ԻՄԱՍՏՈՒԹԻՒՆ ՍՈՂՈՄՈՆԻ[8741]

1
Գլուխ Ա

Ա 1 Սիրեցէ՛ք զարդարութիւն՝ ոյք դատիք զերկիր։ Խորհեցարո՛ւք զՏեառնէ բարութեամբ. եւ միամտութեամբ սրտիւ խնդրեցէ՛ք զնա[8742]։ 2 Զի գտանի՛ այնոցիկ որ ո՛չ փորձեն զնա. եւ երեւի՛ որոց ո՛չ թերահաւատեն ՚ի նմանէ։ 3 Զի խորհո՛ւրդք թեւրք անջատեն յԱստուծոյ. եւ զօրութիւն փորձ՝ յանդիմանէ՛ զանզգամս։ 4 Զի յանձն չարարուեստ՝ իմաստութիւն ո՛չ մտցէ, եւ ո՛չ բնակէ ՚ի մարմնի վարեցելո՛յ մեղօք[8743]։ 5 Զի Սուրբ Հոգին իմաստութեան փախիցէ՛ ՚ի նենգութենէ. եւ մերժեսցի ՚ի խորհրդոց անմտաց, եւ յանդիմանեսցէ՛ ՚ի հասանել ՚ի վերայ անիրաւութեանց[8744]։ 6 Զի մարդասէր Հոգին իմաստութեան՝ ո՛չ արդարացուցանէ զհայհոյիչն ՚ի շրթանց իւրոց. զի երիկամանց նորա է վկա՛յ Աստուած, եւ սրտի նորա ոստիկա՛ն ճշմարիտ. եւ լեզուի նորա ունկնդիր[8745]։ 7 Զի Հոգի Տեառն ելից զտիեզերս, եւ որ ունի զամենայն՝ ունի՛ զգիտութիւն բարբառոյ։ 8 Վասն այնորիկ՝ եւ որ շըշնջեն զանիրաւս ո՛չ ծածկեսցի. եւ ո՛չ իրաւունք առ նովաւ առանց կշտամբութեան անցցեն[8746]։ 9 Զի խորհրդոց ամպարշտաց՝ հա՛րց եւ փորձ եղիցի. եւ բանի՛ց նոցա լուր՝ առ Տէր հասցէ ՚ի կշտամբութիւն անօրէնութեանց նոցա[8747]։ 10 Զի ունկն նախանձաւորութեան լսէ՛ զամենայն. եւ շըշնջիւն քրթմնջանաց՝ ո՛չ ծածկեսցի[8748]։ 11 Այսուհետեւ զգո՛յշ լերուք յանօգուտ քրթմնջանէ. եւ ՚ի բամբասանաց խնայեցէ՛ք զլեզու. զի շըշունջ գաղտնի՝ դատարկ ո՛չ անցցէ, եւ բերան ստախօս՝ սպանանէ զանձն[8749]։

Բ 12 Մի՛ ցանկայք մահու մոլորութեամբ կենաց ձերոց. եւ մի՛ ձգէք յանձինս զսատակումն գործովք ձեռաց ձերոց[8750]։ 13 Զի Աստուած զմահ ո՛չ արար, եւ ո՛չ խնդայ ընդ կորուստ կենդանեաց։ 14 Քանզի հաստատեաց ՚ի լինել զամենայն. եւ ՚ի փրկութիւն են գործք աշխարհի։ Չի՛ք ՚ի նոսա դեղ սատակման. եւ ո՛չ թագաւորութիւն դժոխոց ՚ի վերայ երկրի[8751]. 15 զի արդարութիւն՝ անմա՛հ է[8752]։ 16 Իսկ ամպարիշտք ձեռօք եւ բանիւք կոչեցին զնա առ իւրեանս. բարեկա՛մ համարեցան զնա, եւ հալեցան, եւ դաշինս կռեցին ընդ նմա. զի արժանի՛ իսկ են բաժանակի՛ց նմա լինելոյ[8753]։

2
Գլուխ Բ

1 Խորհեցա՛ն յանձինս իւրեանց զանուղղայս եւ ասեն. Սակա՛ւ եւ ցաւագին են կեանք մեր, եւ ո՛չ գոյ բժշկութիւն ՚ի վախճանի մարդոյ. եւ չերեւեցա՛ւ որ դարձաւ ՚ի դժոխոց[8754]։ 2 Զի յանկարծակի՛ իմն եղաք. եւ յետ այսորիկ լինիցիմք իբրեւ զչեղեալք։ Զի իբրեւ զծո՛ւխ է շունչ յըռնգունս մեր, եւ իբրեւ զկայծա՛կն բան ՚ի շարժման սրտի մերում[8755]։ 3 Յորոյ շիջանելն՝ մոխի՛ր լինի մարմինն. եւ ոգին սփռի իբրեւ զօդ թոյլ[8756]։ 4 Եւ անունս մեր մոռասցի՛ ժամանակաւ. եւ ո՛չ ոք յիշատակեսցէ զգործս մեր։ Անցցե՛ն կեանք մեր իբրեւ զհետս ամպոյ, եւ իբրեւ զշամանդա՛ղ ցրուեսցին հալածեալք ՚ի ճառագայթից արեգական, եւ ՚ի տապոյ նորա ծանրացեալք[8757]։ 5 Զի անցք ստուերի՛ են կեանք մեր, եւ չի՛ք խափան վախճանի մարդկան, զի կնքեցաւ եւ ո՛չ ոք դարձուցանէ[8758]։ 6 Արդ եկա՛յք՝ եւ վայելեսցուք ՚ի բարութիւնս որ կանս. եւ վարեսցուք արարածովքս զբաղեալք իբրեւ ՚ի մանկութեան[8759]։ 7 Պէսպէ՛ս գինեօք եւ անոյշ իւղովք լցցուք. մի՛ անցցէ առ մեւք ծաղիկ գարնայնոյ։ 8 Բոլորիւք վարդից պսակեսցուք՝ մինչչեւ՛ թառամեալ իցեն[8760]։ 9 Մի՛ ոք ամենեւին լիցի անմասն ՚ի մեծամեծար ուրախութենէս մերմէ. յամենայն տեղիս թողցուք զնշանակ ուրախութեան. զի ա՛յն է բաժին մեր, եւ սո՛յն վիճակ[8761]։ 10 Բռնադատեսցուք զտնանկն անիրաւութեամբ. մի՛ խնայեսցուք յայրին. մի՛ խորշեսցուք ՚ի բազմանակեայ ալեաց ծերոյն[8762]։ 11 Եւ օրէնս արդարութեան բռնութիւն մեր եղիցի. զի տկարութիւն անպիտան յանդիմանի[8763]։ 12 Դարանակա՛լ լիցուք արդարոյն զի դժպհի եղեւ մեզ. եւ հակառա՛կ կայ գործոց մերոց. եւ նախատինս դնէ մեզ զյանցանս օրինացն. եւ բամբասէ զմեղօք մանկութեան մերոյ[8764]։ 13 Խոստանայ ունել զգիտութիւն Աստուծոյ, եւ որդի Տեառն զանձն իւր անուանէ[8765]. 14 եւ եղեւ ՚ի յանդիմանութիւն մտաց մերոց[8766]։ 15 Ծա՛նր է մեզ եւ տեսանելն զնա. զի աննմա՛ն են այլոց կեանք նորա՝ եւ այլազգի շաւիղք նորա[8767]։ 16 ՚Ի գարշութիւն համարեցաք նմա. եւ խորշի՛ ՚ի ճանապարհաց մերոց՝ իբրեւ ՚ի պղծութեանց. երանէ՛ զվախճան արդարոց. եւ հպարտացեալ՝ կոչէ Հայր զԱստուած[8768]։ 17 Տեսցուք թէ ճշմարի՞տ իցեն բանք նորա. եւ փորձեսցուք զվախճան նորա։ 18 Եթէ իցէ արդարեւ՛ որդի Աստուծոյ՝ պաշտպանեսցէ՛ նմա. եւ փրկեսցէ զնա Աստուած ՚ի ձեռաց հակառակորդաց[8769]։ 19 Թշնամանօք եւ գանիւք խոշտանգեսցուք զնա։ Եթէ լինիցի՞ այցելութիւն նմա. զի զչա՛փ առցուք զհեզութեան նորա, եւ խելամո՛ւտ լիցուք անոխակալութեան նորա[8770]։ 20 Մահո՛ւ խայտառակութեան դատեսցուք զնա. եթէ լինիցի՞ այցելութիւն նմա ՚ի բանից իւրոց[8771]։

Գ 21 Զա՛յս խորհեցան եւ խաբեցան. զի կուրացո՛յց զնոսա չարութիւնն իւրեանց. 22 եւ ո՛չ ծանեան զխորհուրդս Աստուծոյ, եւ ո՛չ վարձուց ա՛կնկալան սրբութեան. եւ ո՛չ ընտրեցին զպատիւ ոգւոց անարատից։ 23 Զի Աստուած հաստատեաց զմարդն յանեղծութեան, եւ ՚ի պատկեր իւրոյ բարերարութեանն արար զնա[8772]։ 24 Նախանձու բանսարկուին եմուտ մահ յաշխարհ[8773]. 25 եւ փորձեն զնա որ նորա՛ վիճակին սակի՛ են։

