զի մի՛ նեղեսցեն զնա։ 10 Քանզի զբազո՛ւմս բժշկեաց. մինչ գալ խռնել զնովաւ՝ զի մերձեսցին առ նա, որք ունէին ա՛խտս ինչ[610]։ 11 Եւ այսք պիղծք յորժամ տեսանէին զնա, անկանէին առաջի նորա, աղաղակէի՛ն եւ ասէին. 12 թէ դո՛ւ ես Որդի Աստուծոյ։ Եւ նա՝ յո՛յժ սաստէր նոցա, զի մի՛ յայտնի առնիցեն զնա[611]։

Ը գբ 13 Ելանէ՛ ՚ի լեառն՝ եւ կոչէ՛ առ ինքն զորս ի՛նքն կամեցաւ. եւ չոգա՛ն առ նա[612]։ 14 Եւ արա՛ր երկոտասանս՝ զի իցեն զնովաւ, եւ զի առաքեսցէ՛ զնոսա քարոզել. 15 եւ ունել իշխանութիւն բժշկելոյ զցաւս՝ եւ հանելոյ զդեւս։ 16 Եւ ե՛դ անուն Սիմովնի՝ Պե՛տրոս. 17 եւ Յակովբո՛ւ Զեբեդեայ՝ եւ Յովհաննո՛ւ եղբօրն Յակովբայ՝ ե՛դ նոցա անուանս Բաներեգէ՛ս, որ է՝ Որդի՛ք որոտման[613], 18 եւ զԱնդրէ՛աս, եւ զՓիլի՛պպոս, եւ զԲարթողովմէ՛ոս, եւ զՄատթէ՛ոս զմաքսաւորն, եւ զԹո՛վմաս, եւ զՅակո՛վբոս Ալփեայ, եւ զԹադէ՛ոս, եւ զՍի՛մովն Կաննանացի[614]. 19 եւ զՅո՛ւդա Սկարիովտացի, որ եւ մատնեա՛ցն զնա։ գգ 20 Գա՛ն ՚ի տուն, եւ գա՛յ միւսանգամ ընդ նոսա ժողովուրդն. մինչ զի եւ հա՛ց եւս՝ ո՛չ ժամանել ուտել նոցա[615]։ 21 Եւ իբրեւ լուան որ իւրքն էին՝ ելի՛ն ունե՛լ զնա, զի համարէին թէ մոլեգնեա՛լ իցէ։ 22 Եւ դպիրքն՝ որ յԵրուսաղեմէ իջեալ էին, ասէին թէ Բէեղզեբո՛ւղ գոյ ՚ի դմա, եւ իշխանա՛ւ դիւացն հանէ դա զդեւս։ 23 Եւ կոչեցեալ զնոսա առ ինքն, առակօ՛ք խօսէր ընդ նոսա. Զիա՞րդ կարէ Սատանայ զՍատանայ հանել[616]. 24 եւ արդ՝ եթէ թագաւորութիւն յանձն իւր բաժանեսցի, ո՛չ կարէ կալ թագաւորութիւնն այն։ 25 Եւ եթէ տուն յանձն իւր բաժանեսցի, ո՛չ կարէ՛ կալ տունն։ 26 Եւ եթէ Սատանայ ՚ի վերայ անձին իւրոյ յարեաւ՝ եւ բաժանեալ իցէ, ո՛չ կարէ կալ. այլ վախճանեա՛լ է[617]։ 27 Այլ ո՛չ ոք կարէ զկարասի՛ հզօրի մտեալ ՚ի տուն նորա աւա՛ր հարկանել, եթէ ոչ նախ զհզօրն կապիցէ, եւ ապա՛ զտուն նորա աւա՛ր հարկանիցէ[618]։ 28 Ամէն ասե՛մ ձեզ, զի ամենայն թողցի՛ որդւոց մարդկան մեղք՝ եւ հայհոյութիւնք՝ ո՛րչափ եւ հայհոյեսցեն[619], 29 բայց որ հայհոյեսցէ զՀոգին Սուրբ, ո՛չ ունիցի թողութիւն յաւիտեան, այլ պարտապա՛ն լիցի յաւիտենիցն մեղաց[620]։ 30 Զի ասէին՝ թէ ա՛յս պիղծ գոյ ՚ի նմա։ գդ 31 Գա՛ն եղբարքն եւ մայր նորա, եւ արտաքոյ կացեալ՝ յղեցին եւ կոչէի՛ն զնա[621]։ 32 Եւ անդ ժողովուրդն շուրջ զնովաւ նստէր. եւ իբրեւ ասացին ցնա. Ահաւասիկ մայր քո եւ եղբարք քո՝ կա՛ն արտաքոյ, եւ խնդրեն զքեզ։ 33 Պատասխանի ետ նոցա եւ ասէ. Ո՞վ է իմ մայր՝ կամ եղբարք։ 34 Հայեցաւ շուրջ զիւրեւ զաշակերտսն զի նստէին, եւ ասէ. Ահա՛ւասիկ մայր իմ, եւ եղբարք իմ[622]. 35 զի որ առնէ զկամս Աստուծոյ, նա՛ է իմ եղբայր՝ եւ քո՛յր եւ մայր[623]։

4
Գլուխ Դ

գե 1 Դարձեալ սկսաւ ուսուցանել առ ծովեզերբն. եւ խռնեցա՛ն զնովաւ ժողովուրդք բազումք, մինչեւ ՚ի նա՛ւ մտանել նմա, եւ նստե՛լ ՚ի ծովուն. եւ ամենայն ժողովուրդքն զծովեզերբն՝ զցամա՛քն ունէին[624]։ 2 Եւ ուսուցանէր զնոսա առակօք բազո՛ւմ ինչ։

Թ Եւ ասէր նոցա ՚ի վարդապետութեան իւրում. 3 Լսէ՛ք ահաւասիկ ել սերմանօղ սերմանե՛լ[625]։ 4 Եւ եղեւ ՚ի սերմանելն, ոմն անկաւ առ ճանապարհաւ, եւ եկն թռչուն եւ եկե՛ր զնա[626]։ 5 Եւ այլն անկաւ յապառաժի՝ ուր ո՛չ գոյր հող բազում. եւ վաղվաղակի՛ բուսաւ. քանզի ո՛չ գոյր հիւթ երկրին, 6 եւ յորժամ ծագեաց արեւ՝ ջեռա՛ւ, եւ զի ո՛չ գոյին արմատք՝ ցամաքեցա՛ւ[627]։ 7 Եւ այլն անկաւ ՚ի մէ՛ջ փշոց. ելին փուշքն եւ հեղձուցի՛ն զնա, եւ պտուղ ո՛չ ետ։ 8 Եւ այլն անկաւ յերկիր բարւոք. եւ ելեալ աճեցեալ տայր պտո՛ւղ, եւ բերէր ընդ միոյ՝ երեսուն, եւ ընդ միոյ՝ վաթսուն, եւ ընդ միոյ՝ հարեւր[628]։ 9 Եւ ասէր. Որ ունիցի ականջս լսելոյ՝ լուիցէ։ գզ 10 Եւ իբրեւ եղեւ առանձինն, հարցին ցնա որ զնովաւն էին աշակերտօքն հանդերձ՝ զառակսն[629]։ 11 Եւ ասէ ցնոսա. Ձեզ տուեալ է գիտե՛լ զխորհուրդս արքայութեան Աստուծոյ. բայց նոցա որ արտաքինքն են՝ ամենայն ինչ առակօք լինի[630]. 12 զի տեսանելով տեսցեն՝ եւ մի՛ տեսցեն, եւ լսելով լուիցեն՝ եւ մի՛ իմասցին. զի մի՛ երբէք դարձցին՝ եւ թողցի նոցա։ 13 Եւ ասէ ցնոսա. Ո՛չ գիտէք զառակս զայս, եւ զիա՞րդ զամենայն առակսն գիտիցէք։ 14 Որ սերմանէն՝ զբա՛նն սերմանէ։ 15 Եւ նոքա են որ առ ճանապարհաւն, ուր բա՛նն սերմանի. եւ յորժամ լսեն զնա, գայ Սատանայ՝ եւ հանէ՛ զբանն սերմանեալ ՚ի սիրտս նոցա[631]։ 16 Եւ նոքա են որ յապառաժին սերմանեցան. որք յորժամ լսիցեն զբանն, վաղվաղակի խնդութեամբ ընդունին[632]. 17 եւ զի ո՛չ ունին արմատս յանձինս, այլ առ ժամանա՛կ մի են. ապա ՚ի հասանել նեղութեան կամ հալածման վասն բանին, վաղվաղակի՛ գայթագղին։ 18 Իսկ որ ՚ի մէջ փշոցն սերմանեցան, նոքա են՝ որ իբրեւ զբանն լսեն, 19 եւ հոգք աշխարհիս, եւ պատրանք մեծութեան մտանեն եւ հեղձուցանեն զբանն՝ եւ անպտո՛ւղ լինի։ 20 Եւ նոքա են որ յերկիրն բարւոք սերմանեցան, որք լսեն զբանն՝ եւ ընդունի՛ն, եւ տան պտո՛ւղ, ընդ միոյ՝ երեսո՛ւն, եւ ընդ միոյ՝ վաթսո՛ւն, եւ ընդ միոյ՝ հարե՛ւր[633]։ գէ 21 Եւ ասէ ցնոսա. Մի եթէ՝ գա՛յ ճրագ զի ընդ գրուանաւ դնիցի, կամ ընդ մահճօք. ոչ ապաքէն ՚ի վերայ աշտանակի դնիցի[634]։ 22 Զի՝ չէ՛ ինչ ՚ի ծածուկ, որ թէ ո՛չ յայտնեսցի. եւ ո՛չ եղեւ ինչ գաղտնի, եթէ ո՛չ ՚ի յայտ գայցէ։ 23 Եթէ ոք ունիցի ականջս լսելոյ, լուիցէ՛։ 24 Եւ ասէ ցնոսա. Տեսէ՛ք զինչ լսէքդ, եւ յաւելցի՛ ձեզ որոց լսէքդ. որով չափով չափէք՝ նովի՛ն չափեսցի՛ ձեզ։ 25 Որ ոք ունիցի՛ տացի՛ նմա. եւ որ ո՛չն ունիցի, եւ զոր ունին՝ բարձցի՛ ՚ի նմանէ[635]։ դկ 26 Եւ ասէր. Ա՛յսպէս է արքայութիւն Աստուծոյ. որպէս զի այր մի արկանիցէ սերմանիս յերկրի[636]. 27 եւ ննջիցէ, եւ յառնիցէ զցա՛յգ եւ զցերեկ. եւ սերմանիքն բուսանիցին եւ աճիցեն. եւ նա ո՛չ գիտէ[637]՝ 28 թէ երկիրն ինքնին բերէ զպտուղ. նախ՝ զխո՛տն, եւ ապա՝ զհա՛սկն, եւ ապա՝ ցորեան ատոք ՚ի հասկին[638]։ 29 Այլ յորժամ տայցէ զպտուղն, վաղվաղակի առաքի մանգաղ. զի հասեա՛լ են հունձք[639]։ 30 Եւ ասէր. Ո՞ւմ նմանեցուսցուք զարքայութիւնն Աստուծոյ, կամ որո՞վ առակաւ՝ առակեսցուք զնա[640]։ 31 Որպէս հատն մանանխոյ՝ որ յորժամ սերմանիցի յերկրի, փոքրագո՛յն է քան զամենայն սերմանիս՝ որ են յերկրի[641], 32 եւ յորժամ սերմանիցի, բուսանի եւ լինի մե՛ծ քան զամենայն բանջար եւ արձակէ՛ ոստս մեծամեծս, մինչեւ բաւակա՛ն լինել ընդ հովանեաւ նորա թռչնոց երկնից բնակել։ 33 Եւ այնպիսի՛ առակօք խօսէր ընդ նոսա զբանն, որպէս կարօ՛ղ լինէին լսել[642]. 34 եւ առանց առակի ո՛չինչ խօսէր ընդ նոսա. բայց առանձինն աշակերտացն իւրոց մեկնէ՛ր զամենայն։

Ժ դբ 35 Եւ ասէ ցնոսա յաւուր յայնմիկ՝ իբրեւ ընդ երեկս լինէր. Եկայք անցցո՛ւք յա՛յն կողմն[643]։ 36 Թողուն զժողովուրդն, եւ առնո՛ւն զնա նաւա՛ւն հանդերձ, եւ զա՛յլ եւս նաւսն որ էին ընդ նմա։ 37 Եւ լինէր մրրիկ մեծ հողմոյ, եւ զալիսն ՚ի նա՛ւն զեղոյր մինչ գրեթէ լի՛ իսկ լինել. 38 եւ ինքն ննջէ՛ր ՚ի խելս նաւին ՚ի վերայ բարձի։ Զարթուցանէին զնա՝ եւ ասէին. Վարդապե՞տ՝ ո՛չինչ է քեզ փոյթ, զի կորնչիմք աւասիկ[644]։ 39 Եւ զարթուցեալ սաստեա՛ց հողմոյն, եւ ծովուն՝ ասէ. Դադարեա՛ կարկեա՛ց։ Եւ դադարեաց հողմն, եւ եղեւ խաղաղութիւն մեծ[645]։ 40 Եւ ասէ ցնոսա. Ընդէ՞ր այդպէս վատասիրտք էք, չեւ՛ եւս ունիք հաւատս։ Եւ երկեան երկե՛ւղ մեծ, եւ ասէին ցմիեանս. Ո՞ ոք արդեւք իցէ սա, զի եւ հո՛ղմ եւ ծո՛վ հնազանդին սմա[646]։

5
Գլուխ Ե

ԺԱ 1 Եւ ե՛կն յայնկոյս ծովուն՝ յաշխարհն Գերգեսացւոց։ 2 Եւ ընդ ելանելն նորա ՚ի նաւէ անտի, պատահեաց նմա այր մի ՚ի գերեզմանացն՝ զոր ունէր ա՛յս պիղծ. 3 որոյ եւ բնակութիւնն իւր իսկ՝ ՚ի գերեզմա՛նս էր. եւ ո՛չ շղթայի՛ւք ոք եւս՝ կարէր կապե՛լ զնա[647]. 4 վասն բազում անգամ ոտնկապովք եւ շղթայի՛ւք կապելոյ, եւ խզելոյ ՚ի նմանէ զշղթայսն, եւ զոտնկապսն խորտակելոյ. եւ ո՛չ ոք կարէր պարտել զնա[648]. 5 քանզի հանապազ զցա՛յգ եւ զցերե՛կ ՚ի գերեզմանս եւ ՚ի լերինս աղաղակէր, եւ կոծէր զանձն իւր քարամբք[649]։ 6 Իբրեւ ետես զՅիսուս ՚ի հեռաստանէ, ընթացաւ եւ երկի՛ր եպագ նմա։ 7 Աղաղակեաց ՚ի ձայն մեծ՝ եւ ասէ. Զի՞ կայ՝ ի՛մ եւ քո՛՝ Յիսուս Որդի Աստուծոյ Բարձրելոյ. երդմնեցուցանե՛մ զքեզ յԱստուած, մի՛ տանջեր զիս[650]։ 8 Քանզի ասէր ցնա. Ե՛լ ա՛յսդ պիղծ ՚ի մարդոյ այտի։ 9 Եւ հարցանէր ցնա՝ թէ զի՞նչ անուն է քո։ Եւ ասէր ցնա. Լէգէո՛վն է անուն իմ, քանզի բազումք եմք[651]։ 10 Եւ աղաչէին զնա յոյժ, զի մի՛ առաքեսցէ զնոսա արտաքս քան զաշխարհն[652]։ 11 Եւ ա՛նդ էր առ լերամբն՝ երամա՛կ մի խոզաց արօտական մեծ[653]։ 12 Աղաչեցին զնա ամենայն դեւքն՝ եւ ասեն. Առաքե՛ա զմեզ ՚ի խոզսն, զի մտցո՛ւք ՚ի նոսա[654]։ 13 Եւ հրամայեաց նոցա։ Եւ իբրեւ ելին ա՛յսքն պիղծ՝ մտի՛ն ՚ի խոզսն, եւ դիմեա՛ց երամակն ՚ի դարէ անտի ՚ի ծովն. էին իբրեւ երկու հազարք, եւ հեղձնուին ՚ի ծովուն[655]։ 14 Եւ խոզարածքն փախեա՛ն, եւ պատմեցին ՚ի քաղաքին եւ յագարակս՝ եւ ելին տեսանե՛լ զինչ իցէ որ գործեցաւն[656]։ 15 Գան առ Յիսուս, եւ տեսանեն զդիւահարն զի նստէր զգեցեալ եւ զգաստացեա՛լ, որ ունէր զլեգէոնն. եւ զահի՛ հարան[657]։ 16 Եւ պատմեցի՛ն նոցա՝ որոց տեսեալն էր, թէ զի՞նչ եղեւ այսահարին, եւ զի՛նչ վասն խոզիցն[658]։ 17 Եւ սկսան աղաչել զնա՝ գնա՛լ ՚ի սահմանաց նոցա։ 18 Եւ իբրեւ եմուտ նա ՚ի նա՛ւն, աղաչէր զնա դիւահարն՝ զի ընդ նմա՛ իցէ։ 19 Եւ Յիսուս ո՛չ ետ նմա թոյլ, այլ ասէ ցնա. Ե՛րթ ՚ի տուն քո առ ընտանիս քո, եւ պատմեա՛ նոցա որ ինչ միանգամ Տէր արա՛ր քեզ՝ եւ ողորմեցաւ քեզ[659]։ 20 Եւ չոգաւ՝ եւ սկսաւ քարոզե՛լ ՚ի Դեկապոլին, զոր ինչ արա՛ր նմա Յիսուս. եւ ամենեքի՛ն զարմանայի՛ն։ դգ 21 Եւ իբրեւ ա՛նց Յիսուս միւսանգամ յա՛յն կողմն՝ ժողովեցա՛ւ առ նա ժողովո՛ւրդ բազում, եւ է՛ր առ ծովեզերբն։