3
Գլուխ Գ

1 Բայց ոգիք արդարոց ՚ի ձեռի՛ն Աստուծոյ են, եւ ո՛չ մերձեսցի ՚ի նոսա մահ։ 2 Թուեցան յաչս անզգամաց թէ մեռան, եւ համարեցան չարչարանք ելք նոցա[8774]՝ 3 եւ գնալն ՚ի մէնջ բեկո՛ւմն. բայց նոքա են ՚ի խաղաղութեա՛ն։ 4 Զի թէպէտ եւ յաչս մարդկան տանջեցան, այլ յոյս նոցա լի՛ է անմահութեամբ[8775]։ 5 Եւ սակաւիկ ինչ խրատեալք եւ տրտմեալք, գտցեն զմեծ բարութիւն. զի Աստուած փորձեաց զնոսա, եւ եգիտ զնոսա իւր արժանիս[8776]։ 6 Իբրեւ զոսկի ՚ի բովս քննեաց զնոսա, եւ իբրեւ զողջակէ՛զ զոհի ընկալաւ զնոսա։ ՚Ի ժամանակի այցելութեան իւրեանց[8777] 7 պայծառասցին, եւ իբրեւ կայծակն ընդ եղէգն ընթասցին[8778]։ 8 Դատեսցին զազգս՝ եւ ընկալցին զժողովուրդս. եւ թագաւորեսցէ՛ նոցա Տէր յաւիտեան[8779]։ 9 Յուսացեա՛լք ՚ի նա՝ իմասցին զճշմարտութիւն. եւ հաւատարիմք՝ սիրո՛վ ակնկալցին նմա. զի շնորհք եւ ողորմութիւն ՚ի վերայ սրբոց նորա, եւ այցելութիւն ՚ի վերայ ընտրելոց նորա։ 10 Իսկ ամպարիշտք ըստ խորհրդոց իւրեանց ընկալցին զպատիժս. որ անփո՛յթ արարին զիրաւանց, եւ եղեն ապստա՛մբք ՚ի Տեառնէ։ 11 Զի որ զիմաստութիւն եւ զխրատ անարգէ՝ թշուառակա՛ն է, եւ ընդունա՛յն է յոյս նոցա. եւ վաստակք նոցա անօգուտք, եւ անպիտա՛ն գործք նոցա. 12 կանայք նոցա անմիտք, եւ չարաբա՛ր մանկունք նոցա. 13 եւ անիծեալ ծնունդք նոցա։

Դ Զի երանեա՛լ է ամուլն անարատ՝ որ ո՛չ գիտաց զանկողինս յանցանաց. ընկալցի՛ պտուղ յայցելութեան ոգւոց[8780]։ 14 Եւ ներքինի՝ որ ո՛չ գործեաց ձեռօք զանօրէնութիւն, եւ ո՛չ խորհեցաւ զՏեառնէ չարութիւն. տացի նմա շնորհ ընտիր ըստ հաւատոցն, եւ վիճակ ցանկալի ՚ի տաճարի Տեառն։ 15 Զի ընդ վաստակոց բարեաց պտուղ փառաւո՛ր է. եւ արմա՛տ անսխալ յիմաստութենէ[8781]։ 16 Որդիք շնացելոց թերակատա՛րք եղիցին. եւ զաւակ անօրէն անկողնոց սատակեսցի՛[8782]։ 17 Եթէ երկայնակեացք եղիցին՝ յոչինչ համարեսցին, եւ անարգի՛ ՚ի վախճանի ծերութիւն նոցա[8783]։ 18 Եւ եթէ արագ սատակեսցին՝ ո՛չ կալցին յոյս, եւ ո՛չ յաւուրն յանդիմանութեան մխիթարութիւն։ 19 Զի ազգի անիրաւի չարաչա՛ր կատարած[8784]։

4
Գլուխ Դ

1 Լա՛ւ է անզաւակութիւն հանդերձ քաջութեամբ. քանզի անմահութիւն է յիշատակ նորա. զի եւ յԱստուծոյ ճանաչի՝ եւ ՚ի մարդկանէ[8785]։ 2 ՚Ի հպե՛լ նորա՝ նմանօղ լինի նմա, եւ ՚ի մեկնել նորա՝ անձկանայ առ նա. եւ ՚ի յաւիտեան պսակաւորս ճեմեցուցանէ. անթառամ նահատակութեանցն պատերազմի յաղթեալ[8786]։ 3 Բազմածնունդ բազմութիւն ամպարշտաց անպիտա՛ն լիցի. եւ ՚ի փուտ շառաւեղաց մի՛ տայցէ արմատս ՚ի խոր. եւ մի արմատ եւ հիմն խախուտ հաստատեսցի[8787]։ 4 Զի թէպէտ եւ ոստովք առ ժամանակ մի պտկեսցէ, սակայն զաղփաղփո՛ւն կանդաղեալն ՚ի հողմո՛յ շարժեսցի. եւ ՚ի բռնութենէ հողմոյ արմատաքի՛ խլեսցի[8788]։ 5 Բեկտեսցին շո՛ւրջ զնովաւ շառաւիղք թերակատարք, եւ պտո՛ւղ նոցա անպիտան տարաժամ ՚ի կերակուր, եւ յոչի՛նչ պիտանացու[8789]։ 6 Զի յանօրէ՛ն անկողնոց որդիք ծնեալք՝ վկայք են չարեաց ծնողաց իւրեանց ՚ի հարցափորձի իւրեանց[8790]։

Ե 7 Իսկ արդարն՝ եթէ հասցէ ՚ի վախճանել ՚ի հանգստեա՛ն եղիցի[8791]։ 8 Զի ծերութիւն պատուական՝ ո՛չ բազմաժամանակեայն է, եւ ո՛չ որ թուով ամացն չափիցի. այլ ալիք՝ իմաստութիւն մարդոյ են[8792]. 9 եւ հասակ ծերութեան կեա՛նք անարատք։ 10 Զի հաճոյ եղեալ Աստուծոյ սիրեցաւ, եւ կենդանւոյն ՚ի միջոյ մեղաւորաց փոխեցաւ։ 11 Յափշտակեցաւ՝ զի մի՛ չարութիւն ինչ շրջեսցէ զիմաստութիւն նորա, կամ նենգութիւն պատրիցէ զանձն նորա[8793]։ 12 Զի չարակնութիւն անզգամութեան շլացուցանէ զբարիս. եւ յածո՛ւմն ցանկութեան խուճապէ միտս անմեղս[8794]։ 13 Կատարեալ ՚ի սակաւուն ելից ժամանակս երկայնս. 14 զի ցանկալի՛ էր Տեառն անձն նորա. վասն այնորիկ տագնապեցաւ ՚ի միջոյ չարեաց։ Իսկ ժողովուրդք տեսին՝ եւ ո՛չ իմացան. եւ ո՛չ եդին ՚ի մտի այսպիսի ինչ[8795]. 15 եթէ իրաւո՛ւնք Աստուծոյ ՚ի վերայ սրբոց իւրոց, եւ այցելութիւն ՚ի վերայ ընտրելոց նորա։ 16 Դատապարտէ՛ արդար հանգուցեալ զամպարիշտս կենդանիս, եւ մանկութիւն վաղվաղակի վախճանեալ՝ զբազմամեա՛յ ծերութիւն անիրաւի։ 17 Զի տեսցեն զվախճան իմաստնոյ, եւ ո՛չ իմասցին՝ զինչ խորհեցաւ վասն նորա. եւ առ իմէ՞ զգուշացաւ նմա Տէր[8796]։ 18 Տեսցեն եւ անգոսնեսցեն զնա. այլ զնոքօք Տէր ծիծաղեսցի։ 19 Եւ եղիցին յետ այնորիկ ՚ի կործանումն անարգութեան եւ ՚ի թշնամանս՝ ընդ մեռեալսն յաւիտենից։ Զի պայթուսցէ զնոսա անշշունչս ուռուցեալս. եւ շարժեսցէ զնոսա ՚ի հիմանց. եւ մինչեւ ՚ի սպառ խոպանասցին, եւ եղիցին ՚ի ցաւս. եւ յիշատակ նոցա կորիցէ[8797]։ 20 Հասցե՛ն ՚ի մթերս մեղաց իւրեանց տագնապեալ. եւ կշտամբեսցեն զնոսա յանդիման անօրէնութիւնք իւրեանց[8798]։

5
Գլուխ Ե

Զ 1 Յայնժամ կացցէ արդարն բազում համարձակութեամբ հանդէպ նեղչաց իւրոց։ Եւ որոց անգոսնէին զվաստակս նորա[8799], 2 տեսեալ զնա՝ խռովեսցին անհնարին երկիւղիւ. եւ զարհուրեսցին ՚ի վերայ սքանչելի փրկութեան նորա։ 3 Եւ զղջասցին ՚ի միտս իւրեանց. եւ առ նեղութեան անձանց յոգոց հանցեն եւ ասասցեն. Այս ա՛յն այր է զոր երբեմն մեք ծա՛ղր առնէաք, եւ յառա՛կս նախատանաց[8800]։ 4 Մե՛ք անմիտք զվարս դորա մոլորութիւն համարէաք՝ եւ զվախճան դորա անարգութիւն։ 5 Զիա՞րդ համարեցաւ ընդ որդիս Աստուծոյ, եւ ընդ սուրբս վիճակ դորա։ 6 Ուրեմն մոլորեցա՛ք ՚ի ճանապարհէ ճշմարտութեանն, եւ լոյսն արդարութեան ո՛չ լուսաւորեաց զմեզ, եւ արեգակն արդարութեան ո՛չ ծագեաց ՚ի սիրտս մեր[8801]։ 7 Անօրէնութեան եւ կորստեան շաւղօք լցաք. եւ գնացաք ընդ անկո՛խ անապատ, եւ զճանապարհս Տեառն ո՛չ ծանեաք[8802]։ 8 Զի՞նչ շահ եղեւ մեզ հպարտութիւնն, եւ զի՞նչ մեծութիւն ամբարտաւանութեանն իցէ մեզ նպաստաւոր։ 9 Ա՛նց այն ամենայն իբրեւ զստուեր. եւ իբրեւ զհամբաւ առն ընթացեալ. 10 եւ իբրեւ զնաւ սահեալ ՚ի ջուրց կուտակելոց. զորոյ իբրեւ անցանիցէ՝ ո՛չ գոյ զհետսն գտանել. եւ ո՛չ զշաւիղս գնացից նորա ՚ի մէջ ալեաց[8803]։ 11 Կամ իբրեւ զհաւու թռուցելոյ յօդս, որոյ ո՛չ գտանին նշմարանք գնացից. բաղխելով մագլացն պատառեալ զհողմն թեթեւ եւ հերձեալ բռնութեամբ ընդ ոլորտս մտանէ. յածե՛լ թեւոցն յառաջադէ՛մ սլանայ. եւ յետ այնորիկ ո՛չ գտանի նշանակ ամբառնալոյն ՚ի նմա[8804]։ 12 Կամ իբրեւ ՚ի նետէ ձգելոյ ՚ի նպատակ՝ կտրեալ օդն վաղվաղակի յի՛նքն կարկատեցաւ առ ՚ի չգիտելոյ զանցս նորա[8805]։ 13 Նոյնպէս եւ մեք եղեալք՝ պակասեցա՛ք. եւ առաքինութեան նշանակ ո՛չ կարացաք ցուցանել. բայց ՚ի չարիս մեր մաշեցաք[8806]։ 15 Զի յոյս ամպարշտի իբրեւ զփոշի յարուցեալ ՚ի հողմոյ. եւ իբրեւ զսարդիոստայն եւ զեղեամն ՚ի մրրկէ հալեալ մանրի. եւ իբրեւ զծուխ մաշեալ ՚ի հողմոյ. կամ իբրեւ զյիշատակ իջաւորի միոյ աւուր գնացելոյ[8807]։

Է 16 Բայց արդարք յաւիտեա՛ն կեցցեն. եւ ՚ի Տեառնէ վարձք նոցա, եւ խնամք նոցա ՚ի Բարձրելոյն[8808]։ 17 Վասն այնորիկ ընկալցին զարքայութեանն զվայելչութիւն, եւ զթագն գեղեցկութեան ՚ի ձեռանէ Տեառն. զի աջով իւրով հովանի՛ լիցի նոցա, եւ բազկաւ իւրով վերակացու լիցի նոցա[8809]։ 18 Առցէ՛ սպառազինութիւն զնախանձ իւր, եւ վառեսցէ զարարածս առ ՚ի խնդրելոյ զվրէժս ՚ի թշնամեաց[8810]։ 19 Զգեցցի զրա՛հս զարդարութիւն, եւ դիցէ սաղաւարտ զդատաստանն անաչառ։ 20 Առցէ վահան զսրբութիւն անվկանդ[8811]. 21 եւ սրեսցէ զհատու բարկութիւնն ՚ի սուսեր. եւ պատերազմեսցի խա՛ռն ընդ նմա եւ աշխարհս առ անզգամս։ 22 Գնասցեն նետք կորովիք փայլատականց, եւ իբրեւ ՚ի լայնալի՛ճ աղեղանէ յամպոցն ոստիցեն ՚ի նպատակս[8812]. 23 եւ ՚ի քարընկէց բարկութենէ թափեսցի՛ լիով կարկուտ։ Զայրագնեսցի ՚ի վերայ նոցա ջուր ծովու, եւ գետք ողողեսցեն անխնայ[8813]։ 24 ՚Ի դիմի՛ հարցի նոցա հողմն բռնութեան, եւ իբրեւ զմրրիկ հոսեսցէ զնոսա։ Աւերեսցէ զամենայն երկիր անօրէնութիւն. եւ խարդախութիւն կործանեսցէ զաթոռս բռնաւորաց[8814]։

6
Գլուխ Զ[8815]

Ը 2 Լուարո՛ւք թագաւորք, եւ ՚ի մի՛տ առէք. ուսարո՛ւք դատաւորք ծագաց երկրի։ 3 Ո՛ւնկն դիք որ ունիք զբազմութիւն, եւ պերճացեալ էք ՚ի վերայ ամբոխից ազգաց։ 4 Զի ՚ի Տեառնէ՛ տուաւ ձեզ հարստութիւնդ, եւ իշխանութիւնդ ՚ի Բարձրելոյն. որ պահանջեսցէ զգործս ձեր, եւ քննեսցէ զխորհուրդս[8816]։ 5 Զի սպասաւո՛րք էք նորա թագաւորութեանն, եւ ո՛չ դատիք ուղղութեամբ. եւ ո՛չ պահեցէք զօրէնս նորա, եւ ո՛չ գնացէք ըստ կամացն Աստուծոյ[8817]. 6 ահի՛ւ եւ տագնապաւ հասցէ ՚ի վերայ ձեր։ Զի դատաստան անաչառ իշխանաց լինի[8818]. 7 այլ ռամիկն ներելի ողորմութեան է։ Հզօ՛րք հզօրագոյնս պահանջեսցին[8819]. 8 զի ո՛չ առնու ակն ամենեցունց Տէրն, եւ ո՛չ խորշի ՚ի մեծութենէ. զի զփոքր եւ զմեծ ի՛նքն արար. եւ զմի՛ օրինակ խնամ ունի ամենեցուն[8820]. 9 բայց ՚ի վերայ զօրաւորաց՝ զօրաւո՛ր քննութիւն հասանէ[8821]։

Թ 10 Արդ առ ձե՛զ ո՛վ բռունք ե՛ն բանք իմ. զի ուսանիցիք զիմաստութիւն, եւ մի՛ սխալիցիք[8822]։ 11 Զի որք պահեցին սրբութեամբ զսրբութիւն՝ սրբեսցին. եւ որք ուսա՛ն զնոսա՝ գտցեն պատասխանատրութիւն[8823]։ 12 Արդ ցանկացարո՛ւք բանից իմոց. փափաքեցարուք՝ եւ խրատեսջի՛ք[8824]։ 13 Լուսաւո՛ր եւ անթառա՛մ է իմաստութիւն, եւ դիւրա՛ւ երեւի սիրողաց իւրոց, եւ գտանի խնդրողաց իւրոց։ 14 Հասանէ առ ցանկացօղս իւր, առ յառաջագո՛յն ճանաչելոյ[8825]։ 15 Որ կանխեաց առ նա՝ ո՛չ վաստակեսցի. զի դեգերեալ գտցէ զնա առ դրունս իւր[8826]։ 16 Քանզի եւ զմտա՛ւ ածել զնմանէ՝ կատարեալ իմաստութիւն է. եւ որ տքնի վասն նորա՝ վաղվաղակի անհո՛գ լիցի։ 17 Զի ինքնի՛ն շրջի խնդրել զարժանաւորս իւր. եւ ՚ի շաւիղս երեւի նոցա քաղցրութեամբ, եւ յամենայն հնարագիտութիւնս պատահէ նոցա[8827]։ 18 Զի սկիզբն նորա ճշմարի՛տ ցանկութիւն խրատու է[8828]. 19 եւ խնամ խրատու՝ սէ՛ր. եւ պահպանութիւն օրինաց նորա՝ գութ. մտադիւրութիւն օրինաց՝ հաստատութիւն անեղծութեան[8829]։ 20 Իսկ անեղծութիւն՝ մերձաւո՛ր լինել առնէ Աստուծոյ[8830]. 21 եւ ցանկութիւն իմաստութեան՝ տանի յարքայութիւն[8831]։ 22 Արդ եթէ ցանկա՛յք աթոռոց եւ գաւազանաց իշխանութեան՝ բռո՛ւնք ժողովրդոց՝ պատուեցէ՛ք զիմաստութիւն, զի յաւիտեա՛ն թագաւորիցէք[8832]։