ԺԲ 22 Եւ ահա մի ՚ի ժողովրդապետացն գայր, որում անո՛ւն էր Յայրոս. իբրեւ ետես զնա՝ անկա՛ւ առ ոտս նորա[660]. 23 աղաչէր զնա յոյժ եւ ասէր, թէ դուստր նորա մե՛րձ է ՚ի մահ, զի եկեալ դնիցէ նմա ձեռն, որպէս զի ապրեսցի եւ կեցցէ՛[661]։ 24 Եւ գնա՛ց ընդ նմա. երթայր եւ ժողովուրդ բազում զհետ նորա, եւ նեղէի՛ն զնա։

ԺԳ 25 Եւ կի՛ն մի՝ էր ՚ի տեռատեսութեան արեան զերկոտասա՛ն ամ[662], 26 եւ յոյժ վշտացեալ ՚ի բազում բժշկաց, եւ ծախեալ զինչս իւր զամենայն, եւ չէ՛ր ինչ օգտեալ, այլ եւ՛ս առաւել զայրացեալ։ 27 Իբրեւ լուաւ զՅիսուսէ, եկն ՚ի մէջ ամբոխին յետոյ՝ եւ բո՛ւռն եհար զհանդերձէ նորա. 28 քանզի խորհէր ՚ի մտի. Թէ միայն մերձեցայց ՚ի հանդերձս նորա՝ փրկեցա՛յց[663]։ 29 Եւ վաղվաղակի ցամաքեցա՛ւ աղբեւր արեան նորա. եւ գիտա՛ց ՚ի մարմին իւր՝ թէ բժշկեցա՛ւ ՚ի տանջանացն։ 30 Եւ անդէն վաղվաղակի՝ գիտա՛ց Յիսուս յանձն իւր զզօրութիւնն որ ե՛լ ՚ի նմանէ, դարձա՛ւ յամբոխն եւ ասէ. Ո՞վ մերձեցաւ ՚ի հանդերձս իմ[664]։ 31 Եւ ասեն ցնա աշակերտքն. Տեսանես՝ զի ամբոխդ նեղէ՛ զքեզ, եւ ասես թէ ո՞վ մերձեցաւ ՚ի հանդերձս իմ[665]։ 32 Եւ շուրջ հայէր տեսանել՝ թէ ո՞ զայն արար[666]։ 33 Եւ կինն՝ զարհուրեալ եւ դողացեալ վասն որոյ գա՛ղտն արար. քանզի գիտէ՛ր զինչ եղեւ նմա. եկն՝ անկա՛ւ առաջի նորա, եւ ասաց զամենայն իրսն ստուգութեամբ[667]։ 34 Եւ Յիսուս՝ ասէ ցնա. Դո՛ւստր՝ հաւատք քո կեցուցին զքեզ. ե՛րթ ՚ի խաղաղութիւն, եւ եղիջի՛ր ո՛ղջ ՚ի տանջանաց քոց[668]։ դդ 35 Մինչ դեռ նա զա՛յն խօսէր, գա՛ն ոմանք ՚ի տանէ ժողովրդապետին՝ եւ ասեն, թէ դուստրն քո մեռա՛ւ, զի՞ եւս աշխատ առնես զվարդապետդ[669]։ 36 Ի՛սկ Յիսուս իբրեւ լուաւ զբա՛նն ասացեալ, ասէ՛ ցժողովրդապետն. Մի՛ երկնչիր. բայց միայն՝ հաւատա՛։ 37 Եւ ո՛չ զոք եթող ընդ իւր երթալ, բայց միայն զՊե՛տրոս եւ զՅա՛կովբոս եւ զՅովհա՛ննէս՝ զեղբայրն Յակովբայ։ 38 Գա՛յ ՚ի տուն ժողովրդապետին, եւ տեսանէ ամբոխ յոյժ, եւ լալակա՛նս եւ աղաղակ յոյժ։ 39 Եւ մտեալ ՚ի ներքս՝ ասէ ցնոսա. Զի՞ խռովեալ էք եւ լայք, մանուկն ո՛չ է մեռեալ, այլ ննջէ[670]։ 40 Եւ ծաղր առնէին զնա։ Եւ նորա հանեալ արտաքս զամենեսեան, առնո՛ւ ընդ իւր զհայր մանկանն եւ զմայր, եւ զնոսա որ ընդ նմայն էին, եւ մտանէ՛ ուր դնէր մանուկն։ 41 Եւ կալեալ զձեռանէ մանկանն՝ ասէ ցնա. Տա՛լիթա կո՛ւմի. որ թարգմանի. Աղջի՛կ դու՝ քե՛զ ասեմ արի՛։ 42 Եւ վաղվաղակի՛ յարեաւ աղջիկն, եւ գնայր. քանզի էր ամա՛ց իբրեւ երկոտասանից. եւ զարմացան մեծա՛ւ զարմանալեօք[671]։ 43 Եւ պատուէ՛ր տայր նոցա յոյժ, զի մի՛ ոք գիտասցէ զայն. եւ ասաց՝ տալ նմա ուտե՛լ։

6
Գլուխ Զ

դե 1 Եւ ե՛լ անտի, ե՛կն ՚ի գաւառ իւր. եւ երթայի՛ն զհետ նորա աշակերտքն իւր[672]։ 2 Եւ եղեւ ՚ի շաբաթուն՝ սկսաւ ուսուցանե՛լ ՚ի ժողովրդեանն. եւ բազումք իբրեւ լսէին՝ զարմանային ընդ վարդապետութիւն նորա, եւ ասէին. Ուստի՞ է սմա այս, կամ զի՞նչ է իմաստութիւնս որ տուեալ է սմա. զի զօրութիւնք այսպիսի՛ք ՚ի ձեռաց սորա լինիցին[673]։ 3 Ո՞չ սա է մանուկ հիւսանն, եւ որդին Մարեմայ, եղբայր Յակովբա՛յ եւ Յովսեա՛յ եւ Յուդայի՛ եւ Սիմովնի. եւ չիցե՞ն քորքն դորա ա՛ստ առ մեզ։ Եւ գայթագղէին ՚ի նա[674]։ 4 Եւ ասէ ցնոսա Յիսուս. Ո՛չ է մարգարէ՛ անարգ, բայց եթէ ՚ի գաւառի՛ իւրում, եւ յազգատոհմի, եւ ՚ի տա՛ն իւրում[675]։ 5 Եւ ո՛չ կարէր անդ՝ եւ ո՛չ մի ինչ զօրութիւն առնել, բայց սակաւ հիւանդաց ձեռն եդեալ՝ բժշկէ՛ր զնոսա[676]։ 6 Եւ զարմանա՛յր վասն անհաւատութեան նոցա։

ԺԴ դզ Եւ շրջէր շուրջ զգաւառօքն, եւ ուսուցանէր[677]։ 7 Եւ կոչեա՛ց առ ինքն զերկոտասանսն, եւ սկսաւ առաքե՛լ զնոսա երկուս երկուս. եւ տայր նոցա իշխանութիւն ՚ի վերայ այսոց պղծոց[678]։ 8 Եւ պատուիրեաց նոցա՝ զի մի՛ ինչ բարձցեն ՚ի ճանապարհ, բայց միայն գաւազա՛ն. մի՛ պարկ, մի՛ հաց, մի՛ պղինձ ՚ի գօտիս[679]. 9 այլ ագանել հողաթա՛փս, եւ. Մի՛ զգենուցուք ասէ՝ երկուս պարեգօտս։ 10 Եւ ասէ՛ր ցնոսա. Յոր տուն մտանիցէք, անդէ՛ն օթեվանս կալջի՛ք՝ մինչեւ ելանիցէք անտի։ 11 Եւ որ ոչ ընկալցին զձեզ, եւ ո՛չ լուիցեն ձեզ, յորժամ ելանիցէք անտի՝ թօթափեսջի՛ք զփոշի ոտից ձերոց ՚ի վկայութիւն նոցա։ 12 Եւ ելեալ քարոզէին՝ զի ապաշխարեսցե՛ն։ 13 Եւ դեւ՛ս բազումս հանէին՝ եւ օծանէին իւղով զբազում հիւանդս, եւ բժշկէի՛ն զնոսա։

ԺԵ դէ 14 Եւ լուա՛ւ արքայ Հերովդէս. քանզի յայտնի եղեւ անուն նորա. եւ ասէր, թէ Յովհաննէս մկրտիչ յարեա՛ւ ՚ի մեռելոց, եւ վասն ա՛յնորիկ զօրութիւնք լինին նովաւ[680]։ 15 Ա՛յլք ասէին՝ թէ Եղիա՛ է. իսկ այլքն՝ թէ մարգարէ՛ է, կամ թէ՝ իբրեւ զմի՛ ՚ի մարգարէից[681]։ 16 Իբրեւ լուաւ Հերովդէս, ասէ. Զորոյ՝ ե՛ս զգլուխն հատի զՅովհաննու, սա է՝ նա յարեա՛ւ ՚ի մեռելոց։ 17 Զի ինքն Հերովդէս առաքեաց կալաւ զՅովհաննէս, եւ կապեա՛ց զնա եւ ե՛դ ՚ի բանտի, վասն Հերովդիայ կնոջ Փիլիպպոսի եղբօր նորա, քանզի նա՝ կին արար զնա[682]։ 18 Քանզի ասէ՛ր Յովհա՛ննէս ցՀերովդէս՝ թէ ո՛չ է օրէն քեզ ունել զկի՛ն եղբօր քոյ։ 19 Եւ Հերովդիա ոխացեա՛լ էր ընդ նմա՝ եւ կամէր սպանանե՛լ զնա, եւ ո՛չ կարէր[683]։ 20 Զի Հերովդէս՝ երկնչէ՛ր ՚ի Յովհաննէ. քանզի գիտէր զնա այր արդա՛ր եւ սուրբ. եւ սպասէ՛ր նմա. եւ լուեալ ՚ի նմանէ բազում ինչ՝ առնէ՛ր, եւ քաղցրութեամբ՝ լսէր նմա։ 21 Իբրեւ օ՛ր մի լինէր պարապոյ, յորժամ ընթրիս տայր Հերովդէս՝ յաւուր ծննդոց իւրոց, նախարարա՛ց իւրոց եւ հազարապետաց եւ մեծամեծա՛ց Գալիլեացւոց[684]. 22 եւ ՚ի մտանել դստերն Հերովդիայ՝ եւ ՚ի կաքաւել, հաճո՛յ եղեւ Հերովդի եւ բազմականացն։ Ասէ թագաւորն ցաղջիկն. Խնդրեա՛ յինէն զոր ինչ կամիս, եւ տա՛ց քեզ[685]։ 23 Եւ երդուաւ նմա բազում անգամ, թէ զոր ինչ եւ խնդրեսցե՛ս դու յինէն, տա՛ց քեզ՝ մինչեւ ցկէ՛ս թագաւորութեան իմոյ[686]։ 24 Նա՝ ելեալ ասէ՛ ցմայր իւր. Զի՞նչ խնդրեցից։ Եւ նա՛ ասէ. Զգլո՛ւխն Յովհաննու մկրտչի։ 25 Եւ մտեալ անդրէն փութանակի առ թագաւորն՝ ասէ՛. Կամիմ՝ զի այժմ տացե՛ս ինձ վաղվաղակի ՚ի վերայ սկտեղ զգլուխն Յովհա՛ննու մկրտչի[687]։ 26 Եւ տրտմեցա՛ւ յոյժ թագաւորն, այլ վասն երդմանցն՝ եւ կոչնականացն՝ ո՛չ կամեցաւ անարգել զնա. 27 եւ առաքեաց վաղվաղակի թագաւորն՝ դահիճ, եւ հրամայեաց բերե՛լ զգլուխն նորա։ Եւ չոգա՛ւ գլխատեաց զնա ՚ի բանտին. 28 եւ եբե՛ր զգլուխն նորա սկտեղբ՝ եւ ե՛տ ցաղջիկն. եւ աղջիկն տարաւ՝ ե՛տ մօր իւրում։ 29 Իբրեւ լուան աշակերտքն նորա, եկին՝ բարձին զմարմինն՝ եւ եդի՛ն ՚ի գերեզմանի[688]։ եկ 30 Ժողովեցան առաքեալքն առ Յիսուս, եւ պատմեցի՛ն նմա զամենայն ինչ զոր արարին եւ զոր ուսուցին։ 31 Եւ ասէ ցնոսա Յիսուս. Եկա՛յք դուք առանձինն յանապատ տեղի, եւ հանգիջի՛ք սակա՛ւ մի։ Զի էին բազումք որ երթայի՛ն եւ գային, եւ հա՛ց անգամ՝ չժամանէին ուտել[689]։ 32 Եւ գնացի՛ն նաւու յանապատ տեղի առանձինն։ 33 Եւ տեսին զնոսա զի երթային, եւ զգացի՛ն բազումք. եւ հետի յամենայն քաղաքաց խո՛ւռն ընթանային անդր, եւ մերձենայի՛ն առ նոսա[690]։ 34 Եւ ելեալ ետես ամբոխ բազում, եւ գթացա՛ւ ՚ի նոսա զի էին իբրեւ ոչխարք՝ որոց ո՛չ իցէ հովիւ. եւ սկսաւ ուսուցանե՛լ զնոսա յոյժ։

ԺԶ 35 Եւ իբրեւ բազում ժա՛մ եղեւ, մատուցեալ աշակերտքն՝ ասէին. Տեղիս՝ անապա՛տ է, մինչդեռ աւուր կայ[691], 36 արձակեա՛ զժողովուրդսդ, զի երթեալ շուրջ յագարակս եւ ՚ի գեղս՝ գնեսցե՛ն իւրեանց զինչ ուտիցեն, զի աստ՝ ինչ ուտել՝ ո՛չ ունին[692]։ 37 Նա պատասխանի՛ ետ՝ եւ ասէ ցնոսա. Դո՛ւք տուք դոցա՝ ուտել։ Ասեն ցնա. Երթիցուք գնեսցուք երկերի՛ւր դահեկանի հաց, եւ տացո՛ւք դոցա ուտել[693]։ 38 Ասէ ցնոսա. Քանի՞ նկանակ ունիք, երթայք տեսէ՛ք։ Իբրեւ գիտացին, ասեն ցնա. Հի՛նգ. եւ երկո՛ւս ձկունս[694]։ 39 Եւ հրամայեաց նոցա բազմե՛լ երախա՛նս երախանս ՚ի վերայ դալա՛ր խոտոյ։ 40 Եւ բազմեցան դասք դասք, ուր հարեւր եւ ուր յիսուն։ 41 Եւ առեալ զհինգ նկանակն եւ զերկուս ձկունսն, հայեցա՛ւ յերկինս, օրհնեա՛ց, մանրեա՛ց զնկանակսն, եւ ետ ցաշակերտսն զի արկցեն նոցա, եւ զերկուս ձկունսն՝ բաշխեա՛ց ամենեցուն։ 42 Կերան՝ եւ յագեցա՛ն[695]. 43 եւ բարձին զնշխարսն երկոտասան սակառի՛ լի, եւ ՚ի ձկա՛նց անտի։ 44 Եւ էին որք կերանն՝ իբրեւ արք հինգ հազար։ եբ 45 Եւ նոյնժամայն ճեպեա՛ց զաշակերտսն մտանե՛լ ՚ի նաւ, եւ յառաջագո՛յն քան զնա երթալ յա՛յնկոյս ՚ի Բեթսայիդա, մինչ ինքն զժողովուրդսն արձակիցէ[696]։ 46 Եւ հրաժարեալ ՚ի նոցանէ՝ ե՛լ ՚ի լեառն կալ յաղօ՛թս։