Ժ 24 Իսկ եթէ զի՞նչ է իմաստութիւն, եւ ո՞րպէս եղեւ՝ պատմեցից, եւ ո՛չ թաքուցից ՚ի ձէնջ զխորհուրդս. այլ իսկզբանէ՛ արարածոց քննեցից, եւ ածից յա՛յտ զգիտութիւն նորա։ Եւ ո՛չ ստերիւրեցա՛յց ՚ի ճշմարտութենէն[8833]. 25 եւ ո՛չ նախանձո՛ւ մաշեալ գնացից ընդ նմա. զի այն՝ ո՛չ հաղորդի ընդ իմաստութեան[8834]։ 26 Բազմութի՛ւն իմաստնոց՝ փրկութիւն աշխարհաց. եւ թագաւոր հանճարեղ՝ հաստատութիւն ժողովրդոց[8835]։ 27 Այսուհետեւ խրատեցարո՛ւք բանիւք իմովք՝ եւ օգտեցարո՛ւք։

7
Գլուխ Է

1 Ե՛մ ե՛մ եւ ես մարդ մահկանացու հանգոյն ամենեցուն. եւ ծնունդ հողածնի նախաստեղծին։ Եւ յորովայնի մօր նկարեցայ մարմին[8836], 2 եւ տասնամսեայ ժամանակաւ՝ մածեալ արեամբ ՚ի սերմանէ առն եւ ՚ի ցանկութենէ քնոյ ՚ի վերայ հասելոյ։ 3 Եւ ես եղեալ՝ զհասարակաց օդն ձգեցի յիս. եւ ՚ի նոյն ՚ի նմանավիշտ յերկիր անկայ։ Զառաջին բարբառն զնմանն ամենեցուն նո՛յնգունակ լացեալ[8837], 4 ՚ի խանձարուրս սնայ եւ ՚ի հոգս[8838]։ 5 Ո՛չ ոք ՚ի թագաւորաց այլազգ ինչ սկիզբն կալաւ լինելոյ[8839]։ 6 Մի՛ մուտ է ամենեցուն յաշխարհ՝ եւ մի՛ ել հասարակաց։ 7 Վասն այնորիկ խնդրեցի աղօթիւք, եւ տուաւ ինձ հանճար. կոչեցի՝ եւ ե՛կն ինձ հոգի իմաստութեան[8840]։ 8 Եւ նախամեծա՛ր ընտրեցի զնա քան զիշխանութիւնս եւ զաթոռս։ Եւ զմեծութիւն ոչի՛նչ համարեցայ առ նորա՛ համեմատութեամբ[8841]։ 9 Ո՛չ նմանեցուցի նմա զակա՛նս պատուականս. զի ամենայն ոսկի առ նովաւ՝ իբրեւ սակաւ մի՛ աւազ, եւ իբրեւ զկա՛ւ համարեսցի արծաթ առաջի նորա[8842]։ 10 Քան զառողջութիւն եւ զգեղեցկութիւն՝ սիրեցի՛ զնա, եւ ընտրեցի զնա նախ փոխանա՛կ լուսոյ ունել. զի անքո՛ւն է լոյսն որ ՚ի նմանէ է[8843]։ 11 Եւ եկին ինձ բարութիւնք միանգամայն ընդ նմա, եւ անթի՛ւ մեծութիւնք ՚ի ձեռին նորա[8844]։ 12 Ուրա՛խ եղէ ընդ ամենեսին որոց առաջնորդէր իմաստութիւն. բայց գիտէի ո՛չ զնա՝ թէ ծնո՛ւնդ իցէ սոցա։ 13 Առանց նենգութեան ուսայ, եւ առանց նախանձո՛ւ բաշխեցից. զմեծութիւն նորա ո՛չ թաքուցից, 14 զի անպակաս գա՛նձ է նա մարդկան։ Որով որք վարեցան՝ առ Աստուած առաքեցին զբարեկամութիւն, վասն առ ՚ի խրատուէ պարգեւացն ընծայեալք։ 15 Բայց ինձ տացէ՛ Աստուած ասել ըստ միտս, եւ խորհել արժանաւոր ըստ բանից ասացելոց. զի նա՛ իսկ եւ իմաստութեան առաջնորդ է, եւ իմաստնոց ուղղիչ[8845]։ 16 Զի ՚ի ձեռի՛ն նորա եմք, եւ մե՛ք՝ եւ բանք մեր, եւ ամենայն հանճար՝ եւ գործոց խելամտութիւն։ 17 Զի նա՛ ետ ինձ զանվրէպ գիտութիւն զեղելոցս, գիտել զհաստատութիւն աշխարհի, եւ զազդեցութիւն բնութեանց. 18 զսկիզբն եւ զկատարած եւ զմէջ ժամանակաց. զշրջանաց փոփոխումն, եւ զշրջել ժամանակաց[8846]։ 19 Զտարեաց բոլորմունս, եւ զաստեղաց դիրս[8847]. 20 զբարս անասնոց, եւ զգազանութիւն գազանաց. զհողմոց բռնութիւնս, եւ զխօսս մարդկան. զայլակերպութիւնս տնկոց, եւ զզօրութիւնս արմատոց[8848]. 21 որ ինչ ծածուկ՝ եւ որ ինչ յայտնի՝ գիտացի։

ԺԱ Զի ամենեցունց ճարտարապետն ուսո՛յց ինձ իմաստութիւն[8849]։ 22 Զի գո՛յ ՚ի նմա հոգի մտաւոր, սուրբ, միածին, բազմաբաշխ, նուրբ, դիւրաշարժ, պարզ, անարատ, յայտնի, անվրէպ, բարեսէր, երագ, անարգե՛լ, բարերար[8850], 23 մարդասէր, հաստատուն, զգուշաւոր, անհոգ, ամենազօր, ամենահայեաց, եւ ամենայն իրաց բաւական. մտաւորաց, սրբոց, նրբից։ 24 Քան զամենայն շարժունս շարժնագո՛յն է իմաստութիւն. դարմանէ եւ ընդմտանէ ընդ ամենայն վասն յստակութեան[8851]։ 25 Քանզի ճաճա՛նչ է Աստուծոյ զօրութեանն, եւ ծագումն ճշմարիտ փառաց Ամենակալին. վասն այնորիկ եւ ո՛չ մի ինչ պղծեալ խառնի ՚ի նա։ 26 Քանզի նշո՛յլ է մշտնջենաւոր լուսոյն, եւ հայելի անարա՛տ Աստուծոյ ազդեցութեանն. եւ պատկեր առատութեան նորա[8852]։ 27 Մի՛ է՝ եւ ամենայնի կարօղ. կա՛յ յինքեան՝ եւ զամենայն նորոգէ. եւ ըստ ազգաց յոգի՛ս սուրբս փոփոխի. բարեկամս Աստուծոյ եւ մարգարէս յարդարէ[8853]։

ԺԲ 28 Ո՛չ զոք սիրէ Աստուած՝ բայց զայն որ ընդ իմաստութեան բնակիցէ[8854]։ 29 Զի գեղեցկագո՛յն է նա քան զարեգակն, եւ քան զամենա՛յն դիրս աստեղաց. ընդ լուսոյ համեմատեալ՝ առաւե՛լ գտանի. 30 զի զնա գիշեր փոխանակէ, բայց իմաստութեանն ո՛չ յաղթէ չարութիւն[8855]։

8
Գլուխ Ը

1 Ձգտի ՚ի ծագաց մինչ ՚ի ծագս օգտակար առողջութեամբ, եւ դարմանէ՛ զամենայն քաղցրութեամբ[8856]։ 2 Զնա՛ սիրեցի եւ քննեցի՛ ՚ի մանկութենէ իմմէ, եւ խնդրեցի ածե՛լ ինձ հարսնութեան. եւ եղէ ցանկացօղ գեղոյ նորա։ 3 Զազնուականութիւն փառաւորէ. զի կենաց հաղորդութիւն ունի ընդ Աստուծոյ, եւ ամենեցունց Տէրն սիրեաց զնա[8857]։ 4 Զի խորհրդակի՛ց է Աստուծոյ իմաստութեանն, եւ ցանկացօղ գեղոյ նորա[8858]։ 5 Եթէ մեծութիւն ցանկալի է ՚ի կենաց ստացուածս, իսկ զի՞նչ իցէ մեծագոյն քան զիմաստութիւն՝ որ զամենայն առնէ[8859]։ 6 Եթէ հանճար գործիցէ՛ ինչ՝ ո՞ քան զնա յեղելոցս իցէ առաւել ճարտարապետ։ 7 Եթէ զարդարութիւն ոք սիրէ, վաստակք նորա առաքինութիւնք են. զի զգիտութիւն եւ զհանճար ուսուցանէ, եւ զարդարութիւն, եւ զարւութիւն. քան զորս պիտանագոյն ինչ՝ չի՛ք ՚ի կեանս մարդկան[8860]։ 8 Իսկ եթէ բազմահմո՛ւտ ոք լինել ցանկանայցէ՝ գիտէ՛ զառաջինն եւ զհանդերձեալսն նկատել. ճանաչէ զդարձուածս բանից՝ եւ զմեկնութիւնս առակաց. զնշանս եւ զարուեստս յառաջագո՛յն գիտէ, եւ զելս ժամուց եւ ժամանակաց։ 9 Արդ եդի ՚ի մտի՝ զնա՛ ածել ինձ կենաց կցորդ, ծանուցեալ՝ թէ է՛ ինձ խորհրդակից բարեաց, եւ մխիթարիչ հոգւոց եւ տրտմութեան[8861]։ 10 Կալայց վասն նորա փառս ՚ի մէջ ժողովրդոց, եւ պատի՛ւ առաջի ծերոց[8862]։ 11 Մանուկ սուր գտա՛յց ՚ի դատաստանի, եւ յաչս հզօրաց փառաւորեցայց։ 12 ՚Ի լռե՛լ իմում անսասցեն ինձ, եւ ՚ի բարբառել՝ ո՛ւշ եդեալ հայեսցին յիս. եւ ՚ի խօսել իմում՝ առաւե՛լ ափիբերան լինիցին։ 13 Կալայց վասն նորա անմահութիւն, եւ յիշատակ յաւիտենական ա՛յնոցիկ զոր յետ իմ թողուցում[8863]։ 14 Դարմանեցի՛ց զժողովուրդս՝ եւ ազգք հնազանդեսցի՛ն ինձ[8864]։ 15 Սարսեսցե՛ն յինէն՝ իբրեւ լուիցեն բռունք սոսկալիք. ՚ի մէջ բազմութեան երեւեցայց առա՛տ, եւ ՚ի մէջ պատերազմի առաքինի՛[8865]։ 16 Մտեալ ՚ի տուն իմ հանգեա՛յց նովաւ. զի ո՛չ ունի դառնութիւն տնակցութիւն նորա, եւ ո՛չ ցաւս հաղորդութիւն կենաց նորա. այլ ուրախութիւն՝ եւ խնդութիւն[8866]։ 17 Զայս խորհեցայ յանձին հոգացեալ ՚ի սրտի իմում, թէ անմահութիւն է ազգականութիւն իմաստութեան. 18 եւ բարեկամութեան նորա վայելչութիւն բարեաց. եւ ՚ի վաստակս գործոց ձեռաց նորա մեծութիւն անպակաս. եւ ՚ի կրթութեան խօսից նորա՝ հանճար. եւ փառաւորութիւն ՚ի հաղորդութեան բանից նորա. եւ շրջէի խնդրէի՝ որպէս զի առի՛ց զնա առ իս[8867]։ 19 Մանո՛ւկ էի մտավարժ՝ եւ ոգւոյ բարւոյ դիպեցայ։ 20 Մանաւանդ զի ազնուագո՛յն էի, եւ եկի ՚ի մարմին անարատ[8868]։ 21 Գիտացի թէ ո՛չ այլազգ լինիցիմ ժուժկալ՝ բայց եթէ Աստուած տայցէ։ Նա եւ այն իմաստութիւն է, ճանաչել թէ յումմէ՞ է շնորհն։ Անկա՛յ առաջի Տեառն, եւ աղաչեցի զնա յամենայն սրտէ իմմէ[8869]։

9
Գլուխ Թ

ԺԳ 1 Աստուած հարց՝ եւ Տէր ողորմութեան քոյ. դո՛ւ ես որ արարեր զամենայն բանիւ քով[8870]. 2 եւ իմաստութեամբ քով կազմեցեր զմարդն։ Զի տիրեսցէ արարածոց ՚ի քէն եղելոց. 3 եւ վարեսցէ զաշխարհ սրբութեամբ եւ արդարութեամբ, եւ ուղղութեամբ ոգւո՛յ դատեսցի զդատաստան։ 4 Տո՛ւր ինձ զքոյոց աթոռոցդ զդարանակալ իմաստութիւն. եւ մի՛ խոտա՛ն առներ զիս ՚ի քոց ծառայից։ 5 Զի ես ծառա՛յ քո եմ, եւ որդի աղախնոյ քոյ. մարդ տկա՛ր եւ սակա՛ւ ժամանակեան, եւ կրտսեր իմաստութեան դատաստանի եւ օրինաց[8871]։ 6 Զի թէպէտ եւ իցէ՛ ոք կատարեալ յորդիս մարդկան, եւ առ ՚ի քէն իմաստութիւնդ հեռի է ՚ի նմանէ՝ յոչի՛նչ համարեսցի[8872]։ 7 Դո՛ւ ընտրեցեր զիս թագաւոր ժողովրդեան քում, եւ դատաւոր ուստերաց քոց եւ դստերաց։ 8 Ասացեր շինել տաճար ՚ի լերին սրբութեան քոյ, եւ ՚ի քաղաքի բնակութեան քոյ սեղա՛ն, ՚ի նմանութիւն սրբոյ խորանին, զոր յառաջագոյն պատրաստեցեր իսկզբանէ[8873]։ 9 Ընդ քե՛զ եւ իմաստութիւն՝ որ գիտէ զգործս քո, եւ մօ՛տ էր յորժամ առնէիր զաշխարհս. եւ ճանաչէ՛ր զինչ հաճոյ իցէ յաչս քո, եւ զինչ ուղղութիւն ՚ի պատուիրանս քո[8874]։ 10 Առաքեա՛ զդա ՚ի սրբութեանց երկնից, եւ յաթոռոյ փառաց քոց արձակեա՛ զդա. զի եկեալ դադարեսցէ առ իս, եւ գիտացի՛ց զի՛նչ հաճոյ իցէ առաջի քո[8875]. 11 քանզի գիտէ՛ դա զամենայն, եւ խելամո՛ւտ է. եւ առաջնորդեսցէ ինձ ՚ի գործս իմ զգաստութեամբ։ Եւ պահեսցէ զիս փառօք իւրովք, 12 եւ եղիցին ընդունելի՛ գործք իմ. եւ դատեցայց զժողովուրդս քո արդարութեամբ. եւ եղէց արժանի՛ աթոռոյ հօր իմոյ[8876]։ 13 Զի ո՞վ է մարդ՝ որ գիտիցէ զխորհուրդս Աստուծոյ, կամ ո՞վ ածիցէ զմտաւ թէ զինչ կամիցի Տէր[8877]։ 14 Զի խորհուրդ մահկանացուաց՝ զանգիտօղք են, եւ զաղփաղփո՛ւնք հնարագիտութիւնք մեր[8878]։ 15 Զի մարմին եղծանելի՝ ծանրացուցանէ զոգի, եւ հակէ հողեղէն յարկս զմի՛տս բազմահոգս։ 16 Եւ հազի՛ւ նկատեմք զերկրաւորս, եւ որ ինչ առ ոտս կայցէ՝ աշխատութեամբ գտանեմք։ Իսկ որ ինչ յերկինս է՝ ո՞վ քննեսցէ. 17 եւ զխորհուրդս քո ո՞վ գիտաց՝ եթէ ոչ դո՛ւ ետուր իմաստութիւն, եւ առաքեցեր զՍուրբ Հոգիդ քո ՚ի բարձանց[8879]։ 18 Եւ ապա ուղղեցան շաւիղք երկրաւորացս, եւ զճանապարհս քո ուսա՛ն մարդիկ. եւ իմաստութեամբ քո փրկեցան[8880]։