ԺԷ 47 Եւ իբրեւ երեկոյ եղեւ, է՛ր նաւն ՚ի մէջ ծովուն, եւ ինքն ՚ի ցամաքի՛։ 48 Եւ ետես զնոսա հողմակոծեալս ՚ի վարելն, զի էր հողմն ընդդէ՛մ նոցա. եւ զչորրորդ պահու գիշերոյն գա՛յ առ նոսա գնալով ՚ի վերայ ծովուն. եւ կամէր զանց առնել առ նոքօք[697]։ 49 Նոքա իբրեւ տեսին զի գնա՛յր ՚ի վերայ ծովուն, համարեցան թէ առաչօ՛ք ինչ լինիցի, եւ զաղաղա՛կ բարձին։ 50 Քանզի ամենեքեան տեսին զնա՝ եւ խռովեցան։ Եւ նա՝ անդէն վաղվաղակի խօսեցա՛ւ ընդ նոսա, եւ ասէ. Քաջալերեցարո՛ւք, ե՛ս եմ՝ մի՛ երկնչիք։ 51 Եւ ե՛լ ՚ի նաւն առ նոսա, եւ դադարեա՛ց հողմն։ Եւ առաւե՛լ եւս յիմարեալ էին ՚ի միտս իւրեանց, եւ զարմանայի՛ն յոյժ. 52 քանզի եւ ՚ի վերայ հացին ո՛չ իմացան զի էր սիրտ նոցա թմբրեալ[698]։ 53 Եւ իբրեւ անցին յայնկոյս, եկի՛ն յերկիրն Գեննեսարեթ[699]։ 54 Եւ իբրեւ ելին ՚ի նաւէ անտի, իսկ եւ իսկ ծանեա՛ն զնա արք տեղւոյն այնորիկ[700]. 55 եւ ընթացեալ ա՛յսր անդր ընդ ամենայն գաւառն, սկսան մահճօ՛ք բերել զհիւանդս, ուր լսէին թէ անդ իցէ[701]։ 56 Եւ ուր եւ մտանէր՝ ՚ի գեղս կամ ՚ի քաղաքս կամ յագարակս, ՚ի հրապարակս դնէին զախտաժէտս, եւ աղաչէին զնա՝ զի գոնէ՝ ՚ի քղա՛նցս հանդերձից նորա մերձենայցեն. եւ որք միանգամ մերձեցանն՝ փրկեցա՛ն[702]։

7
Գլուխ Է

ԺԸ եգ 1 Եւ ժողովեցա՛ն առ նա փարիսեցիքն՝ եւ ոմանք ՚ի դպրացն որ եկեալ էին յԵրուսաղեմէ։ 2 Եւ տեսեալ զոմանս յաշակերտացն անտի՝ զի խառնա՛կ ձեռօք, ա՛յս ինքն է՝ անլուա՛յ ուտէին հաց, բամբասեցի՛ն[703]։ 3 Զի փարիսեցիքն՝ եւ ամենայն Հրէայք, եթէ ոչ բռնալի՛ր լուանան զձեռս, հաց՝ ո՛չ ուտեն. քանզի ունին զաւանդութիւն ծերոցն. 4 եւ ՚ի հրապարակէ մտեալ՝ եթէ ոչ նախ մկրտիցին, ո՛չ ուտեն. եւ ա՛յլ ինչ բազում է՝ զոր ընկալա՛ն ունել, մկրտութիւնս բաժակաց, եւ ստոմանաց, եւ պղնձեաց, եւ մահճաց[704]։ 5 Ապա հարցանեն զնա փարիսեցիքն՝ եւ դպիրք՝ թէ ընդէ՞ր աշակերտքն քո ո՛չ գնան ըստ աւանդութեան ծերոցն. այլ խառնակ ձեռօք հա՛ց ուտեն[705]։ 6 Նա պատասխանի ետ՝ եւ ասէ ցնոսա, թէ բարւո՛ք մարգարէացաւ Եսայի վասն ձեր կեղծաւորաց, որպէս ասաց. Ժողովուրդս այս շրթա՛մբք մեծարէ զիս, եւ սիրտք նոցա հեռացեալ ՚ի բացեա՛յ են յինէն[706]. 7 զո՛ւր պաշտեն զիս. ուսուցանեն վարդապետութիւնս՝ զմարդկա՛ն պատուիրեալս։ 8 Թողեալ զպատուիրանն Աստուծոյ, ունիք զմարդկա՛ն աւանդութիւն[707]։ 9 Եւ ասէ ցնոսա. Բարւոք խոտէք զպատուիրանն Աստուծոյ, զի զձե՛ր աւանդութիւնն հաստատիցէք[708]։ 10 Զի Մովսէս ասէ. Պատուեա՛ զհայր քո եւ զմայր. եւ. Որ չարախօսեսցէ զհօրէ՛ կամ զմօրէ, մահո՛ւ վախճանեսցի։ 11 Եւ դուք ասէք. Եթէ ասիցէ՛ ոք ցհայր կամ ցմայր՝ կորբա՛ն, որ է՝ պատարա՛գ, զոր յինէն օգտեսցիս[709]. 12 եւ ո՛չ եւս տայք թոյլ նմա չառնել ինչ հօրն, կամ մօր[710]։ 13 Եւ անարգէ՛ք զբանն Աստուծոյ ձերով աւանդութեամբն, զոր աւանդեցէք. եւ բազում ինչ այլ՝ որ այսմ նմա՛ն է՝ առնէք[711]։ 14 Եւ կոչեա՛լ առ ինքն զամենայն ժողովուրդն՝ ասէ ցնոսա. Լուարո՛ւք ինձ ամենեքեան՝ եւ ՚ի մի՛տ առէք[712]։ 15 Ո՛չինչ արտաքո՛ւստ ՚ի մարդ մտեալ՝ եթէ կարիցէ պղծել զնա, այլ որ ելանէ՛ ՚ի նմանէ՝ ա՛յն է որ պղծէ զմարդն[713]։ 16 Որ ունիցի ականջս լսելոյ՝ լուիցէ՛։ եդ 17 Եւ իբրեւ եմուտ ՚ի տուն յամբոխէ անտի, հարցանէին զնա աշակերտքն վասն առակին[714]։ 18 Եւ ասէ՛ ցնոսա. Այդպէս եւ դուք անմիտք էք. ո՛չ իմանայք, եթէ ամենայն որ արտաքո՛ւստ ՚ի ներքս մտանէ ՚ի մարդ, ո՛չ կարէ զնա պղծել[715]. 19 զի ո՛չ եթէ ՚ի սիրտ նորա մտանէ, այլ յորովա՛յն. եւ արտա՛քս ելանէ. եւ սրբէ՛ զամենայն կերակուրսն։ 20 Եւ ասէ՛ր, թէ որ ինչ ՚ի մարդոյն ելանէ՝ ա՛յն պղծէ զմարդ։ 21 Զի ՚ի ներքո՛ւստ ՚ի սրտէ՛ մարդկան խորհուրդք չարութեան ելանեն՝ շնութիւնք, պոռնկութիւնք, 22 գողութիւնք, սպանութիւնք, ագահութիւնք, չարութիւնք, նենգութիւնք, գիջութիւն, չարակնութիւն, հայհոյութիւն, ամբարտաւանութիւն, անզգամութիւն։ 23 Ա՛յս ամենայն չարիք՝ ՚ի ներքուստ ելանեն, եւ պղծեն զմարդ։

ԺԹ 24 Եւ անտի յարուցեալ ե՛կն ՚ի սահմանս Տիւրոսի եւ Սիդովնի. եւ մտեալ ՚ի տուն՝ ո՛չ ումեք կամէր յայտնել, եւ ո՛չ կարաց ծածկել[716]։ 25 Լուաւ կին մի զնմանէ, որոյ դուստր իւր նեղեա՛լ էր յայսոյ պղծոյ. եկն՝ անկա՛ւ առաջի նորա։ 26 Եւ կինն՝ էր հեթանոս, Փիւնիկ Ասորի՛ յազգէ. եւ աղաչէր զնա՝ զի զդեւն հանցէ՛ ՚ի դստերէ նորա։ 27 Եւ Յիսուս ասէ՛ ցնա. Թո՛յլ տուր, նա՛խ յագեսցին մանկունք. զի ո՛չ է բարւոք առնուլ զհաց մանկանց եւ արկանե՛լ շանց[717]։ 28 Նա՝ պատասխանի՛ ետ եւ ասէ. Տէր՝ եւ շո՛ւնք ՚ի փշրանաց սեղանոյ մանկանցն կերակրին։ 29 Եւ ասէ ցնա. Վասն ա՛յդր բանի՝ ե՛րթ, ե՛լ դեւն ՚ի դստերէ քումմէ։ 30 Գնա՛ց ՚ի տուն իւր, եւ եգիտ ելեալ զդեւն. եւ զդուստրն, զի անկեա՛լ դնէր ՚ի մահիճս։

Ի եե 31 Եւ ելեալ միւսանգամ ՚ի սահմանացն Տիւրոսի եւ Սիդովնի, եւ ե՛կն ՚ի ծովեզրն Գալիլեացւոց ՚ի մէջ սահմանացն ՚ի Դեկա՛պոլիս[718]։ 32 Եւ բերին առաջի նորա խուլ մի եւ համր. եւ աղաչեցին՝ զի ձե՛ռն դիցէ ՚ի վերայ նորա[719]։ 33 Եւ առեալ զնա մեկուսի՛ յամբոխէ անտի, ա՛րկ զմատունս իւր ընդ ականջս նորա՝ եւ եթո՛ւք անդր. եւ կալա՛ւ զլեզուէ նորա. 34 հայեցա՛ւ յերկինս՝ յոգոց եհան՝ եւ ասէ. Ե՛փփաթա, որ է՝ բացի՛ր[720]։ 35 Եւ նոյնժամայն բացա՛ն լսելիք նորա, եւ լուծա՛ն կապանք լեզուի նորա. եւ խօսէր՝ ուղի՛ղ։ 36 Եւ պատուիրեաց նոցա՝ զի մի՛ ումեք ասիցեն։ Եւ որչափ նա պատուիրէր նոցա, նոքա եւ՛ս առաւել քարոզէին. 37 եւ եւ՛ս քան զեւս զարմանային եւ ասէին. Զամենայն ինչ բարւո՛ք գործեաց սա, զի խլից՝ լսե՛լ տայ, եւ համերց խօսե՛լ[721]։

8
Գլուխ Ը

ԻԱ եզ 1 Յաւուրսն յայնոսիկ դարձեալ ժողովուրդ բազում էր, եւ ինչ՝ ո՛չ ունէին ուտել. կոչեա՛ց զաշակերտսն իւր՝ եւ ասէ ցնոսա. 2 Գթա՛մ ես ՚ի վերայ ժողովրդեանդ. զի արդ՝ երե՛ք աւուրք են՝ մինչ առ ի՛ս են, եւ ո՛չ ունին զինչ ուտիցեն[722]. 3 եւ եթէ արձակեմ զդոսա նօթիս ՚ի տունս իւրեանց, նքթիցե՛ն ՚ի ճանապարհի. զի ոմանք ՚ի դոցանէ ՚ի հեռաստանէ՛ եկեալ են։ 4 Պատասխանի ետուն նմա աշակերտքն նորա. Ուստի՞ կարես յագեցուցանել զդոսա հացիւ յանապատի աստ։ 5 Եւ հարցանէր զնոսա. Քանի՞ նկանակ հաց ունիք։ Եւ նոքա ասեն. Եւթն[723]։ 6 Եւ հրամայեաց ժողովրդեանն բազմե՛լ ՚ի վերայ երկրի. եւ առեալ զեւթն նկանակն՝ գոհացա՛ւ՝ եբե՛կ, եւ տայր ցաշակերտսն զի արկցե՛ն. եւ արկին առաջի ժողովրդեանն[724]։ 7 Եւ ձկունս՝ սակա՛ւ ունէին. եւ զա՛յն եւս օրհնեաց, եւ հրամայեաց արկանել[725]։ 8 Կերան եւ յագեցա՛ն, եւ բարձին զնշխարս կոտորոցն՝ եւթն զամբիղ։ 9 Եւ էին որք կերանն՝ իբրեւ չո՛րք հազարք. եւ արձակեա՛ց զնոսա։ եէ 10 Եւ նոյնժամայն մտեալ ՚ի նաւ հանդերձ աշակերտօքն՝ ե՛կն ՚ի կողմանս Դաղմանունեայ[726]։ 11 Եկին փարիսեցքն՝ եւ սկսան վիճե՛լ ընդ նմա, եւ խնդրէին ՚ի նմանէ նշա՛ն յերկնից՝ փորձելո՛վ զնա։ 12 Եւ զայրացա՛ւ յոգի իւր՝ եւ ասէ. Զի՞ է՝ զի ազգս այս նշան խնդրէ. ամէն ասեմ ձեզ, թէ՛ տացի նշան ազգիս այսմիկ։ 13 Եթող զնոսա. դարձեալ եմուտ ՚ի նաւ, եւ գնա՛ց յայնկոյս։ 14 Եւ մոռացան հաց բառնալ. բայց մի նկանակ ունէին ընդ իւրեանս ՚ի նաւին[727]։

ԻԲ 15 Եւ պատուիրէ՛ր նոցա եւ ասէր. Զգո՛յշ եղերուք ՚ի խմորոյ անտի փարիսեցւոց՝ եւ ՚ի խմորոյ Հերովդիանոսաց[728]։ 16 Եւ խորհէին ընդ միմեանս եւ ասէին, թէ զի հացս ո՛չ ունիմք։ 17 Գիտաց Յիսուս՝ եւ ասէ ցնոսա. Զի՞ խորհիք ՚ի սիրտս ձեր թե՛րահաւատք՝ թէ հաց ո՛չ ունիք. տակաւին ո՛չ իմանայք եւ ո՛չ յիշէք. ապշութիւն ունի զսիրտս ձեր[729]. 18 աչք գո՛ն՝ եւ ո՛չ տեսանէք, ականջք են՝ եւ ո՛չ լսէք եւ ո՛չ իմանայք տակաւին. եւ ո՛չ յիշէք, 19 յորժամ զհինգ նկանակն ՚ի հինգ հազարսն, եւ քանի՞ սակառի բարձէք զկոտորոցն լի։ Եւ ասեն ցնա. Երկոտասա՛ն[730]։ 20 Եւ յորժամ զեւթն նկանակն ՚ի չորս հազարսն, եւ քանի՞ զամբիղ լի՝ բարձէք զկոտորոցն։ Եւ նոքա ասեն. Եւթն։ 21 Եւ ասէ ցնոսա. Իսկ զիա՞րդ ո՛չ իմանայք։

ԻԳ 22 Գա՛ն ՚ի Բեթսայիդա. եւ ածեն առաջի նորա կո՛յր մի, եւ աղաչէին զնա՝ զի մերձեսցի ՚ի նա։ 23 Եւ առեալ զձեռանէ կուրին՝ եհա՛ն արտաքոյ շինին, եթուք յա՛չս նորա, եւ ձե՛ռն եդ ՚ի վերայ նորա. եւ հարցանէր ցնա՝ թէ տեսանիցէ՛ ինչ[731]։ 24 Բացաւ՝ եւ ասէր. Տեսանե՛մ զմարդիկս՝ զի շրջին իբրեւ զծառս։ 25 Դարձեալ եդ ձեռս ՚ի վերայ աչաց նորա՝ եբաց, եւ տեսանէ՛ր. ողջացաւ եւ տեսանէ՛ր համարձակ զամենայն[732]։ 26 Արձակեա՛ց զնա ՚ի տուն իւր՝ եւ ասէ. ՚Ի շէնդ մի՛ մտանիցես, այլ ե՛րթ ՚ի տուն քո. եւ յորժամ ՚ի շէնն մտանիցես՝ մի՛ ումեք ասիցես ՚ի շինին։

ԻԴ զկ 27 Եւ ե՛լ Յիսուս աշակերտօքն հանդերձ ՚ի շէնս Կեսարեայ Փիլիպեայ. եւ ՚ի ճանապարհին հարցանէ՛ր ցաշակերտսն՝ եւ ասէր. Զո՞ ուստեք՝ ասեն զինէն մարդիկն՝ թէ իցեմ[733]։ 28 Նոքա ետո՛ւն պատասխանի՝ եւ ասեն. ԶՅովհա՛ննէս մկրտիչ, եւ այլք՝ ԶԵղիա՛, եւ այլք՝ Զմի ոք ՚ի մարգարէից անտի[734]։ 29 Ասէ ցնոսա. Իսկ դուք՝ զո՞ ուստեք ասէք զինէն թէ իցեմ։ Պատասխանի՛ ետ Պե՛տրոս, եւ ասէ ցնա. Դո՛ւ ես Քրիստոսն։ 30 Եւ սաստեա՛ց ՚ի նոսա՝ զի ումեք՝ մի՛ ասիցեն զնմանէ[735]։ 31 Եւ սկսաւ ուսուցանել զնոսա, թէ պա՛րտ է Որդւոյ մարդոյ բազո՛ւմ չարչարանս ընդունել, եւ անարգել յերիցանց եւ ՚ի քահանայապետից եւ ՚ի դպրաց, եւ մեռանել. եւ յերիր աւուր յառնե՛լ. 32 եւ համարձա՛կ զբանն խօսեցաւ։ Եւ առեալ զնա մեկուսի՛ Պետրոսի՝ սկսաւ սաստե՛լ նմա։ 33 Եւ նա՝ դարձաւ ետես զաշակերտսն, սաստեա՛ց Պետրոսի եւ ասէ. Ե՛րթ յետս՝ ի՛մ Սատանայ. զի ո՛չ խորհիս դու զԱստուծոյսն, այլ զմարդկանս[736]։ 34 Եւ կոչեցեալ առ ինքն զժողովուրդն աշակերտօքն հանդերձ՝ ասէ ցնոսա. Եթէ ոք՝ կամի գալ զկնի իմ, ուրասցի՛ զանձն իւր, եւ բարձցէ զխաչ իւր՝ եւ եկեսցէ՛ զկնի իմ։ 35 Զի որ կամիցի ապրեցուցանել զանձն իւր, կորուսցէ՛ զնա. եւ որ կորուսցէ զանձն իւր վասն աւետարանին, ապրեցուսցէ՛ զնա[737]։ 36 Զի՞նչ օգուտ է մարդոյ՝ եթէ զաշխարհ ամենայն շահեսցի, եւ զանձն իւր տուժեսցի[738]. 37 քանզի՝ զի՞նչ տացէ մարդ՝ փոխանակ անձին իւրոյ։ 38 Զի որ ոք՝ ամօթ համարեսցի զիս եւ զբանս իմ ՚ի շնացօ՛ղ եւ ՚ի մեղաւո՛ր ազգիս յայսմիկ, եւ Որդի մարդոյ յամօթ արասցէ զնա՝ յորժամ եկեսցէ փառօք Հօ՛ր իւրոյ եւ հրեշտակաց սրբոց[739]։ 39 Եւ ասէ ցնոսա. Ամէն ասե՛մ ձեզ. զի են ոմանք ՚ի սոցանէ որ ա՛ստ կան, որք մի՛ ճաշակեսցեն զմահ՝ մինչեւ տեսցեն զարքայութիւն Աստուծոյ եկեալ զօրութեամբ։

9
Գլուխ Թ

ԻԵ 1 Եւ յետ վե՛ց աւուր՝ առնո՛ւ ընդ իւր Յիսուս զՊե՛տրոս եւ զՅա՛կովբոս եւ զՅովհա՛ննէս, եւ հանէ զնոսա ՚ի լեառն մի բարձր առանձինն. եւ յայլակե՛րպս եղեւ առաջի նոցա[740]։ 2 Եւ ձորձք նորա եղեն փայլո՛ւն սպիտակ յոյժ, որպէս թափիչք երկրի ո՛չ կարեն այնպէս սպիտակացուցանել[741]։ 3 Եւ երեւեցա՛ւ նոցա Եղիա Մովսիսի՛ւ հանդերձ, եւ խօսէին ընդ Յիսուսի[742]։ 4 Պատասխանի ետ Պե՛տրոս՝ եւ ասէ ցՅիսուս. Ռա՛բբի՝ բարւո՛ք է մեզ աստ լինել. եւ արասցուք՝ երի՛ս տաղաւարս՝ մի՝ քե՛զ, եւ մի՝ Մովսիսի՛, եւ մի՝ Եղիայի՛. 5 քանզի ո՛չ գիտէր զինչ խօսէր, զի զարհուրեա՛լ էին։ 6 Եւ եղեւ ամպ մի՝ հովանի՛ ՚ի վերայ նոցա. ձա՛յն եղեւ յամպոյ անտի՝ եւ ասէ. Դա՛ է Որդի իմ սիրելի՝ դմա՛ լուարուք[743]։ 7 Եւ յանկարծակի հայեցեալ ա՛յսր ա՛նդր, ո՛չ եւս զոք ուրեք տեսին, բայց միայն՝ զՅիսուս ընդ իւրեանս։ 8 Եւ մինչդեռ իջանէին ՚ի լեռնէ անտի, պատուիրեա՛ց նոցա զի մի՛ ումեք պատմեսցեն զոր տեսինն, բայց յորժամ Որդի մարդոյ ՚ի մեռելո՛ց յարիցէ[744]։ 9 Եւ նոքա զբանն ՚ի մտի՛ ունէին. եւ խնդրէին ընդ միմեանս՝ թէ զի՞նչ իցէ ՚ի մեռելո՛ցն յառնել։ 10 Հարցին ցնա եւ ասեն. Զի՞նչ է այն զոր դպիրքն ասեն՝ եթէ նախ Եղիայի պա՛րտ է գալ։ 11 Նա՝ պատասխանի ետ նոցա եւ ասէ. Եղիա նախ եկեալ՝ յարդարեսցէ՛ զամենայն. իսկ զիա՞րդ գրեալ է զՈրդւոյ մարդոյ, զի բազում ինչ չարչարեսցի եւ անգոսնեսցի։ 12 Այլ ես՝ ասե՛մ ձեզ, եթէ Եղիա եկն, եւ արարի՛ն ընդ նա զինչ եւ կամեցան. որպէս եւ գրեա՛լ է վասն նորա[745]։ զբ 13 Եւ եկեալ առ աշակերտսն, տեսին ամբո՛խ շուրջ զնոքօք, եւ զդպիրսն՝ զի վիճէին ընդ նոսա։ 14 Եւ վաղվաղակի ամենայն ժողովուրդն իբրեւ տեսին զնա՝ զարմացա՛ն, եւ ընդ առաջ ընթացեալ ողջո՛յն տային նմա։ 15 Եւ եհարց ցնոսա թէ զի՞նչ վիճէիք ընդ նոսա[746]։

ԻԶ 16 Պատասխանի ետ մի ոմն ՚ի ժողովրդենէն՝ եւ ասէ. Վա՛րդապետ՝ ածի՛ զորդի իմ առ քեզ, զոր ունի ա՛յս համր. 17 եւ ուր հասանէ՝ զարկուցանէ՛ զնա, եւ փրփրէ՛, եւ կրճտէ զատամունս իւր՝ եւ ցամաքի. եւ ասացի ցաշակերտսն քո զի հանցեն, եւ ո՛չ կարացին հանել զնա։ 18 Պատասխանի՛ ետ նոցա եւ ասէ. Ո՛վ ա՛զգ անհաւատ՝ մինչեւ յե՞րբ իցեմ ընդ ձեզ, մինչեւ ցե՛րբ անսայցեմ ձեզ. ածէ՛ք զնա առ իս[747]։ 19 Եւ ածին զնա առ նա. իբրեւ ետես զնա ա՛յսն, վաղվաղակի շարժլեա՛ց զնա, եւ անկեալ յերկիր թաւալէ՛ր եւ փրփրեայր[748]։ 20 Եհա՛րց ցհայր նորա եւ ասէ. Քանի՞ ժամանակք են՝ յորմէհետէ այդ եղեւ դմա։ Եւ նա ասէ. ՚Ի մանկութենէ. 21 բազում անգամ ՚ի հո՛ւր արկանէ եւ ՚ի ջուր՝ զի կորուսցէ զդա. արդ՝ եթէ կարօ՛ղ ինչ ես, օգնեա՛ մեզ Տէր՝ գթացեալ ՚ի վերայ մեր[749]։ 22 Եւ Յիսուս ասէ ցնա. Ասացեր՝ եթէ կարօղ ես. ամենայն ինչ՝ հնարաւո՛ր է այնմ որ հաւատայն։ 23 Եւ վաղվաղակի աղաղակեա՛ց հայր մանկանն՝ եւ ասէ. Հաւատա՛մ, օգնեա՛ անհաւատութեանս իմում[750]։ 24 Իբրեւ ետես Յիսուս՝ եթէ կուտի՛ ժողովուրդն ՚ի վերայ, սաստեա՛ց այսո՛յն պղծոյ՝ եւ ասէ. Հա՛մրդ՝ եւ խո՛ւլ այս՝ ե՛ս տամ քեզ հրաման, ե՛լ ՚ի դմանէ, եւ այլ եւս՝ մի՛ մտանիցես ՚ի դա[751]։ 25 Եւ աղաղակեաց՝ եւ յո՛յժ լլկեաց զնա՝ եւ ե՛լ. եւ եղեւ պատանեակն իբրեւ զմեռեա՛լ, մինչեւ բազմաց իսկ ասել՝ թէ մեռա՛ւ։ 26 Եւ Յիսուս կալաւ զձեռանէ նորա յարոյց զնա, եւ կանգնեցա՛ւ։ 27 Եւ իբրեւ եմուտ նա ՚ի տուն, աշակերտքն առանձինն հարցին ցնա. Մեք՝ ընդէ՞ր ո՛չ կարացաք հանել զնա[752]։ 28 Եւ ասէ ցնոսա. Այդ ազգ՝ ո՛չ իւիք ելանէ, եթէ ոչ պահօ՛ք եւ աղօթիւք։ զգ 29 Եւ անտի ելեալ անցանէին առ Գալիլեացւովք. եւ ո՛չ կամէր եթէ ոք գիտասցէ[753]։ 30 Քանզի ուսուցանէր զաշակերտսն իւր՝ եւ ասէր ցնոսա, թէ Որդի մարդոյ մատնելո՛ց է ՚ի ձեռս մարդկան, եւ սպանցե՛ն զնա. եւ իբրեւ սպանցի՝ յերիր աւուր յառնէ՛[754]։ 31 Եւ նոքա ո՛չ գիտէին զբանն, եւ երկնչէի՛ն հարցանել ցնա[755]։

ԻԷ 32 Ե՛կն ՚ի Կափառնաում. եւ իբրեւ եմուտ ՚ի տուն, հարցանէ՛ր զնոսա. Զի՞նչ վիճէիք զճանապարհայն ընդ միմեանս։ 33 Եւ նոքա լո՛ւռ լինէին. քանզի ընդ միմեանս վիճէին ՚ի ճանապարհին թէ՝ ո՞վ մե՛ծ իցէ։ 34 Եւ իբրեւ նստաւ՝ կոչեա՛ց զերկոտասանսն, եւ ասէ ցնոսա. Եթէ ոք կամի առաջին լինել՝ եղիցի ամենեցուն կրտսե՛ր՝ եւ ամենեցուն պաշտօնեա՛յ։ 35 Եւ առեալ մանուկ մի կացոյց ՚ի մէջ նոցա. եւ ընկալեալ զնա ՚ի գիրկս իւր, ասէ ցնոսա[756]. 36 Որ միանգամ յայսպիսի մանկտւոյ ընկալցի յանուն իմ, զի՛ս ընդունի. եւ որ զիս ընդունի, ո՛չ զիս ընդունի՝ այլ զայն որ առաքեացն զիս[757]։ 37 Պատասխանի ետ նմա Յովհա՛ննէս եւ ասէ. Վա՛րդապետ՝ տեսա՛ք զոմն զի յանուն քո դեւ՛ս հանէր՝ եւ զմե՛ր կնի ո՛չ շրջէր, եւ արգելա՛ք զնա։ 38 Եւ նա ասէ. Մի՛ արգելուք զնա. զի ո՛չ ոք է որ առնէ զօրութիւնս յանուն իմ, եւ կարիցէ հայհոյել զիս։ 39 Զի որ ո՛չն է ընդ մեզ հակառակ, ՚ի մե՛ր կոյս է[758]։ 40 Եւ որ ոք արբուսցէ ձեզ ջուր բաժակաւ յանունս յայս, թէ դուք՝ Քրիստոսի՛ էք, ամէն ասե՛մ ձեզ՝ մի՛ կորուսցէ զվարձս իւր։ 41 Եւ որ ոք՝ գայթագղեցուսցէ զմի ՚ի փոքրկանցս որ հաւատան յիս, լա՛ւ էր նմա առաւել՝ եթէ արկեալ էր ընդ պարանոցաւ նորա երկա՛ն իշոյ, եւ ընկեցեալ ՚ի ծով[759]։ 42 Եւ եթէ գայթագղեցուսցէ զքեզ ձեռն քո, հա՛տ՝ ընկեա՛ ՚ի քէն. զի լա՛ւ իցէ քեզ խե՛ղ ՚ի կեանսն յաւիտենից մտանել, քան երկուս ձեռս ունել՝ եւ երթալ ՚ի գեհե՛ն ՚ի հուրն անշէջ[760]։ 44 Եւ եթէ ոտն քո գայթագղեցուսցէ զքեզ, հա՛տ ընկեա՛ զնա ՚ի քէն. լա՛ւ իցէ քեզ կա՛ղ մտանել ՚ի կեանսն յաւիտենից, քան երկուս ոտս ունել՝ եւ անկանե՛լ ՚ի գեհեն[761]։ 46 Եւ եթէ ակն քո գայթագղեցուսցէ զքեզ, հա՛ն զնա ՚ի բաց. լա՛ւ իցէ քեզ միով ակամբ մտանել յարքայութիւն Աստուծոյ, քան երկուս աչս ունել՝ եւ անկանել ՚ի գեհեն[762]։ 47 Ուր որդն նոցա ո՛չ մեռանի՝ եւ հուրն ո՛չ շիջանի։ 48 Զի ամենայն ինչ հրով յաղեսցի[763]։ 49 Բարւո՛ք է աղ. եթէ աղն անհամեսցի, ի՞ւ համեմեսցի. արդ՝ դուք կալարո՛ւք յանձինս ձեր զաղն, եւ խաղաղութի՛ւն արարէ՛ք ընդ միմեանս[764]։

10
Գլուխ Ժ

զդ 1 Եւ անտի յարուցեալ՝ գա՛յ ՚ի սահմանս Հրեաստանի, յայնկոյս Յորդանանու. եւ երթայր դարձեալ խռնեա՛լ ժողովուրդն առ նա, եւ որպէս սովո՛ր էր՝ միւսանգամ ուսուցանէ՛ր զնոսա[765]։

ԻԸ 2 Իսկ փարիսեցիքն մատուցեալ փորձելո՛վ հարցանէին զնա՝ եւ ասէին, եթէ արժա՞ն իցէ առն զկնի իւր արձակել։ 3 Նա՝ պատասխանի ետ նոցա՝ եւ ասէ. Զի՞նչ պատուիրեաց ձեզ Մովսէս։ 4 Եւ նոքա ասեն. Մովսէս հրաման ետ՝ գի՛ր մեկնելոյ գրել, եւ արձակել։ 5 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնոսա. Վասն խստասրտութեան ձերոյ գրեաց զպատուիրանն զայն[766]. 6 այլ իսկզբանէ արարածոց, արո՛ւ եւ է՛գ արար զնոսա Աստուած, եւ ասէ. 7 Վասն այսորիկ թողցէ այր զհա՛յր իւր եւ զմայր, եւ երթիցէ՛ զհետ կնոջ իւրոյ[767]. 8 եւ եղիցին երկուքն ՚ի մարմի՛ն մի. եւ այնուհետեւ ո՛չ են երկու՝ այլ մարմին մի՛։ 9 Արդ՝ զոր Աստուած զուգեաց, մարդ մի՛ մեկնեսցէ։ 10 Եւ ՚ի տան դարձեալ՝ աշակերտքն զնոյն հարցին ցնա[768]։ 11 Եւ ասէ ցնոսա. Եթէ այր՝ արձակեսցէ զկին իւր, եւ արասցէ այլ, շնա՛յ։ 12 Եւ կին՝ եթէ ելցէ յառնէ իւրմէ՝ եւ եղիցի առն այլո՛ւմ, շնա՛յ։ զե 13 Եւ մատուցանէին առ նա մանկտի՝ զի ձե՛ռն դիցէ նոցա. իսկ աշակերտքն՝ սաստէի՛ն այնոցիկ որ մատուցանէինն[769]։ 14 Իբրեւ ետես Յիսուս, բարկացեալ սաստեա՛ց նոցա եւ ասէ. Թո՛յլ տուք մանկտւոյդ գա՛լ առ իս, եւ մի՛ արգելուք զդոսա. զի այդպիսեա՛ցդ է արքայութիւն Աստուծոյ[770]։ 15 Ամէն ասե՛մ ձեզ. Որ ո՛չ ընկալցի զարքայութիւն Աստուծոյ իբրեւ զմանուկ, ո՛չ մտցէ ՚ի նա։ 16 Եւ առեալ զնոսա ՚ի գիրկս ձե՛ռն եդ ՚ի վերայ՝ եւ օրհնեաց զնոսա։