10
Գլուխ Ժ

ԺԴ 1 Նա զնախաստեղծն զհայրն աշխարհի զմիայն հաստատեալ պահեաց[8881], 2 եւ փրկեաց զնա ՚ի յանցանաց իրոց. եւ ետ նմա զօրութիւն ունելոյ զամենայն[8882]։ 3 Մերժեցա՛ւ ՚ի նմանէ անիրաւն իւրով բարկութեամբ, ընդ եղբայրասպան սրտմտութիւնս կորեաւ։ 4 Վասն որոյ եւ զհեղեղեալ երկիր միւսանգամ փրկեաց իմաստութիւնն՝ չնչին փայտիւն արդարոյն նաւապետեալ[8883]։ 5 Նոյն եւ ՚ի միաբանութիւն չարութեան ազգացն շփոթելոց, ծանեաւ զարդարն՝ եւ պահեաց զնա անարա՛տ Աստուծոյ. եւ ՚ի վերայ որդւոյն գթութեամբք պահեաց զհզօրն[8884]։ 6 Նա զարդարն ՚ի կորստական ամպարշտաց փախուցեալ փրկեա՛ց յիջանել հրոյն զհինգ քաղաքաւն[8885]։ 7 Որ ՚ի վկայութիւն չարութեանն ծխեա՛լ կայ խոպանացեալ, եւ անկատար ժամանակօք տունկք մրգաբերք. անհաւատի՛ ոգւոյն յիշատակ հաստատեալ զարձա՛նն աղի[8886]։ 8 Զի որոց զիմաստութեամբ զա՛նց արարեալ՝ ո՛չ միայն վնասեցան առ ՚ի չճանաչելոյ զբարիս, այլ եւ զանմտութեան յիշատակ թողին յաշխարհի. զի որովք յանցեանն մի՛ կարասցեն ծածկել[8887]։ 9 Իմաստութիւն զողոքիչս իւր փրկեաց ՚ի ցաւոց։ 10 Նա՛ փախուցելոյ ՚ի բարկութենէ եղբօրն՝ առաջնորդեաց արդարոյն ՚ի շաւիղս ուղիղս. եցոյց նմա զարքայութիւն Աստուծոյ, եւ ետ զգիտութիւն սրբոց։ Յաջողեաց նմա շահս ՚ի վաստակոց իւրոց. եւ բազմացոյց զպտուղ նորա[8888]։ 11 Յագահութեան բռնաւորաց նորա պաշտպանեա՛ց նմա, եւ մեծացոյց զնա. 12 եւ պահեաց ՚ի թշնամեաց։ Եւ ՚ի դարանակալաց նորա զգուշացաւ, եւ ՚ի զօրաւոր պատերազմի արար զնա յաղթօղ։ Զի գիտասցէ թէ քան զամենայն ինչ զօրաւո՛ր է աստուածպաշտութիւն[8889]։ 13 Նա՝ զարդարն վաճառեալ ո՛չ եթող ՚ի ձեռանէ. այլ ՚ի մեղաց փրկեաց զնա. ընդ նմա էջ ՚ի գուբ, 14 եւ ՚ի կապանս ո՛չ եթող զնա ՚ի ձեռանէ։ Մինչեւ եբեր նմա գաւազան թագաւորութեան, եւ իշխանութիւն ՚ի վերայ բռնաւորաց նորա։ Սո՛ւտ եցոյց զբամբասօղս նորա, եւ ետ նմա զփառսն յաւիտենական։ 15 Նա զժողովուրդն սուրբ, եւ զզազգն անարատ փրկեա՛ց յազգէ նեղչաց[8890]։ 16 Եմո՛ւտ յոգի ծառայի Տեառն, եւ ընդդէ՛մ դարձաւ թագաւորաց ահաւորաց՝ արուեստիւք եւ նշանօք[8891]։ 17 Հատո՛յց սրբոցն զվարձս վաստակոց նոցա. առաջնորդեաց նոցա ընդ ճանապարհ սքանչելի. եղեւ նոցա հովանի ՚ի տուէ՝ եւ բոց աստեղաց ՚ի գիշերի։ 18 Անցոյց զնոսա ընդ ծովն Կարմիր, եւ տարաւ զնոսա ընդ ջուրս բազումս։ 19 Զթշնամիս նոցա ընկղմեաց, եւ ՚ի խորո՛ց անդնդոց ա՛ծ զնոսա ՚ի վեր[8892]։ 20 Վասն այնորիկ արդարք կողոպտեցին զամպարիշտս, եւ օրհնեցին Տէր զանուն քո սուրբ. եւ զձեռն քո որ մարտնչէր ՚ի վերայ նոցա՝ օրհնեցին միանգամայն։ 21 Զի իմաստութիւն եբաց զբերան համերց, եւ զլեզուս տղայոց ե՛դ պարզախօսս[8893]։

11
Գլուխ ԺԱ

1 Յաջողեա՛ց զգործս նոցա ՚ի ձեռն մարգարէին սրբոյ։ 2 Շրջեցան ընդ անապատ անշէն, եւ յանկոխս հարին զխորանս։ 3 Ընդդէմ դարձան պատերազմողաց. եւ վանեցին զթշնամիս։ 4 Ծարաւեցան եւ կարդացին առ քեզ, եւ տուաւ նոցա ջո՛ւր յապառաժ վիմէ, եւ փափա՛ք ծարաւոյ ՚ի խի՛ստ վիմէ։ 5 Զի որովք տանջեցան թշնամիք նոցա, 6 նոքի՛մբք սոքա կարօտեալք գտին բարերարութիւն[8894]։ 7 Որոց փոխանակ մշտնջենաւոր գետոյն արեամբ կարմրացելոյ խռովեցելոց[8895]՝ 8 ՚ի կշտամբութիւն տղայակոտո՛ր հրամանին։ Ետուր ջուր առատութեան անյոյսս 9 ցուցեալ վասն յա՛յն ժամու ծարաւոյ. որպէս տանջեցեր զհակառակորդսն[8896], 10 յորժամ զչա՛փ առին. թէպէտ եւ ողորմութեամբ խրատեցան. ծանեան թէ զիա՞րդ բարկութեամբ դատեալ ամպարիշտք տանջիցին[8897]։ 11 Զսոսա իբրեւ հայր խրատեալ փորձեցեր. եւ զնոսա իբրեւ զսաստիկ թագաւոր դատապարտեալ կշտամբեցեր[8898]։ 12 Հեռացեալք եւ մօտեալք՝ զնո՛յն օրինակ վտանկէին. 13 զի կրկի՛ն կալաւ զնոսա տրտմութիւն եւ հեծութիւն անցելոց յիշատակաց։ 14 Զի յորժամ լսէին իւրեանց տանջանօքն երախտաւորեալք՝ առնուին զքո չափ Տէր։ 15 Զի զոր երէ՛կ եւ ՚ի վաղո՛ւց հետէ ընկեցեալ ուրացան եւ ծաղր առնէին, ՚ի վախճանի նոցի՛ն ելիցն զարմանային, զի ո՛չ նման արդարոցն ծարաւեալք[8899]։ 16 Փոխանակ անմիտ խորհրդոց անիրաւութեան իւրեանց, որովք մոլորեալն պաշտէին զանմռունչ սողունս՝ եւ զճըճիս վատթարս, արձակեցեր ՚ի վերայ նոցա բազմութիւն անխօսուն անասնոց ՚ի վրէժխնդրութիւն[8900]։ 17 Զի գիտասցեն թէ որովք մեղանչէ ոք՝ նոքումբք եւ տանջի[8901]։

ԺԵ 18 Զի ո՛չ չքաւորէր ամենազօր ձեռն քո, որ հաստատեաց զաշխարհս յանկերպարան նիւթոյ՝ արձակե՛լ ՚ի վերայ նոցա բազմութիւնս արջոց, կամ առեւծս սաստիկս. 19 կամ նորագործս լի՛ բարկութեամբ գազա՛նս անծանօթս. կամ հրաշունչս փորատօղս գոռոզութեան. կամ զհոսիչս ծխոյն շարաւոյ. կամ որ սաստիկ կայծակունս յաչաց փայլատակեցուցանիցեն[8902]։ 20 Որոց ո՛չ միայն վնասն կարօղ էր խորտակել զնոսա, այլ եւ տեսի՛լն ահիւ սատակել։ 21 Եւ առանց այնորիկ միո՛վ իսկ հողմով կարէիր կործանել. հալածեալք եւ հոսեալք ՚ի դատաստանաց ոգւոյ զօրութեան քոյ։ Այլ զամենայն չափո՛վ եւ թուով եւ կշռով կարգեցեր[8903]. 22 զի մեծապէս կարօ՛ղ լինել յամենայն ժամ առ քե՛զ է. եւ զօրութեան բազկի քոյ ո՞վ է որ ընդդէմ դառնայցէ։ 23 Զի իբրեւ զմէտ մի ՚ի նժարից կշռո՛ց է ամենայն աշխարհս առաջի քո. եւ իբրեւ զկաթ մի առաւօտի՛ ցօղոյ՝ որ իջանէ յերկիր[8904]։ 24 Այլ ողորմիս ամենեցուն՝ զի յամենայնի կարօղ ես. եւ անտես առնես զմեղս մարդկան ապաշխարութեամբ[8905]։ 25 Զի սիրես զամենայն որ ինչ է. եւ ո՛չ գարշիս յումեքէ յորոց արարեր. զի ո՛չ եթէ առ ատե՛լ հաստատեցեր ինչ[8906]։ 26 Քանզի զիա՞րդ կայր ինչ՝ եթէ դու ո՛չ կամէիր. եւ կամ որ ՚ի քէն չէր կոչեցեալ՝ զիա՞րդ պահէր[8907]։ 27 Խնայեա՛ յամենեսեան, զի քո՛ են Տէր ոգեսէր[8908]։

12
Գլուխ ԺԲ

1 Զի անեղծ Հոգիդ քո է յամենեսին[8909]։ 2 Վասն որոյ զյանցաւորս առ սակաւ սակաւ յանդիմանես, եւ որովք մեղանչենն յո՛ւշ արարեալ խրատես. զի զերծեալք ՚ի չարեաց հաւատասցեն ՚ի քեզ Տէր։