ԻԹ 17 Եւ ընդ ելանելն նորա անտի ՚ի ճանապարհ, ահաւասիկ ոմն մեծատուն՝ ընթացեալ ՚ի ծունր իջանէր, հարցանէ՛ր ցնա՝ եւ ասէր. Վարդապե՛տ բարի՝ զի՞նչ արարից զի զկեանսն յաւիտենականս ժառանգեցից[771]։ 18 Եւ Յիսուս՝ ասէ ցնա. Զի՞ ասես զիս բարի. չի՛ք ոք բարի՝ բայց մի Աստուած Հայր[772]։ 19 Զպատուիրանս գիտես. Մի՛ շնար. Մի՛ սպանաներ. Մի՛ գողանար. Մի՛ սուտ վկայեր. Պատուեա՛ զհայր քո եւ զմայր։ 20 Նա՝ պատասխանի ետ՝ եւ ասէ ցնա. Վա՛րդապետ՝ զայդ ամենայն արարի՛ ՚ի մանկութենէ իմմէ, արդ՝ զի՞նչ եւս պակաս իցեմ։ 21 Եւ Յիսուս հայեցեալ ՚ի նա՝ սիրեա՛ց զնա եւ ասէ ցնա. Մի ինչ պակա՛ս է ՚ի քէն, եթէ կամիս կատարեալ լինել, ե՛րթ զոր ինչ ունիս վաճառեա՛՝ եւ տո՛ւր աղքատաց, եւ ունիցիս գանձս յերկինս, եւ ա՛ռ զխաչն՝ եւ ե՛կ զկնի իմ[773]։ 22 Եւ նա՝ խոժոռեա՛լ ընդ բանն՝ գնաց տրտո՛ւմ. զի ունէր ինչս բազումս։ 23 Եւ հայեցեալ յա՛յս կոյս՝ յա՛յն կոյս Յիսուս՝ ասէ ցաշակերտսն. Զիա՞րդ դժուարին է՝ որ զինչսդ ունին, մտանել յարքայութիւն Աստուծոյ[774]։ 24 Եւ աշակերտքն զարմացեա՛լ էին ՚ի վերայ բանիցն նորա. իսկ Յիսուս դարձեալ պատասխանի ետ նոցա՝ եւ ասէ. Ո՛րդեակք՝ ո՞րչափ դժուարին է յուսացելոց յինչս՝ մտանել յարքայութիւն Աստուծոյ։ 25 Դիւրի՛ն է մալխոյ ընդ ծա՛կ ասղա՛ն անցանել, քան մեծատա՛ն յարքայութիւն Աստուծոյ մտանել։ 26 Եւ նոքա առաւե՛լ եւս զարմանային՝ եւ ասէին ընդ միմեանս. Իսկ ո՞վ կարասցէ ապրել[775]։ 27 Հայեցեալ ընդ նոսա Յիսուս՝ ա՛սէ. Առ ՚ի մարդկանէ՛ ա՛յդ անհնարին է, այլ ո՛չ առ ՚ի յԱստուծոյ[776]։ զզ 28 Սկսաւ ասել ցնա Պե՛տրոս. Ահաւասիկ մեք՝ թողաք զամենայն, եւ եկաք զկնի՛ քո։ 29 Պատասխանի՛ ետ Յիսուս եւ ասէ. Ամէն ասե՛մ ձեզ. Ո՛չ ոք է որ եթող զտուն, կամ զեղբարս, կամ զքորս, կամ զհայր, կամ զմայր, կամ զորդիս, կամ զագարակս՝ վասն իմ կամ վասն աւետարանին[777]. 30 եթէ ոչ առնուցո՛ւ հարիւրապատիկ ա՛յժմ յա՛յսմ ժամանակի տո՛ւնս, եւ եղբարս, եւ քորս, եւ մայրս, եւ որդիս, եւ ագարակս հալածանօք հանդերձ, եւ յաշխարհին որ գալոց է՝ զկեա՛նսն յաւիտենականս[778]։ 31 Զի բազումք եղիցին առաջինք՝ յետի՛նք, եւ յետինք՝ առաջի՛նք։ 32 Եւ էին ՚ի ճանապարհի՛ մինչ դեռ ելանէին յԵրուսաղէ՛մ. եւ երթա՛յր Յիսուս առաջի քան զնոսա, եւ զարմացեա՛լ էին որ զհե՛տն երթային. եւ երկնչէի՛ն։ զէ Եւ առեալ միւսանգամ զերկոտասանսն առանձինն, սկսաւ ասել նոցա զինչ ա՛նցք անցանելոց իցեն ընդ նա[779]։ 33 Թէ ահաւասիկ ելանեմք յԵրուսաղէմ. եւ Որդի մարդոյ մատնեսցի քահանայապետիցն եւ դպրաց. եւ դատեսցի՛ն զնա ՚ի մահ, եւ մատնեսցեն զնա հեթանոսաց[780]. 34 եւ կատակեսցե՛ն զնովաւ, եւ հարկանիցե՛ն զնա, եւ թքանիցեն ՚ի նա, եւ սպանցեն. եւ յերի՛ր աւուր յարիցէ՛[781]։

Լ 35 Եւ երթային առ նովաւ Յա՛կովբոս եւ Յովհա՛ննէս՝ որդիքն Զեբեդեայ. եւ ասեն ցնա. Վա՛րդապետ՝ կամիմք զի զոր ինչ խնդրեսցուք ՚ի քէն՝ արասցե՛ս մեզ[782]։ 36 Եւ նա՝ ասէ ցնոսա. Զի՞նչ կամիք յինէն՝ զի արարի՛ց ձեզ։ 37 Եւ նոքա՝ ասեն ցնա. Տո՛ւր մեզ՝ զի նստցուք մի՝ յաջմէ՛ քումմէ եւ մի յահեկէ՛ ՚ի փա՛ռսն քում[783]։ 38 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնոսա. Ո՛չ գիտէք զինչ խնդրէք. կարէ՞ք ըմպել զբաժակն՝ զոր ե՛ս ըմպելոց եմ, կամ զմկրտութիւնն՝ զոր ես մկրտելոցն եմ մկրտել[784]։ 39 Եւ նոքա՝ ասեն ցնա. Կարե՛մք։ Եւ Յիսուս ասէ ցնոսա. Զբաժակն զոր ես ըմպելոց եմ՝ ըմպիցէ՛ք, եւ զմկրտութիւնն՝ զոր ես մկրտելոց եմ՝ մկրտիցի՛ք. 40 այլ նստուցանել ընդ աջմէ իմմէ եւ ընդ ահեկէ՝ ո՛չ է իմ տալ, այլ որոց տուեալ իցէ[785]։ 41 Եւ լուեա՛լ զայն տասանցն, սկսան բարկանա՛լ Յակովբայ եւ Յովհաննու։ 42 Եւ Յիսուս կոչեաց զնոսա առ ինքն, եւ ասէ ցնոսա. Գիտէ՛ք. զի որ յանուա՛ն իշխանքն են հեթանոսաց, տիրե՛ն նոցա. եւ մեծամե՛ծք նոցա իշխեն նոցա[786]։ 43 Ո՛չ նո՛յնպէս իցէ եւ ՚ի ձերում միջի. այլ որ կամիցի ՚ի ձէնջ մե՛ծ լինել, եղիցի ձեր պաշտօնեա՛յ[787]. 44 եւ որ կամիցի ՚ի ձէնջ առաջին լինել՝ եղիցի ձեր ամենեցուն ծառայ[788]։ 45 Քանզի եւ Որդի մարդոյ՝ ո՛չ եկն առնուլ պաշտօն, այլ պաշտե՛լ, եւ տալ զանձն իւր փրկա՛նս փոխանակ բազմաց։

ԼԱ էկ 46 Եւ գան յԵրիքո՛վ. եւ ընդ ելանելն նորա յԵրիքովէ աշակերտօքն՝ եւ բազում ժողովրդովք, որդի Տիմէի Բարտիմէո՛ս կոյր նստէ՛ր մուրացիկ յանցս ճանապարհի[789]։ 47 Իբրեւ լուաւ՝ թէ Յիսուս Նազովրեցի՛ է, սկսաւ աղաղակել՝ եւ ասել. Որդի Դաւթի Յիսուս՝ ողորմեա՛ց ինձ։ 48 Եւ սաստէին նմա բազումք՝ զի լռեսցէ՛. եւ նա՝ առաւե՛լ եւս աղաղակէր. Որդի Դաւթի ողորմեա՛ց ինձ[790]։ 49 Զտեղի՛ առ Յիսուս, եւ հրամայեաց կոչե՛լ զնա. կոչեն զկոյրն՝ եւ ասեն ցնա. Քաջալերեա՛ց՝ արի՝ կոչէ՛ զքեզ։ 50 Եւ նորա ընկեցեալ զձորձս իւր, յարեաւ ե՛կն առ Յիսուս[791]։ 51 Պատասխանի՛ ետ նմա Յիսուս՝ եւ ասէ. Զի՞նչ կամիս՝ թէ արարից քեզ։ Ասէ ցնա կոյրն. Ռա՛բբունի, զի բացա՛յց։ 52 Եւ Յիսուս ասէ ցնա. Ե՛րթ՝ հաւատք քո կեցուցի՛ն զքեզ։ Եւ վաղվաղակի՛ բացաւ, եւ երթա՛յր զհետ նորա ՚ի ճանապարհին։

11
Գլուխ ԺԱ

ԼԲ 1 Եւ յորժամ մե՛րձ եղեն յԵրուսաղէմ ՚ի Բեթփագէ եւ ՚ի Բեթանիա մօ՛տ ՚ի լեառն Ձիթենեաց, առաքէ երկուս յաշակերտաց անտի[792], 2 եւ ասէ ցնոսա. Երթա՛յք դուք ՚ի գեղդ՝ որ ընդդէ՛մ ձեր կայ. եւ նոյն ժամայն իբրեւ մտանէք ՚ի նա, գտանիցէք յաւանակ մի կապեալ, յորոյ վերայ ո՛չ ոք ՚ի մարդկանէ նստաւ, լուծէ՛ք զնա՝ եւ ածէ՛ք[793]։ 3 Եւ եթէ ոք ասասցէ զձեզ՝ թէ զի՞ լուծանէք զյաւանակդ, ասասջիք՝ թէ Տեա՛ռն իւրում պիտոյ է. եւ վաղվաղակի՛ առաքեսցէ զնա այսր[794]։ 4 Չոգան՝ եւ գտին զյաւանակն կապեալ առ դուրս արտաքոյ ՚ի փողոցի անդ, եւ լուծի՛ն զնա[795]։ 5 Եւ ոմանք յորոց ա՛նդն կային, ասեն ցնոսա. Զի՞ գործէք, զի՞ լուծանէք զյաւանակդ[796]։ 6 Եւ նոքա՝ ասեն ցնոսա որպէս ասացն Յիսուս. եւ թո՛յլ ետուն նոցա։ 7 Ածե՛ն զյաւանակն առ Յիսուս. եւ արկանեն ՚ի վերայ նորա զհանդերձս, եւ նստա՛ւ ՚ի վերայ նորա[797]։ 8 Եւ բազումք զհանդե՛րձս իւրեանց տարածանէին ՚ի վերայ ճանապարհին. եւ այլք ո՛ստս ՚ի ծառոց հատանէի՛ն՝ եւ արկանէի՛ն զճանապարհաւն[798]։ 9 Եւ որ առաջին՝ եւ զկնի երթային, աղաղակէին եւ ասէին. Ովսաննա՛ Բարձրելոյն. 10 օրհնեա՛լ որ գասդ յանուն Տեառն. օրհնեա՛լ թագաւորութիւնդ եկեալ հօր մերոյ Դաւթի. խաղաղութիւն յերկինս՝ եւ փա՛ռք ՚ի բարձունս[799]։ 11 Եւ եմուտ Յիսուս յԵրուսաղէմ, ՚ի տաճարն, եւ հայեցաւ շուրջ զամենեքումբք. եւ զի էր երեկոյացեալ ժամն, ել ՚ի Բեթանիա՛ երկոտասանիւքն հանդերձ[800]։

ԼԳ էբ 12 Եւ ՚ի վաղիւ անդր մինչդեռ ելանէին ՚ի Բեթանիայ՝ քաղցեա՛ւ[801]։ 13 Եւ ետես թզենի մի ՚ի բացո՛ւստ տերեւալից. եւ եկն թէ գտանիցէ ինչ ՚ի նմա. եւ իբրեւ եկն ՚ի նմա ո՛չինչ եգիտ՝ բայց միայն տերեւ՛. զի ո՛չ իսկ էր ժամանակ թզոյ[802]։ 14 Պատասխանի ետ՝ եւ ասէ ցնա. Մի՛ եւս ոք՝ յաւիտեան ՚ի քէն պտո՛ւղ կերիցէ։ Եւ լսէի՛ն աշակերտքն նորա։ 15 Գա՛ն ՚ի յԵրուսաղէմ. եւ մտեալ ՚ի տաճարն՝ սկսաւ հանե՛լ զվաճառականսն եւ զգնօղս՝ որ էին ՚ի տաճարին. եւ զսեղանս հատավաճառացն ցրուեա՛ց, եւ զաթոռս աղաւնեվաճառացն կործանեա՛ց[803]. 16 եւ ո՛չ թողոյր՝ եթէ ոք անօ՛թ ինչ անցուցանիցէ ընդ տաճարն։ 17 Ուսուցանէր զնոսա եւ ասէր. Գրեալ է, թէ տունդ իմ տո՛ւն աղօթից կոչեսցի ամենայն հեթանոսաց, եւ դուք արարէք զդա այրս աւազակաց[804]։ 18 Լուա՛ն քահանայապետքն եւ դպիրք, եւ խնդրէին թէ ո՞րպէս կորուսցեն զնա, բայց երկնչէի՛ն ՚ի նմանէ. զի ամենայն ժողովուրդն զարմացեա՛լ էր ընդ ուսումն նորա[805]։ 19 Եւ իբրեւ երեկոյ լինէր՝ արտաքո՛յ քան զքաղաքն ելանէին։

20 Եւ մինչ դեռ այգուցն առ նովաւ անցանէին, տեսին զթզենին ցամաքեա՛լ յարմատոց։ 21 Յիշեա՛ց Պե՛տրոս՝ եւ ասէ ցնա. Ռաբբի՝ ահաւասիկ թզենին զոր անիծեր՝ ցամաքեցա՛ւ[806]։ 22 Պատասխանի ետ Յիսուս եւ ասէ ցնոսա. Եթէ ունիցիք զհաւատսն Աստուծոյ, 23 ամէն ասեմ ձեզ. Որոք ասիցէ լերինս այսմիկ. Բարձի՛ր եւ անկի՛ր ՚ի ծով, եւ ո՛չ երկմտիցէ ՚ի սրտի իւրում, այլ հաւատայցէ թէ զոր ասէն լինի, եղիցի՛ նմա զոր ինչ եւ ասիցէ[807]։ 24 Վասն այսորիկ ասե՛մ ձեզ. Զամենայն ինչ վասն որոյ աղօթս արարեալ խնդրիցէք, եւ հաւատայցէք թէ առնուք, եղիցի՛ ձեզ[808]։

ԼԴ 25 Եւ յորժամ յաղօթս կայցէք, թողուցո՛ւք եթէ ունիցիք ինչ զումեքէ. զի եւ Հայրն ձեր որ յերկինս է, թողցէ՛ ձեզ զյանցանս ձեր։

ԼԵ էգ 27 Գա՛ն միւսանգամ ՚ի յԵրուսաղէմ. եւ մինչ դեռ ՚ի տաճարի անդ զգնայր, գա՛ն առ նա քահանայապետքն եւ դպիրք եւ ծերք[809], 28 եւ ասեն ցնա. Որո՞վ իշխանութեամբ առնես զայդ, եւ ո՞վ ետ քեզ զիշխանութիւնդ զայդ։ 29 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնոսա. Հարցի՛ց եւ ես զձեզ բան մի, տո՛ւք ինձ պատասխանի. եւ ես ասացի՛ց ձեզ՝ որով իշխանութեամբ առնեմ զայս։ 30 Մկրտութիւնն Յովհաննու յերկնի՞ց էր՝ թէ ՚ի մարդկանէ, տո՛ւք ինձ պատասխանի։ 31 Խորհէին ընդ միմեանս՝ եւ ասէին. Եթէ ասեմք եթէ յերկնից, ասէ ցմեզ. Իսկ ընդէ՞ր ո՛չ հաւատացէք նմա։ 32 Այլ եթէ ասեմք. ՚Ի մարդկանէ, երկնչի՛մք ՚ի ժողովրդենէն. զի ամենեքին գիտէին զՅովհաննէս՝ թէ մարգարէ՛ էր[810]։ 33 Պատասխանի ետուն եւ ասեն ցՅիսուս. Չգիտե՛մք։ Եւ Յիսուս ետ նոցա պատասխանի՝ եւ ասէ. Եւ ո՛չ ե՛ս ասեմ ձեզ՝ որով իշխանութեամբ առնեմ զայս։