ԺԶ 3 Նա եւ զհին բնակիչս սրբոյ երկրի քոյ ատեցեր, 4 վասն զգարշելի գործսն գործելոյ. զկախարդութեանց՝ եւ զանսուրբ նուիրացն. 5 զորդեկոտորսն զանողորմս. եւ զաղեկերսն մարդկեղէն մարմնոցն զոր սնուցանէին. եւ արեան ՚ի միջոյ խորհրդականաց քոց աստուածեղինաց[8910]։ 6 Եւ զճոխս եւ զծնօղս անձանց անօգնականաց, կամեցար կորուսանել ՚ի ձեռն հարցն մերոց[8911]. 7 զի արժանի գերութիւն ընկալցի ծառայից Աստուծոյ. որ առ ՚ի քէն քան զամենայն առաւել պատուակա՛ն էր երկիրն[8912]։ 8 Այլեւ ՚ի նոսա իբրեւ ՚ի մարդիկ խնայեցեր։ Արձակեցեր կարապետս զօրու քոյ զպիծա՛կն՝ զի զնոսա առ սակաւ սակաւ սատակեսցեն[8913]. 9 ո՛չ տկարացեալ ՚ի պատերազմի, տա՛լ զամպարիշտս ընդ ձեռամբ արդարոց. կամ անհնարին գազանօք, կամ բանիւ միանգամայն համառօտս խորտակել[8914]։ 10 Այլ առ սակաւ սակաւ դատելովն տայիր տեղի ապաշխարութեան։ Ո՛չ անգիտացեալ թէ չա՛ր է արար նոցա. եւ ընտաբոյս չարութիւն նոցա. եւ ո՛չ փոխին խորհուրդք նոցա յաւիտեան[8915]. 11 զի զաւակ անիծեալ էր իսկզբանէ։ Ո՛չ եթէ երկուցեալ ինչ յումեքէ՝ յորոյ վերայ մեղանչէինն, շնորհէիր զներելն[8916]։ 12 Քանզի ո՛վ ասիցէ ցքեզ՝ թէ զի՛նչ գործեցեր. եւ կամ ո՞վ է որ ընդդէմ դառնայցէ դատաստանի քում. եւ ո՞ կշտամբեսցէ զքեզ յազգացն կորուսելոց՝ զոր դո՛ւ արարեր. կամ ո՞վ գայցէ ընդ քեզ ՚ի հակառակութիւն ՚ի վրէժխնդրութիւն մարդոց անիրաւաց[8917]։ 13 Քանզի եւ ո՛չ Աստուած ա՛յլ գոյ բաց ՚ի քէն որում փոյթ իցէ վասն ամենեցուն. զի յա՛յտ արասցես՝ թէ ո՛չ տարապարտուց դատեցեր[8918]։ 14 Եւ ո՛չ թագաւոր կամ բռնաւոր՝ բառնա՛լ զակն ՚ի վեր կարիցէ ընդդէմ քո՝ վասն որոց տանջեցեր[8919]։ 15 Քանզի արդա՛ր ես՝ եւ արդարութեամբ վարես զամենայն. զայն որ պարտն իցէ տանջելոյ՝ տանջեցեր, օտա՛ր համարեալ ՚ի քումմէ զօրութենէ[8920]։ 16 Զի քո զօրութիւնդ իշխա՛ն է արդարութեան, եւ տիրելդ ամենեցուն՝ խնայե՛լ տայ քեզ յամենայն[8921]։ 17 Ցուցանես զօրութիւն ՚ի վերայ թերահաւատին՝ կատարեալ զօրութեամբ, եւ զայնոսիկ որ ո՛չ ճանաչեն զզօրութիւն քո՝ յանդիմանե՛ս[8922]։ 18 Դու որ տիրեսդ զօրութեամբ՝ հեզութեամբ դատիս, եւ բազում խնամութեամբ դարմանես զմեզ. քանզի մօտ է առ քեզ յորժամ կամիցիս կարօղ լինել[8923]։ 19 Ուսուցեր զժողովուրդ քո այսպիսի գործովք՝ թէ պա՛րտ է արդարոյն լինել մարդասէր. եւ բարեյո՛յս արարեր զորդիս քո, զի տա՛ս ՚ի վերայ մեղաց ապաշխարութիւն[8924]։ 20 Զի եթէ զթշնամիս ծառայից քոց՝ եւ զմահապարտս ա՛յնչափ ներելով պատժեցեր՝ եւ փրկեցեր. տուեալ ժամանակս եւ տեղիս՝ որովք զերծանիցին ՚ի չարեաց։ 21 Ամենայն ճշմարտիւ դատեցար զորդիս քո, որոց ընդ հարսն երդմունս եւ դաշինս արարեր բարեացն աւետեաց[8925]։ 22 Արդ զմեզ խրատեալ՝ զթշնամիսն բիւրապատի՛կ տանջես. զի զքո բարերարութեանդ զչափ առեալ հոգասցուք, եւ դատեալք՝ ակն կալցուք ողորմութեան[8926]։

ԺԷ 23 Ուստի եւ զայնոսիկ որ յանմտութեան կեանս կէին տարապարտուց՝ իւրեանց գարշութեամբքն տանջեցեր[8927]։ 24 Քանզի եւ մոլորութեան ճանապարհօք երկայնագո՛յնս մոլորեցան. Աստուա՛ծս համարեալ, զորս եւ յանասուն թշնամեացն անա՛րգք էին, զօրէն տղայոց անմտաց խաբեալք[8928]։ 25 Վասն այնորիկ իբրեւ անխօսուն մանկանց դատաստան ընդ խա՛ղ արձակեցեր[8929]։ 26 Եւ զի նոքա խաղովք սաստիցն ո՛չ խրատեցան, զարժանաւո՛ր Աստուծոյ դատաստանն կրեսցեն[8930]։ 27 Զի որովք ինքեանք ՚ի չարչարելն զայրանային, նոքիմբք զորս աստուածսն համարէին՝ տանջեսցին։ Տեսեալ զայն որ յառաջն ուրանային՝ ծանեան զի Աստուած ճշմարիտ է. վասն որոյ եւ նշանակ դատապարտութեան եկն ՚ի վերայ նոցա[8931]։

13
Գլուխ ԺԳ

1 Զի ընդունա՛յն էին ամենայն մարդիկ բնութեամբ յորս էր աստուածանգիտութիւն, եւ յերեւելի բարութեանցն ո՛չ կարացին գիտել զայն որ էրն, եւ ո՛չ ՚ի գործս հայեցեալ ծանեան զճարտարապետն[8932]։ 2 Այլ կամ զհուր, կամ զհողմ, կամ զօդ երագ, կամ զաստեղաց շրջանս, կամ զջրոց բռնութիւնս, կամ զլուսաւորս երկնաւորս՝ զարբանեակս աշխարհի՝ աստուածս համարեցան[8933]։ 3 Ընդ որոց թէ ընդ գեղն զուարճացեալք՝ զնոսա աստուածս կարծիցեն, գիտասցեն թէ ո՞րչափ եւս նոցա Տէրն առաւե՛լ լա՛ւ է. զի որ գեղեցկութեան արարչապետն է՝ նա՛ հաստատեաց զնոսա[8934]։ 4 Ապա թէ ընդ զօրութիւնս եւ ընդ ազդեցութիւնս զարմանայցեն, իմասցին ՚ի նոցանէն՝ ո՞րչափ եւս որ կազմեացն զնոսա առաւե՛լ զօրաւոր է[8935]։ 5 Զի ՚ի մեծութենէ եւ ՚ի գեղեցկութենէ արարածոյն ըստ նմին համեմատութեան եւ արարչագործն նոցա երեւի[8936]։ 6 Բայց սակայն տակաւին եւ նոցա գոյ սակաւ ինչ մեղադրութիւն. զի եւ նոքա թերեւս մոլորեալք խնդրեն զԱստուած՝ եւ կամին գտանել[8937]։ 7 Ընդ գործս նորա յածեալ՝ քննեն, եւ հաւանին տեսլեամբն թէ բարւոք են երեւելիքս։ 8 Դարձեալ՝ եւ նոքա ո՛չ են ներելիք։ 9 Զի թէ ա՛յնչափ կարացին գիտել՝ զի բաւակա՛ն լինիցին նկատել զաշխարհս. զսոցա Տէրն զիա՞րդ ո՛չ գտին վաղվաղակի[8938]։ 10 Թշուառակա՛նք են՝ եւ ՚ի մեռեալս յոյս նոցա. որք համարեցան աստուածս զձեռագործս մարդկան. զոսկի եւ զարծաթ զճարտարութեան արուեստ, եւ զնմանութիւն անասնոց. կամ զքա՛ր անպիտան, զձեռագործս նախնեաց[8939]։ 11 Ապա թէ ոք ատաղձագործ հեւսն՝ զփայտ ինչ գեղեցիկ սղոցեալ՝ քերեաց ճարտարութեամբ զամենայն կեղեւ նորա, եւ հնարեալ վայելուչ անօթ պիտանի կազմեաց ՚ի սպասաւորութիւն կենաց[8940]։ 12 Եւ զտաշիղ գործոյն ՚ի պատրաստութիւն կերակրոյ ծախեալ յագեցաւ. եւ որ ինչ ՚ի նոցանէ անպիտա՛ն եւ խոտան էր[8941]։ 13 Զփայտն խեղաթեւր եւ ոստովք վարակեալ. առեալ դրօշեաց մտադրութեամբ գործոյն իւրոյ, եւ խելամտութեամբ իմաստութեան տպաւորեաց զնա։ Եւ նմանեցոյց զնա պատկերի մարդոյ[8942]՝ 14 կամ անասնոյ վատթարի ճշգրտեցո՛յց զնա։ Ծեփեաց բռով, եւ կարմրացոյց սնգուրաւ զգոյն նորա. եւ զամենայն խնդբունդս նորա ծեփեաց հողով։ 15 Եւ արար նմա տուն ըստ նմին արժանի. ե՛դ զնա առ որմ հաստատեալ երկաթով[8943], 16 եւ զգուշացաւ նմա զի մի՛ կործանեսցի։ Գիտէ՝ թէ եւ իւրո՛ւմ անձինն օգնել ո՛չ կարէ. քանզի է՛ պատկեր՝ եւ կարօ՛տ է օգնականութեան։ 17 Եւ վասն ամուսնութեան, եւ որդւոց եւ ստացուածոց իւրոց՝ մատուցեալ շըշնջէ առ անշնչին[8944]. 18 աղաչէ՝ եւ ո՛չ ամաչէ։ Եւ վասն առողջութեան՝ զապիկարն կարդայ. եւ վասն կենաց՝ զմեռեա՛լն աղաչէ. եւ վասն ՚ի թիկունս հասանելոյ՝ տարակուսելո՛յն մաղթէ։ 19 Եւ վասն ճանապարհորդութեան՝ զայն որ եւ ոտն յոտանէ չկարէ՛ փոխել. եւ ընչաւէտութեան՝ եւ գործո՛ց եւ ձեռաց կորովութեան, յանարգասաւորէն ձեռօք՝ զարգասաւորութի՛ւն խնդրէ[8945]։