12
Գլուխ ԺԲ

ԼԶ 1 Եւ սկսաւ խօսե՛լ ընդ նոսա առակօք՝ եւ ասել. Այր մի՝ տնկեաց այգի, եւ ա՛ծ շուրջ զնովաւ ցանգ, եւ գո՛ւբ հընծան փորեաց եւ շինեաց աշտարա՛կ, եւ ե՛տ զնա ցմշակս՝ եւ գնա՛ց ՚ի տա՛ր աշխարհ։ 2 Եւ առաքեա՛ց առ մշակսն ՚ի ժամանակի ծառայ մի, զի ՚ի մշակաց անտի առցէ՛ ՚ի պտղոյ այգւոյն[811]։ 3 Եւ նոցա կալեալ՝ գա՛ն հարին զնա, եւ արձակեցին ունա՛յն։ 4 Դարձեալ առաքեաց ա՛յլ ծառայս, եւ զնա կառափնատեցին՝ եւ արձակեցին անարգեա՛լ[812]։ 5 Եւ դարձեալ՝ ա՛յլ առաքեաց, եւ զնա սպանի՛ն. եւ զբազումս այլս, զոմանս՝ հարկանէի՛ն, եւ զոմանս՝ սպանանէի՛ն[813]։ 6 Ապա՝ որդի մի էր իւր սիրելի. զնա՛ առաքեաց առ նոսա յետոյ, եւ ասէ. Թերեւս ամաչեսցե՛ն յորդւոյ աստի իմմէ[814]։ 7 Իսկ մշակքն իբրեւ տեսին զնա զի գայր, ասե՛ն ցմիմեանս. Սա՛ է ժառանգն, եկա՛յք սպանցուք զսա, եւ մե՛ր լիցի ժառանգութիւնն[815]։ 8 Եւ կալեալ զնա՝ սպանի՛ն, եւ հանի՛ն արտաքոյ այգւոյն[816]։ 9 Արդ՝ զի՞նչ արասցէ տէր այգւոյն. եկեսցէ՛ եւ կորուսցէ՛ զմշակսն, եւ տացէ զայգին ՚ի ձեռս այլո՛ց։ 10 Եւ ոչ զգի՞րն զայն՝ իցէ ընթերցեալ ձեր, թէ. Զվէմն զոր անարգեցին շինօղքն, նա եղեւ գլո՛ւխ անկեան. 11 ՚ի Տեառնէ եղեւ այս. եւ է՝ սքանչելի յաչս մեր։ 12 Եւ խնդրէին զնա ունե՛լ. եւ երկեա՛ն ՚ի ժողովրդենէ անտի, զի գիտացին՝ թէ առ նոսա ասաց զառակն. եւ թողին զնա եւ գնացի՛ն[817]։

ԼԷ 13 Եւ առաքեն առ նա զոմանս ՚ի փարիսեցւոց անտի՝ եւ ՚ի Հերովդիանոսաց, զի զնա որսասցե՛ն բանիւ[818]։ 14 Եւ նոքա եկեալ՝ հարցանէին զնա նենգութեամբ՝ եւ ասէին. Վարդապե՞տ՝, գիտեմք զի ճշմարի՛տ ես, եւ ո՛չ ինչ փոյթ է քեզ զումեքէ. զի ո՛չ հայիս յերեսս մարդկան, այլ ճշմարտութեամբ զճանապարհն Աստուծոյ ուսուցանես. արդ՝ ասա՛ մեզ, արժա՞ն է հարկ տալ կայսեր՝ եթէ ո՛չ. տացո՞ւք՝ թէ ո՛չ տացուք[819]։ 15 Եւ Յիսուս գիտա՛ց զկեղծաւորութիւն նոցա, ասէ՛ ցնոսա. Զի՞ փորձէք զիս կե՛ղծաւորք. բերէ՛ք ինձ դահեկան մի զի տեսից։ 16 Եւ նոքա բերին. եւ ասէ ցնոսա. Ո՞յր է պատկերս այս՝ կամ գիր։ Եւ նոքա ասեն ցնա. Կայսե՛ր։ 17 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնոսա. Երթա՛յք տո՛ւք՝ զկայսեր, կայսե՛ր, եւ զԱստուծոյ՝ Աստուծո՛յ։ Եւ զարմացա՛ն ընդ նա[820]։

ԼԸ էդ 18 Գա՛ն առ նա սադուկեցիքն որ ասեն՝ թէ չի՛ք յարութիւն. հարցանէին ցնա՝ եւ ասէին[821]. 19 Վա՛րդապետ՝ Մովսէս գրեաց մեզ. եթէ ուրուք եղբայր մեռանիցի եւ թողուցո՛ւ կին, եւ որդի ո՛չ թողուցու. զի առցէ եղբայր նորա զկինն նորա, եւ յարուսցէ զաւա՛կ եղբօր իւրում[822]։ 20 Արդ՝ եղբարք ե՛ւթն էին առ մեզ. առաջինն ա՛ռ կին՝ եւ մեռա՛ւ, եւ ո՛չ եթող զաւակ[823]։ 21 Եւ երկրո՛րդն առ զնոյն եւ մեռաւ. եւ ոչ նա՛ եթող զաւակ. նոյնպէս եւ երրո՛րդն առ զնոյն. 22 եւ եւթնեքեան իսկ. եւ ո՛չ թողին զաւակ. յետ ամենեցուն՝ մեռաւ եւ կինն։ 23 Արդ՝ ՚ի յարութեանն յորժամ յառնիցեն, ո՞յր ՚ի նոցանէ լինիցի կինն. զի եւթնեքեան կալան զնա կին։ 24 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնոսա. Ո՞չ վասն այդորիկ իսկ մոլորեալ էք. զի ո՛չդ գիտէք զԳիրս՝ եւ ո՛չ զզօրութիւն Աստուծոյ[824]։ 25 Զի յորժամ ՚ի մեռելոց յարիցեն, ո՛չ արք՝ կանայս առնեն, եւ ո՛չ կանայք՝ արանց լինին. այլ իբրեւ զհրեշտա՛կս իցեն՝ որ յերկինսն են։ 26 Այլ վասն յարութեան մեռելոց զի յառնեն, ո՞չ իցէ ընթերցեալ ձեր ՚ի գիրսն Մովսիսի, ՚ի մորենւոջն ո՛րպէս ասա՛ց ցնա Աստուած. Ես եմ ասէ՝ Աստուած Աբրահամու, եւ Աստուած Իսահակայ, եւ Աստուած Յակովբայ[825]։ 27 Եւ ո՛չ է Աստուած մեռելոց՝ այլ կենդանեա՛ց. եւ արդ դուք՝ յո՛յժ մոլորեալ էք։

ԼԹ 28 Եւ մատուցեալ մի ոմն ՚ի դպրացն՝ լսէ՛ր նոցա մինչ վիճէինն. իբրեւ ետես թէ բարւո՛ք ետ նոցա զպատասխանին, եհա՛րց ցնա՝ եւ ասէ. Ո՞ր պատուիրան է առաջին[826]։ 29 Եւ Յիսուս՝ ասէ ցնա. Առաջին քան զամենայն. Լո՛ւր Իսրայէլ՝ Տէր Աստուած մեր՝ Տէր՝ մի՛ է, 30 եւ սիրեսցե՛ս զՏէր Աստուած քո յամենայն սրտէ քումմէ, եւ յամենայն անձնէ քումմէ, եւ յամենայն մտաց քոց, եւ յամենայն զօրութենէ քումմէ. ա՛յս է առաջին պատուիրան։ 31 Եւ երկրորդն՝ նմա՛ն սմին. Սիրեսցե՛ս զընկեր քո՝ իբրեւ զանձն քո. մեծ քան զսոսա այլ՝ պատուիրան ո՛չ գոյ։ 32 Եւ ասէ ցնա դպիրն. Բարւո՛ք է վարդապետ. ճշմարտութեամբ ասացեր՝ թէ մի է Աստուած, եւ ո՛չ գոյ այլ՝ բա՛ց ՚ի նմանէ[827]. 33 եւ սիրելն զնա՝ յամենայն սրտէ, եւ յամենայն զօրութենէ, եւ յամենայն մտաց. եւ սիրե՛լն զընկերն իբրեւ զանձն, առաւե՛լ է քան զողջակէզս եւ զզոհս։ 34 Եւ տեսեալ Յիսուսի թէ իմաստութեամբ ետ զպատասխանին՝ ասէ ցնա. Չե՛ս հեռի յարքայութենէ Աստուծոյ։ Եւ ո՛չ եւս ոք իշխէր ինչ հարցանել զնա[828]։

Խ էե 35 Պատասխանի՛ ետ Յիսուս եւ ասէ, մինչ ուսուցանէր ՚ի տաճարին. Զիա՞րդ ասեն դպիրքն, թէ Քրիստոսն որդի Դաւթի է։ 36 Եւ ինքն Դաւիթ Հոգւո՛վն Սրբով ասէ. Ասաց Տէր ցՏէր իմ. Նի՛ստ ընդ աջմէ իմմէ՝ մինչեւ եդից զթշնամիս քո պատուանդան ոտից քոց։ 37 Արդ՝ եթէ ինքն իսկ Դաւիթ զնա Տէր կոչէ՝ զիա՞րդ իցէ որդի նորա։ Եւ բազում ժողովուրդ լսէ՛ր նմա քաղցրութեամբ[829]։ 38 Եւ ասէ՛ր ուսուցանելով ՚ի վարդապետութեան իւրում. Զգո՛յշ լերուք ՚ի դպրաց անտի՝ որ կամին ՚ի հանդերձս երեւելիս շրջել, զնախողջո՛յնս խնդրել ՚ի հրապարակս[830], 39 եւ զնախաթո՛ռս ՚ի ժողովուրդս, եւ զգահագլուխս յընթրիս։ 40 Որ ուտեն զտունս այրեաց, պատճառանօք յերկարեալ զաղօթս, զի աւելի՛ եւս դատաստանս ընկալցին[831]։

ԽԱ 41 Կա՛յր Յիսուս ընդդէմ գանձանակին, տեսանէր զիա՛րդ ժողովուրդն արկանէր պղինձ ՚ի գանձանակն. եւ բազում մեծատունք՝ արկի՛ն բազում ինչ[832]։ 42 Եկն այրի՛ մի՝ եւ արկ երկո՛ւս լումայս, որ է նաքարակի՛տ մի։ 43 Եւ կոչեցեալ առ ինքն զաշակերտսն իւր՝ ասէ ցնոսա. Ամէն ասե՛մ ձեզ, զի այրին այն տառապեալ՝ շա՛տ արկ քան զամենեսեան որ արկին ՚ի գանձանակն[833]։ 44 Քանզի ամենեքին՝ յաւելորդա՛ց իւրեանց արկին. այլ նա՝ ՚ի չքաւորութենէ իւրմէ՝ զամենայն ինչ զոր ունէր՝ արկ. գոյիւ չափ զկեանս իւր[834]։

13
Գլուխ ԺԳ

էզ 1 Եւ յելանելն նորա ՚ի տաճարէ անտի, ասէ ցնա մի յաշակերտաց նորա. Վարդապետ, տե՛ս՝ որպիսի՛ են քարինքս, եւ որպիսի՛ շինուածք[835]։ 2 Պատասխանի ետ նմա Յիսուս՝ եւ ասէ. Տեսանե՞ս զայդ ամենայն շինուածս. ամէն ասե՛մ ձեզ՝ եթէ ո՛չ թողցի այդր՝ քա՛ր ՚ի քարի վերայ որ ոչ քակտեսցի[836]։

ԽԲ 3 Եւ մինչ նստէր նա ՚ի լերինն Ձիթենեաց յանդիման տաճարին, հարցանէին ցնա առանձինն՝ Պե՛տրոս եւ Յա՛կովբոս եւ Յովհա՛ննէս եւ Անդրէ՛աս[837]. 4 Ասա՛ մեզ՝ ե՞րբ լինիցի այդ. եւ զի՞նչ նշա՛ն է յորժամ կատարելո՛ց իցէ այդ ամենայն[838]։ 5 Պատասխանի ետ Յիսուս, եւ ասէ ցնոսա. Զգո՛յշ կացէք, մի՛ ոք զձեզ խաբեսցէ։ 6 Զի բազումք եկեսցեն յանուն իմ, եւ ասիցեն՝ թէ ե՛ս եմ Քրիստոսն. եւ զբազումս մոլորեցուսցեն[839]։ 7 Այլ յորժամ լսիցէք պատերազմունս, եւ համբաւս պատերազմաց՝ մի՛ խռովիցիք, զի պա՛րտ է լինել. բայց չեւ՛ է կատարած[840]։ 8 Զի յարիցէ ազգ՝ յազգի՛ վերայ, եւ թագաւորութիւն ՚ի թագաւորութեան վերայ, եւ եղիցին շարժմո՛ւնք ՚ի տեղիս տեղիս, սո՛վք, եւ սրածութիւնք, եւ խռովութիւնք. այլ՝ այն ամենայն սկիզբն է երկանց[841]։ 9 Եւ զձե՛զ իսկ՝ մատնեսցեն յատեանս, եւ ՚ի ժողովուրդս տանջիցի՛ք, եւ առաջի դատաւորաց եւ թագաւորաց կայցէք վասն իմ, ՚ի վկայութիւն նոցա[842]՝ 10 եւ ամենայն հեթանոսաց. բայց նախ՝ պա՛րտ է աւետարանիս քարոզե՛լ[843]։ 11 Այլ յորժամ տանիցին զձեզ մատնել, մի յառաջագոյն հոգայցէք, եւ մի՛ զմտաւ ածիցէք՝ թէ զինչ խօսիցիք. այլ որ ինչ տացի ձեզ ՚ի ժամուն յայնմիկ՝ զա՛յն խօսիցիք. զի ո՛չ դուք էք որ խօսիցիքն՝ այլ Հոգին Սուրբ[844]։ 12 Մատնեսցէ եղբայր զեղբայր՝ ՚ի մա՛հ, եւ հայր՝ զորդի՛. եւ յարիցեն որդիք ՚ի վերայ հարց՝ եւ սպանանիցե՛ն զնոսա[845]։ 13 Եւ եղիջիք ատեցեա՛լք յամենեցունց վասն անուան իմոյ. այլ որ համբերեսցէն ՚ի սպառ՝ նա կեցցէ՛[846]։ 14 Եւ յորժամ տեսանիցէք զպղծութիւն աւերածին՝ զի կայցէ ՚ի տեղւոջ՝ ուր չիցէ արժան. որ ընթեռնուն ՚ի մի՛տ առցէ։ Յայնժամ որ ՚ի Հրէաստանի իցեն՝ փախիցեն ՚ի լերի՛նս. 15 եւ որ ՚ի վերայ տանեացն իցէ՝ մի՛ իջցէ ՚ի տուն, եւ մի՛ մտցէ բառնա՛լ ինչ ՚ի տանէ իւրմէ. 16 եւ որ յագարակին իցէ՝ մի՛ դարձցի յետս առնուլ զձորձս իւր։ 17 Բայց վա՛յ իցէ յղեաց եւ ստնտուաց յաւուրսն յայնոսիկ[847]։ 18 Յաղօ՛թս կացէք՝ զի մի՛ ձմերանի լինիցի այն[848]։ 19 Եղիցին աւուրքն այնոքիկ նեղութեանց, որպիսի ո՛չ եղեն երբէք այնպիսիք իսկզբանէ մինչեւ ցայժմ, եւ մի՛ այլ լիցի[849]։ 20 Եւ եթէ ո՛չ էր կարճեալ Աստուծոյ զաւուրսն զայնոսիկ՝ վասն ընտրելոց իւրոց, ո՛չ ապրէր ամենայն մարմին. այլ վասն ընտրելոցն զորս ընտրեաց, կարճեա՛ց զաւուրսն զայնոսիկ։ 21 Յայնժամ եթէ ոք ասիցէ ձեզ՝ եթէ ահաւասիկ է Քրիստոսն՝ կամ ա՛ւանիկ, մի՛ հաւատայցէք[850]։ 22 Զի յարիցեն սո՛ւտ քրիստոսք եւ սո՛ւտ մարգարէք, եւ տացեն նշա՛նս եւ արուեստս՝ առ ՚ի մոլորեցուցանելո՛յ եթէ հնա՛ր ինչ իցէ եւ զընտրեալսն[851]։ 23 Բայց դուք՝ զգո՛յշ եղերուք, ահաւասիկ յառաջագո՛յն ասացի ձեզ զամենայն[852]։ 24 Այլ յաւուրսն յայնոսիկ յետ նեղութեանն այնորիկ՝ արեգակն խաւարեսցի՛, եւ լուսին՝ ո՛չ տացէ զլոյս իւր[853]. 25 եւ աստեղք յերկնից թօթափեսցին, եւ զօրութիւնք յերկինս՝ շարժեսցի՛ն[854]։ 26 Եւ յայնժամ տեսցեն զՈրդի մարդոյ եկեա՛լ ամպովք, եւ զօրութեամբ՝ եւ փառօք բազմօք[855]։ 27 Եւ յայնժամ առաքեսցէ զհրեշտակս իւր, եւ ժողովեսցէ՛ զընտրեալս իւր ՚ի չորի՛ց հողմոց՝ ՚ի ծագաց երկրի մինչեւ ՚ի ծա՛գս երկնից[856]։ 28 Բայց դուք՝ ՚ի թզենւո՛յ անտի ուսջի՛ք զառակն. յորժամ տակաւ ոստքն նորա կակղանայցեն, եւ տերեւ՛ արձակիցի ՚ի նմա, գիտէք թէ մե՛րձ է ամառն[857]. 29 նոյնպէս եւ դուք՝ յորժամ տեսանիցէք զայս ամենայն եղեալ, գիտասջի՛ք՝ թէ մե՛րձ է առ դուրս[858]։ 30 Ամէն ասե՛մ ձեզ, թէ ո՛չ անցցէ ազգս այս, մինչեւ այս ամենայն եղիցի[859]։ 31 Երկինք՝ եւ երկիր անցցեն, եւ բանք իմ ո՛չ անցանիցեն[860]։

ԽԳ 32 Այլ վասն աւուրն այնորիկ եւ ժամու՝ ո՛չ ոք գիտէ, ո՛չ հրեշտակք յերկինս՝ եւ ո՛չ Որդի, բայց միայն Հա՛յր[861]։ 33 Զգո՛յշ եղերուք, սկեցէ՛ք եւ կացէ՛ք յաղօթս. զի ո՛չ գիտէք ե՛րբ ժամանակն իցէ[862]։ 34 Որպէս ա՛յր մի գնացեալ ՚ի տա՛ր աշխարհ, թողուցու զտուն իւր, եւ տացէ ծառայից իւրոց իշխանութիւն, եւ իւրաքանչիւր զգո՛րծ իւր. եւ դռնապանին պատուէր տայցէ՝ զի արթո՛ւն լինիցի[863]։ 35 Արդ՝ արթո՛ւն կացէք, զի ո՛չ գիտէք ե՛րբ տէր տանն գայցէ, յերեկորեա՛յ, եթէ ՚ի մէ՛ջ գիշերի, եթէ ՚ի հաւախօսի՛, եթէ ընդ առաւօ՛տս[864]։ 36 Գուցէ՛ եկեալ յանկարծակի՝ գտանիցէ զձեզ ՚ի քուն։ 37 Բայց զոր ձե՛զդ ասեմ, ամենեցո՛ւն ասեմ. Արթո՛ւն կացէք։

14
Գլուխ ԺԴ

էէ 1 Եւ էր զատիկն եւ բաղարջակե՛րք յետ երկուց աւուրց. խնդրէին քահանայապետքն եւ դպիրք՝ եթէ զիա՞րդ զնա նենգա՛ւ կալեալ սպանանիցեն[865]։ 2 Բայց ասէին՝ թէ մի՝ ՚ի տօնի աստ, զի մի՛ խռովութիւն լինիցի ժողովրդեանն[866]։

ԽԴ 3 Եւ մինչ է՛ր ՚ի Բեթանիա ՚ի տա՛ն Սիմովնի բորոտի բազմեալ, ե՛կն կին մի որ ունէր շիշ իւղոյ նարդեան՝ ազնուի մեծագնոյ, եւ բեկեալ զշիշն՝ եհե՛ղ ՚ի վերայ գլխոյ նորա[867]։ 4 Եւ աշակերտքն՝ զչարէին եւ ասէին. Ընդէ՞ր է կորուստ իւղոյդ այդորիկ[868]։ 5 Մա՛րթ էր զայդ եւղ վաճառել՝ աւելի՛ քան երեք հարեւր դահեկանի, եւ տալ աղքատաց։ Եւ զայրանայի՛ն նմա յոյժ[869]։ 6 Եւ Յիսուս՝ ասէ ցնոսա. Թո՛յլ տուք դմա. զի՞ աշխատ առնէք, զի գործ մի՝ բարի՛ գործեաց դա յիս։ 7 Յամենայն ժամ զաղքատս ընդ ձեզ ունիք, եւ յորժամ կամիք՝ կարօ՛ղ էք առնել նոցա բարիս. այլ զիս՝ ո՛չ յամենայն ժամ ընդ ձեզ ունիք։ 8 Դա՝ զոր ունէրդ, արա՛ր. յառաջագո՛յն խնգեաց զմարմին իմ ՚ի նշա՛ն պատանաց[870]։ 9 Ամէն ասե՛մ ձեզ. ուր եւ քարոզեսցի աւետարանս այս ընդ ամենայն աշխարհ, եւ զոր արար դա՝ խօսեսցի՛ վասն յիշատակի դորին[871]։ 10 Եւ Յուդա Սկարիովտացի մի յերկոտասանից անտի, գնա՛ց առ քահանայապետսն՝ զի մատնեսցէ՛ զնա նոցա[872]։ 11 Նոքա իբրեւ լուան՝ խնդացի՛ն, եւ խոստացան նմա տա՛լ արծաթ. եւ խնդրէր՝ թէ զիա՞րդ պարապով մատնեսցէ զնա[873]։

ԽԵ 12 Եւ յառաջնում աւուր բաղարջակերացն՝ յորժամ զզատի՛կն զենուին, ասեն ցնա աշակերտքն. Ո՞ւր կամիս՝ երթիցուք պատրաստեսցուք, զի կերիցես զզատիկն[874]։ 13 Եւ առաքէ երկուս յաշակերտաց անտի՝ եւ ասէ ցնոսա. Երթա՛յք ՚ի քաղաքն, եւ իբրեւ մտանիցէք ՚ի քաղաքն՝ պատահեսցէ ձեզ ա՛յր մի, որ սափոր ջրոյ յո՛ւս ունիցի, երթա՛յք զհետ նորա[875]։ 14 Եւ յո՛ր տուն մտանիցէ, ասասջի՛ք ցտանուտէրն. Վարդապե՛տ ասէ. Ո՞ւր են իջավա՛նքն, ուր աշակերտօքս ուտիցեմ զզատիկն[876]։ 15 Եւ նա ցուցցէ ձեզ վերնատուն մի մեծ՝ զարդարեալ. ա՛նդ պատրաստեսջի՛ք մեզ[877]։ 16 Եւ գնացին պատրաստե՛լ աշակերտքն նորա. եկին ՚ի քաղաքն, եւ գտին որպէս ասացն նոցա. եւ պատրաստեցի՛ն զզատիկն[878]։ 17 Եւ իբրեւ երեկոյ եղեւ՝ գա՛յ երկոտասանիւքն հանդերձ։

ԽԶ 18 Եւ իբրեւ բազմեցան՝ եւ դեռ ուտէին, ասէ Յիսուս. Ամէն ասե՛մ ձեզ՝ զի մի ոմն ՚ի ձէնջ՝ մատնելո՛ց է զիս, որ ուտէ՛ իսկ ընդ իս։ 19 Եւ նոքա սկսան տրտմել՝ եւ ասե՛լ մի ըստ միոջէ. Միթէ ե՞ս իցեմ, եւ մեւսն՝ Միթէ՝ ե՛ս իցեմ[879]։ 20 Նա պատասխանի ետ՝ եւ ասէ ցնոսա. Մի յերկոտասանի՛ց այտի, որ մխեաց ընդ իս ՚ի սկաւառակդ[880]։ 21 Այլ Որդի մարդոյ երթա՛յ՝ որպէս եւ գրեալ է վասն նորա. բայց վա՛յ իցէ մարդոյն այնմիկ՝ յոյր ձեռս Որդին մարդոյ մատնեսցի. լա՛ւ էր նմա՝ եթէ չէ՛ր իսկ ծնեալ մա՛րդն այն[881]։ 22 Եւ մինչդեռ ուտէին, առեալ Յիսուսի հաց՝ օրհնեա՛ց եւ եբեկ՝ ետ նոցա՝ եւ ասէ. Առէ՛ք՝ ա՛յդ է մարմին իմ[882]։ 23 Եւ առեա՛լ բաժակ՝ գոհացաւ ե՛տ նոցա, եւ արբի՛ն ՚ի նմանէ ամենեքեան[883]։ 24 Եւ ասէ ցնոսա. Ա՛յս է արիւն իմ նորոյ ուխտի, որ փոխանակ բազմաց հեղու։ 25 Ամէն ասե՛մ ձեզ, թէ ո՛չ եւս յաւելից ըմպել ՚ի բերոյ որթոյ, մինչեւ ցօ՛րն ցայն, յորժամ արբից զնա նո՛ր յարքայութեան Աստուծոյ[884]։ 26 Եւ գոհացեալ՝ ելին ՚ի լեառն Ձիթենեաց։ վջ 27 Եւ ասէ ցնոսա Յիսուս. Ամենեքի՛ն գայթագղելոց էք յինէն յայսմ գիշերի. զի գրեալ է, թէ հարից զհովիւն՝ եւ ոչխարքն ցրուեսցի՛ն։ 28 Այլ յետ յարութեան իմոյ՝ յառաջագոյն երթայց քան զձեզ ՚ի Գալիլեա[885]։ 29 Պատասխանի ետ Պե՛տրոս՝ եւ ասէ ցնա. Թէպէտ եւ ամենեքեան գայթագղեսցին, այլ ես՝ ո՛չ[886]։ 30 Եւ ասէ ցնա Յիսուս. Ամէն ասե՛մ քեզ. թէ դո՛ւ իսկ՝ յայսմ գիշերի մինչչեւ՛ հաւու խօսեալ իցէ՝ երի՛ցս ուրասցես զիս[887]։ 31 Իսկ Պե՛տրոս առաւե՛լ եւս պնդէր եւ ասէր. Եթէ մեռանե՛լ եւս հասանիցէ ընդ քեզ, զքեզ ո՛չ ուրացայց։ Նոյնպէս եւ ամենեքեա՛ն ասէին։ 32 Գա՛ն ՚ի գեղն՝ որում անուն էր՝ Գեսեմանի. եւ ասէ ցաշակերտսն. Նստարո՛ւք աստ՝ մինչ ես յաղօ՛թս կացից[888]։ 33 Եւ առնու ընդ իւր զՊե՛տրոս եւ զՅա՛կովբոս եւ զՅովհա՛ննէս, եւ սկսաւ տխրել՝ եւ հոգալ։ 34 Յայնժամ ասէ ցնոսա. Տրտո՛ւմ է անձն իմ մինչեւ ՚ի մահ, մնացէ՛ք աստ՝ եւ արթո՛ւն կացէք։ 35 Եւ մատուցեալ սակաւիկ մի յառաջ, անկա՛ւ ՚ի վերայ երեսաց իւրոց յերկիր. եւ կայր յաղօ՛թս, զի եթէ հնա՛ր ինչ է՝ անցցէ ՚ի նմանէ ժամն։ 36 Եւ ասէ. Աբբա՛, Հա՛յր, ամենայն ինչ՝ քեզ հնարաւո՛ր է, անցո՛ զբաժակս զայս յինէն. բայց ո՛չ որպէս ես կամիմ՝ այլ որպէս դո՛ւ կամիս[889]։ 37 Եւ գայ՝ գտանէ զնոսա զի ննջէի՛ն, եւ ասէ ցՊե՛տրոս. Սիմովն ննջե՞ս. ո՞չ կարացեր ժամ մի արթո՛ւն կալ։ 38 Արթո՛ւն կացէք եւ յաղօ՛թս կացէք, զի մի՛ մտջիք ՚ի փորձութիւն. ոգիս յօժա՛ր է՝ բայց մարմինս տկա՛ր[890]։ 39 Եւ դարձեալ՝ չոգաւ եկաց յաղօթս, եւ զնո՛յն բանս ասաց[891]։ 40 Դարձաւ միւսանգամ անդրէն՝ եւ եգիտ զնոսա ՚ի քո՛ւն. քանզի էին աչք նոցա ծանրացեալ՝ եւ ո՛չ գիտէին թէ զի՞նչ պատասխանի տայցեն նմա։ 41 Գա՛յ երրորդ անգամ, եւ ասէ ցնոսա. Ննջեցէ՛ք այսուհետեւ եւ հանգերո՛ւք, զի հասեա՛լ է վախճան. ե՛կն ժամ, եւ ահա մատնի՛ Որդի մարդոյ ՚ի ձեռս մեղաւորաց[892]։ 42 Ա՛ւն արիք գնասցո՛ւք. զի ահաւասիկ՝ մերձեցա՛ւ որ մատնելոցն է զիս։ 43 Եւ մինչդեռ նա զայն խօսէր, գա՛յ Յուդա Սկարիովտացի՝ մի յերկոտասանի՛ց անտի, եւ ընդ նմա ամբո՛խ սուսերօք եւ բրօք՝ ՚ի քահանայապետիցն եւ ՚ի դպրաց եւ ՚ի ծերոց[893]։ 44 Տուեալ էր նշան մատնչին՝ եւ ասէր. Ընդ որում ես համբուրեցից՝ նա՛ է. կալջի՛ք զնա՝ եւ տարջի՛ք զգուշութեամբ[894]։ 45 Եւ մատուցեալ վաղվաղակի՝ ասէ՛ ցնա. Ռա՛բբի, ռա՛բբի։ Եւ համբուրեա՛ց զնա։ 46 Եւ նոքա արկի՛ն ՚ի նա ձեռս՝ եւ կալան զնա։ 47 Եւ մի ոմն յայնցանէ որ զնովաւն կային՝ ձգեաց սուր, եւ եհա՛ր զծառայ քահանայապետին, եւ ՚ի բա՛ց եհան զունկն նորա։ 48 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնոսա. Իբրեւ ՚ի վերայ աւազակի՛ ելէք սուսերօք եւ բրօք՝ ունել զիս։ 49 Հանապազ առ ձեզ էի՝ եւ ուսուցանէի ՚ի տաճարին, եւ ո՛չ կալարուք զիս. այլ զի լցցին գիրք մարգարէիցն[895]։ 50 Յայնժամ թողին զնա աշակերտքն ամենեքին՝ եւ փախեան։ 51 Եւ ոմն երիտասարդ զհետ երթայր նորա՝ արկեալ զիւրեւ կտա՛ւ մի ՚ի մերկուց. ունէին զնա երիտասարդքն. 52 եւ նորա թողեալ զկտաւն՝ փախեա՛ւ մե՛րկ ՚ի նոցանէ։ 53 Եւ տարա՛ն զՅիսուս առ քահանայապետն Կայիափա. եւ գային ընդ նմա ամենայն քահանայապետքն՝ եւ դպիրք եւ ծերք[896]։ 54 Եւ Պե՛տրոս երթայր ՚ի հեռաստանէ զհետ նորա՝ մինչեւ ՚ի նե՛րքս իսկ ՚ի գաւի՛թ քահանայապետին, եւ նստէ՛ր ընդ սպասաւորսն. եւ ջեռնո՛յր առ լուսովն[897]։ 55 Իսկ քահանայապետքն՝ եւ ամենա՛յն ատեանն՝ խնդրէին հակառա՛կ Յիսուսի վկայութիւն ինչ, զի սպանանիցեն զնա. եւ ո՛չ գտանէին[898]։ 56 Զի բազո՛ւմ սուտ վկայութիւն վկայէին զնմանէ, եւ նման միմեանց՝ ո՛չ էին վկայութիւնքն[899]։ 57 Այլք՝ յարուցեալ վկայէին սո՛ւտ զնմանէ, եւ ասէին. 58 թէ մեք լուաք ՚ի դմանէ զի ասէր. Ես քակեցից զտաճա՛րդ զայդ ձեռագործ, եւ զերիս աւուրս շինեցից ա՛յլ առա՛նց ձեռագործի։ 59 Սակայն եւ այնպէս՝ չէ՛ր նման վկայութիւնն նոցա։ 60 Ապա յարուցեալ քահանայապետն ՚ի մէջ՝ հարցանէր զՅիսուս՝ եւ ասէր. Ո՞չինչ տաս պատասխանի, զի՛նչ դոքա՛ զքէն վկայեն։ 61 Եւ նա՝ լո՛ւռ եւ եթ կայր՝ եւ չտա՛յր ինչ պատասխանի։ Դարձեալ քահանայապետն հարցանէր զնա կրկի՛ն անգամ եւ ասէր. Դո՞ւ ես Քրիստոս Որդի Աստուծոյ օրհնելոյն[900]։ 62 Պատասխանի ետ Յիսուս՝ եւ ասէ ցնա. Դո՛ւ ասացեր թէ ես եմ. բայց տեսանիցէք զՈրդի մարդոյ նստեալ ընդ աջմէ Զօրութեան, եւ եկեա՛լ ընդ ամպս երկնից[901]։ 63 Եւ քահանայապետն պատառեա՛ց վաղվաղակի զպատմուճանս իւր՝ եւ ասէ. Զի՞նչ եւս պիտոյ են մեզ վկայք[902], 64 ահա՛՝ լուայք ամենեքին զհայհոյութիւն ՚ի բերանո՛յ դորա, զիա՞րդ թուի ձեզ։ Եւ ամենեքեան դատապարտեցին զնա՝ թէ մահապա՛րտ է։ 65 Եւ ոմանք՝ սկսան թքանե՛լ ընդ երեսս նորա. ձո՛րձ զգլխով արկանել՝ կռփել եւ ասել. Մարգարեա՛ց մեզ Քրիստոսդ՝ ո՞վ է այն որ եհարն զքեզ։ Եւ սպասաւորքն ապտա՛կս հանէին նմա։ 66 Եւ Պե՛տրոս մինչդեռ էր ՚ի խոնարհ ՚ի գաւթին, գա՛յ աղախին մի քահանայապետին[903], 67 եւ տեսանէ զնա զի ջեռնոյր. հայեցա՛ւ ընդ նա՝ եւ ասէ. Եւ դո՛ւ ընդ Յիսուսի Նազովրեցւոյ էիր[904]։

ԽԷ 68 Նա՝ ուրացա՛ւ եւ ասէ. Ո՛չ ճանաչեմ, եւ ո՛չ գիտեմ զի՛նչ դո՛ւդ ասես։ Եւ իբրեւ ե՛լ յարտաքին գաւիթն, եւ հա՛ւ խօսեցաւ։ 69 Դարձեալ ետես զնա աղախինն, եւ սկսաւ ասել ցայնոսիկ որ շուրջն կային, թէ եւ սա՛ ՚ի նոցանէ է[905]։ 70 Եւ նա դարձեալ ուրացա՛ւ։ Եւ յետ սակաւ միոյ՝ դարձեալ որ շուրջն կային ասե՛ն ցՊե՛տրոս. Արդարեւ եւ դո՛ւ ՚ի նոցանէ՛ ես, քանզի Գալիլեացի՛ ես, եւ խօսքդ իսկ քո նմա՛ն են։ 71 Եւ սկսաւ նզովել՝ երդնուլ եւ ասել, թէ ո՛չ գիտեմ զայրն՝ զորմէ դուքդ ասէք[906]։ 72 Եւ նոյն ժամայն կրկին հա՛ւ խօսեցաւ։ Եւ յիշեաց Պե՛տրոս զբանն՝ զոր ասաց ցնա Յիսուս, թէ չեւ՛ իցէ հաւու երիցս խօսեալ՝ զի դու երիցս ուրասցես զիս, եւ սկսաւ լա՛լ[907]։

15
Գլուխ ԺԵ

1 Եւ վաղվաղակի ընդ առաւօտն խորհուրդ արարեալ քահանայապետիցն՝ հանդերձ ծերո՛վքն եւ դպրօք՝ եւ ամենայն ատեանն կապեցի՛ն զՅիսուս՝ եւ տարան մատնեցի՛ն Պիղատոսի[908]։ 2 Եւ հա՛րց զնա Պեղատոս՝ եւ ասէ. Դո՞ւ ես թագաւորն Հրէից։ Նա՝ պատասխանի՛ ետ նմա եւ ասէ. Դո՛ւ ասես[909]։ 3 Եւ չարախօսէին զնմանէ յոյժ քահանայապետքն. եւ նա՝ ո՛չինչ տայր պատասխանի։ 4 Իսկ Պեղատոս դարձեալ հարցանէ՛ր զնա. Ո՞չինչ տաս պատասխանի, տե՛ս քանի ամբաստանեն զքէն։ 5 Եւ Յիսուս այնուհետեւ՝ ո՛չինչ ետ պատասխանի, մինչեւ զարմանա՛լ յոյժ Պիղատոսի։ 6 Բայց ըստ տօնի՝ արձակէ՛ր նոցա զմի ոք զկապեալ, զոր ինքեա՛նք խնդրէին[910]։ 7 Եւ էր՝ որում անուն էր Բարա՛բբա՝ կապեալ ընդ խռովիչսն, որոց ՚ի խռովելն՝ ա՛յր մի սպանեալ էր[911]։ 8 ՚Ի ձայն բարձր սկսաւ աղաղակե՛լ ամբոխն՝ եւ խնդրե՛լ որպէս սովո՛ր էր, զի արձակեսցէ նոցա զԲարա՛բբայն։ 9 Պատասխանի ետ Պեղատոս եւ ասէ ցնոսա. Կամի՞ք զի արձակեցից ձեզ զարքայն Հրէից։ 10 Քանզի գիտէր՝ թէ առ նախանձո՛ւ մատնեցին զնա քահանայապետքն։ 11 Որք՝ եւ զամբո՛խն հաւանեցուցին՝ զի արձակեսցէ նոցա զԲարա՛բբայն։ 12 Դարձեալ պատասխանի ետ Պեղատոս՝ եւ ասէ ցնոսա. Իսկ՝ զի՞նչ կամիք թէ արարից զարքայն Հրէից[912]։ 13 Եւ նոքա դարձեա՛լ աղաղակէին՝ յուզեալք ՚ի քահանայապետիցն. ՚Ի խա՛չ հան զդա։ 14 Ասէ ցնոսա Պեղատոս. Զի՞նչ ինչ չար արարեալ իցէ դորա։ Եւ նոքա առաւե՛լ եւս աղաղակէին եւ ասէին. ՚Ի խա՛չ հան զդա[913]։ 15 Իսկ Պեղատոս՝ իբրեւ զմիտս կամեցաւ հաճե՛լ զամբոխին, արձակեաց նոցա զԲարաբբայն. եւ զՅիսուս գա՛ն հարեալ՝ ետ ՚ի ձեռս զի ՚ի խա՛չ ելանիցէ։ 16 Եւ զինուորքն տարա՛ն զնա ՚ի ներքս ՚ի գաւիթն՝ ուր հրապարակն էր. եւ կոչեն միանգամայն զամենայն զգունդն[914]. 17 եւ զգեցուցանեն նմա քղամիդ կարմի՛ր եւ ծիրանիս, եւ եդին ՚ի գլուխ նորա պսակ արարեալ ՚ի փշոց։ 18 Եւ սկսան ողջոյն տալ նմա՝ եւ ասել. Ո՛ղջ եր արքայդ Հրէից[915]։ 19 Եւ ծեծէի՛ն զգլուխն եղեգամբ, եւ թքանէին ընդ երեսս, եւ ՚ի ծունր իջեալ երկի՛ր պագանէին նմա։ 20 Եւ իբրեւ կատակեցին զնա, մերկացուցին զքղամիդն եւ զծիրանիս, եւ զգեցուցին նմա զի՛ւր հանդերձ. եւ ածին արտաքս զի ՚ի խա՛չ հանցեն զնա[916]։ 21 Եւ ունէին պահակ զՍի՛մովն Կիւրենացի՝ որ ընդ ա՛յն անցանէր եկեալ յագարակէ. զհայրն Աղէքսանդրի եւ Ռուփայ, զի բարձցէ՛ զխաչափայտն նորա[917]։ 22 Եւ ածեն զնա ՚ի Գողգոթա տեղի մի, որ թարգմանի՝ Տեղի՛ կառափելոյ։ 23 Եւ տային նմա գինի զըմռսեալ, եւ նա ո՛չ առ. եւ հանեն զնա ՚ի խաչ[918]։ 24 Եւ բաժանեցին զհանդերձս նորա, արկեալ վիճակս ՚ի վերայ՝ թէ ո՛ զինչ առնուցու[919]։ 25 Է՛ր ժամ՝ երրո՛րդ, եւ հանին զնա ՚ի խաչ։ 26 Եւ էր գիր վնասու նորա գրեալ, թէ թագաւո՛ր է Հրէից։ 27 Եւ ընդ նմա հանին ՚ի խաչ երկուս աւազակս, մի ընդ աջմէ՛ եւ մի ընդ ահեկէ նորա[920]։ 28 Եւ լցա՛ւ գիրն որ ասէ, թէ ընդ անօրէնս համարեցաւ[921]։ 29 Եւ որք անցանէինն հայհոյէին զնա՝ շարժեալ զգլուխս իւրեանց, եւ ասէին. Վա՛հ, որ քակէիր զտաճարն՝ եւ զերիս աւուրս շինէին[922]. 30 ապրեցո՛ զանձն քո՝ եւ է՛ջ ՚ի խաչէդ։ 31 Նոյնպէս եւ քահանայապետիցն ա՛յպն արարեալ՝ ընդ միմեանս հանդերձ դպրօքն՝ եւ ասէին. Զայլս ապրեցոյց՝ զանձն ո՛չ կարասցէ ապրեցուցանել[923]. 32 Քրիստոսդ արքա՛յդ Իսրայէլի. իջցէ՛ այժմ ՚ի խաչէ՛ այտի, զի տեսցուք եւ հաւատասցուք դմա։ Եւ որ ընդ նմա ՚ի խաչն ելեալ էին՝ նախատէի՛ն զնա։ 33 Եւ իբրեւ վե՛ց ժամ եղեւ՝ խաւա՛ր կալաւ զամենայն երկիր մինչեւ ցինն ժամն[924]։ 34 Եւ յիններորդ ժամուն աղաղակեա՛ց Յիսուս ՚ի ձայն մեծ՝ եւ ասէ. Ե՛ղի՝ Ե՛ղի՝ ղա՛մա սաբաքթանի. որ թարգմանի՝ Աստուա՛ծ իմ, Աստուա՛ծ իմ, ընդէ՞ր թողեր զիս[925]։ 35 Եւ ոմանք ՚ի նոցանէ՝ որ շուրջն կային զնովաւ՝ իբրեւ լուան, ասէին՝ թէ զԵղիա՛ կարդայ[926]։ 36 Եւ ընթացեալ մի ոմն՝ ելի՛ց սպունգ մի քացախով, եւ հարեալ յեղեգան՝ տայր ըմպե՛լ նմա, եւ ասէ. Թո՛յլ տուր, տեսցուք՝ գա՞յ Եղիա իջուցանել զդա[927]։ 37 Եւ Յիսուս արձակեաց ձայն մեծ՝ եւ եհա՛ն զոգի[928]։ 38 Եւ վարագոյր տաճարին պատառեցա՛ւ յերկուս՝ ՚ի վերուստ մինչեւ ՚ի խոնարհ[929]։ 39 Եւ տեսեալ հարիւրապետին որ կա՛յր անդ՝ թէ աղաղակեաց եւ եհան զոգի, եւ ասէ. Արդարեւ՝ այրս այս Որդի՛ Աստուծոյ էր[930]։ 40 Եին եւ կանայք որ հայէին ՚ի հեռաստանէ. յորս էր Մարիամ Մագդաղենացի, եւ Մարիամ Յակովբու փոքրկան եւ Յովսեա՛յ մայրն, եւ Սողովմէ[931]. 41 որք յորժամ էրն ՚ի Գալիլեա՝ զհե՛տ շրջէին նորա, եւ պաշտէին զնա. եւ ա՛յլ բազում կանայք՝ որք ընդ նմա՛ իսկ եկեալ էին յԵրուսաղէմ[932]։

ԽԸ 42 Եւ իբրեւ երեկոյ եղեւ, քանզի ուրբաթ էր՝ որ շաբա՛թն մտանէր[933], 43 եկեալ Յովսէփ որ յԱրիմաթեա՛յն էր. այր պարկեշտ, նախարա՛ր, որ եւ ինքն իսկ ա՛կն ունէր արքայութեան Աստուծոյ. համարձակեցաւ եմո՛ւտ առ Պեղատոս, եւ խնդրեա՛ց զմարմինն Յիսուսի[934]։ 44 Եւ Պեղատոս զարմացա՛ւ, թէ այնչափ վաղ մեռաւ. եւ կոչեցեալ առ ինքն զհարիւրապետն, եհարց զնա եւ ասէ, թէ արդարեւ՝ ա՛յնչափ վա՞ղ մեռաւ։ 45 Եւ իբրեւ ստուգեաց ՚ի հարիւրապետէ անտի, շնորհեա՛ց զմարմինն Յովսեփայ։ 46 Եւ Յովսէփ գնեա՛ց կտաւ, եւ իջուցեալ զնա՝ պատեաց կտաւովն, եւ ե՛դ ՚ի գերեզմանի՝ զոր էր փորեալ ՚ի վիմէ. եւ թաւալեցոյց վէմ մի դո՛ւռն գերեզմանին[935]։ 47 Իսկ Մարիամ Մագդաղենացի, եւ Մարիամ Յակովբա՛յ եւ Յովսեայ՝ տեսի՛ն զտեղին ուր եդաւ։

16
Գլուխ ԺԶ

1 Եւ իբրեւ անց շաբաթն, Մարիամ Մագդաղենացի՝ եւ Մարիամ Յակովբա՛յ՝ եւ Սողովմէ՝ չոգան պատրաստեցին խունկս, զի եկեսցեն օծցե՛ն զնա[936]։ 2 Եւ ընդ առաւօտս միաշաբաթւոյն գա՛ն ՚ի գերեզմանն ընդ արեւագալն[937], 3 եւ ասէին ցմիմեանս. Ո՞վ թաւալեցուսցէ մեզ զվէմն ՚ի դրաց գերեզմանին[938]։ 4 Եւ հայեցեալ տեսին՝ զի թաւալեցուցեա՛լ էր զվէմն ՚ի գերեզմանէն. քանզի էր մե՛ծ յոյժ[939]։ 5 Եւ մտեալ ՚ի ներքս ՚ի գերեզմանն, տեսին երիտասա՛րդ մի՝ զի նստէ՛ր ընդ աջմէ կողմանէ՝ զգեցեալ պատմուճան սպիտակ, եւ զարհուրեցա՛ն։ 6 Եւ նա ասէ ցնոսա. Մի՛ երկնչիք. զՅիսուս խնդրէք զՆազովրացի զխաչելեա՛լն, յարեա՛ւ՝ չէ՛ աստ. ահաւադիկ տեղին ուր եդին զնա։ 7 Այլ երթա՛յք ասացէ՛ք ցաշակերտս նորա եւ ցՊե՛տրոս, եթէ ահա՝ յառաջագոյն երթայ քան զձեզ ՚ի Գալիլեա, ա՛նդ տեսանիցէք զնա՝ որպէս ասա՛ցն ձեզ[940]։ 8 Եւ իբրեւ լուան՝ ելին եւ փախեա՛ն ՚ի գերեզմանէն, քանզի զահի՛ հարեալ էին. եւ ո՛չ ումեք ինչ ասացին, զի երկնչէին[941]։

ԱՒԵՏԱՐԱՆ ԸՍՏ ՄԱՐԿՈՍԻ։

Աւետարան ըստ Մարկոսի

9 Յարուցեալ Յիսուս, առաւօտուն առաջին միաշաբաթուն՝ երեւեցա՛ւ Մարիամու Մագդաղենացւոյ, յորմէ հանեա՛լ էր զեւթն դեւն[942]։ 10 Եւ նա՝ երթեալ պատմեա՛ց այնոցիկ որ ընդ նմայն էին, մինչ դեռ լային եւ սգային[943]։ 11 Նոքա իբրեւ լուան թէ կենդանի՛ է՝ եւ երեւեցա՛ւ նմա, ո՛չ հաւատացին[944]։ 12 Յետոյ՝ երեւեցաւ այլո՛վ կերպարանաւ՝ որք երթային յանդաստա՛ն[945]։ 13 Նոքա չոգան պատմեցի՛ն այլոց, եւ ո՛չ նոքա հաւատացին[946]։ 14 Յետոյ՝ մինչդեռ բազմեալ էին մետասանքն, երեւեցա՛ւ նոցա, եւ թշնամանեա՛ց զանհաւատութիւն նոցա, եւ զխստասրտութիւն. զի որ երեւեցաւ նոցա յարուցեա՛լ ՚ի մեռելոց, եւ նոքա ո՛չ հաւատացին[947]։ 15 Եւ ասէ՛ ցնոսա. Երթա՛յք յաշխարհ ամենայն, եւ քարոզեցէ՛ք զաւետարանն ամենայն արարածոց[948]։ 16 Որ հաւատա՛յ եւ մկրտիցի՝ կեցցէ՛, եւ որ ո՛չն հաւատայ՝ դատապարտեսցի՛[949]։ 17 Նշանք ա՛յնոցիկ՝ որ հաւատանն, երթիցե՛ն զհետ այսոցիկ. յանո՛ւն իմ՝ դեւ՛ս հանցեն. լեզո՛ւս խօսեսցին[950]. 18 ՚ի ձեռս իւրեանց՝ օ՛ձս բարձցեն. եւ եթէ մահացո՛ւ ինչ դեղ արբցեն, նոցա ինչ ո՛չ վնասեսցէ. ՚ի վերայ հիւանդաց ձե՛ռս դիցեն՝ եւ բժշկեսցե՛ն[951]։ 19 Եւ ինքն Տէր Յիսուս յե՛տ խօսելոյն ընդ նոսա՝ համբարձա՛ւ յերկինս, եւ նստա՛ւ ընդ աջմէ Հօր։ 20 Եւ նոքա ելեալ՝ քարոզէի՛ն ընդ ամենայն երկիր՝ Տեառն գործակցութեամբ. եւ զբա՛նն հաստատէին ամենայն նշանօք՝ որ երթայր զհե՛տ նոցա[952]։