14
Գլուխ ԺԴ

1 Դարձեալ եթէ ՚ի նա՛ւ ելեալ ոք՝ ընդ ամեհի ալիս կամիցի ճանապարհորդել, առ փայտն որ քան զնաւափայտն տկարագոյն է՝ աղաղակէ՛։ 2 Զի զայն թէպէտ եւ ցանկութիւն շահից հնարեցաւ՝ եւ ճարտարապետ իմաստութեամբ կազմեաց, 3 սակայն քո՛ Հայր՝ վարէ տեսչութիւնդ. զի ետուր եւ ՚ի ծովու ճանապարհ, եւ ՚ի մէջ ալեաց շաւի՛ղ զգուշաւոր[8946]։ 4 Յա՛յտ արարեալ՝ թէ յամենայնի կարօղ ես փրկել՝ թէպէտ եւ առանց ճարտարութեա՛ն ոք ելանիցէ ՚ի վերայ։ 5 Բայց կամիս զի մի՛ դատարկասցի գործ իմաստութեանն. վասն այնորիկ չնչին փայտի հաւատան մարդիկ զանձինս իւրեանց. եւ շրջեալ ընդ ալիսն դո՛յզն լաստիւն ապրեցան[8947]։ 6 Քանզի եւ իսկզբանէ ՚ի կորնչե՛լ սկայիցն ամբարտաւանից, յոյս աշխարհի ՚ի լաստափայտն ապաւինեալ, եթող աշխարհի զաւակ լինելոյ քո՛ ձեռամբդ նաւապետեալ[8948]։ 7 Զի օրհնեա՛լ է փայտն որով լինի արդարութիւն։ 8 Եւ ձեռագո՛րծն անիծեալ. ի՛նքն՝ եւ որ արար զնա. զի նա՛ արար՝ եւ սա եղծանելի աստուա՛ծ անուանեցաւ[8949]։ 9 Առ հասարա՛կ ատելի են Աստուծոյ, ամպարշտեալն եւ ամպարշտութիւն իւր[8950]։ 10 Զի գո՛րծն եւ գործելին առ հասարա՛կ տանջեսցին[8951]։ 11 Վասն այնորիկ եւ ՚ի կո՛ւռս հեթանոսաց այցելութիւն եղիցի. զի ՚ի մէջ Աստուծոյ արարածոց՝ ՚ի գարշութիւն եղեն, եւ ՚ի գայթագղութիւնս որդւոց մարդկան, եւ յորոգայթս ոտից անզգամաց։ 12 Զի սկի՛զբն պոռնկութեան հնարագիտութիւն կռո՛ց է. եւ գիւտք նոցա՝ ապականութիւն կենաց։ 13 Զի ո՛չ էր իսկզբանէ, եւ ո՛չ կացցէ յաւիտեան[8952]։ 14 Նորակրօնութեամբ մարդկան եմուտ յաշխարհս. եւ վասն այնորիկ ՚ի կարճո՛յ հնարեցաւ վախճան նոցա։

ԺԸ 15 Զի տարաժամ սգով թախծեալ հայր, վաղամեռիկ լինելոյ որդւոյ իւրոյ արար պատկեր։ Արդ զա՛յն ժամու զմեռեալ մարդն՝ ա՛յժմ իբրեւ զաստուած պատուեաց. եւ աւանդեաց իւրոց հնազանդելոցն խորհուրդս եւ նուէրս[8953]։ 16 Ապա ժամանակաւ ձգեալ ամպարիշտ սովորութիւնն՝ իբրեւ զօրէնս պահեցաւ. եւ բռնաւորաց հրամանաւ կարգէին ՚ի պաշտօն դրօշեալքն[8954]։ 17 Զորս յանդիման պատուել ո՛չ կարէին մարդիկ վասն հեռի բնակելոյ. զբացական տեսիլն, զնոյն օրինակ քանդակեցին եւ դրօշեցին. եւ յայտնի՛ պատկեր պատուելոյ թագաւորին արարին. զի իբրեւ զմօտաւոր զհեռաւորն ողոքեսցեն փութով[8955]։ 18 ՚Ի յաճախութիւն պաշտաման զանգէտսն, յետ ա՛յնորիկ ճարտարին համարձակեաց առատութիւն արուեստգիտութեան[8956]։ 19 Զի նա թերեւս վասն զիշխանին կամեցեալ զմիտսն հաճելոյ, բռնադատեաց արուեստիւն, ածե՛լ զնմանութիւնն ՚ի գեղեցկութիւն[8957]։ 20 Իսկ բազմութիւնն պատրեալ վասն պատշաճողութեան գործոյն, զայն որ յառաջ քան զսակաւիկ մի պատուեալ էր մարդն, այժմ պաշտօն համարեցաւ[8958]. 21 եւ այն եղեւ կենաց ՚ի դարանակալութիւն եւ ՚ի գայթագղութիւն։ Զի որում յա՛յն ժամ առ վշտի բռնութեան ծառայէին մարդիկ, արդ՝ զանհաղորդական անունն՝ քարա՛նց եւ փայտից եդին[8959]։ 22 Եւ այն ո՛չ եղեւ բաւական նոցա առ ՚ի մոլորելոյ յԱստուծոյ գիտութենէն. այլ մինչ ՚ի մեծի պատերազմի անգիտութեանն կէին՝ զայնպիսի չարիս խաղաղութիւն անուանէին[8960]։ 23 Կամ զորդեկոտոր նուէրսն. կամ զգաղտնի խորհուրդսն. կամ զմոլեգին յայլոց կրօնից անառակութիւնս բերեալ[8961]։ 24 Ոչ զկեանս, եւ ո՛չ զամուսնութիւն տակաւին սուրբ պահեն։ Այր զընկեր՝ կամ վարանեալ սպանանէ, կամ գաղտապէս ցականեցուցանէ[8962]։ 25 Եւ ամենայն ինչ խառն ՚ի խուռն. արիւն, եւ սպանութիւն, գողութիւն եւ նենգութիւն, ապականութիւն, անհաւատութիւն, խռովութիւն, երդմնստութիւն, աղմկութիւն[8963], 26 բարեաց երախտեաց անյիշատակութիւն, ոգւոց պղծութիւն, ծննդեան փոփոխումն, ամուսնութեանց անառակութիւն, շնութիւն, գիջութիւն[8964]։ 27 Զի անուն կռոցն եւ պաշտօն՝ ամենայն չարի սկիզբն, եւ պատճառք, եւ կատարա՛ծ է[8965]։ 28 Կամ թէ ուրա՛խ եղեալ՝ մոլին. կամ թէ մարգարէանան՝ ստութիւն. կամ թէ կեան անիրաւութեամբ. կամ թէ ՚ի սո՛ւտ երդումն վաղվաղեն[8966]։ 29 Զի յանշունչ կուռսն յուսացեալք՝ երդնուն սուտ, եւ պատժի ո՛չ ունին ակն[8967]։ 30 Արդ երկոքեան յիրաւի՛ եկեսցեն ՚ի վերայ նոցա. զի չարաչա՛ր խորհեցան զԱստուծոյ, ունկնդիր լեալ կռոցն, եւ սուտ երդուան ՚ի կուռսն՝ արհամարհեալ զսրբութիւնն[8968]։ 31 Զի ո՛չ թէ երդնլեացն զօրութիւն, այլ մեղուցելոցն դատաստան հանէ ընդ գլուխ զանիրաւացն յանցանս[8969]։

15
Գլուխ ԺԵ

ԺԹ 1 Այլ դու Աստուած մեր՝ քա՛ղցր եւ ճշմարիտ, երկայնամիտ, եւ ողորմութեամբ դարմանես զամենայն[8970]։ 2 Զի թէ մեղանչեմք՝ քո՛ եմք. քանզի գիտեմք զզօրութիւն քո. բայց ո՛չ մեղիցուք՝ քանզի գիտեմք եթէ ՚ի քում հրամանի եմք[8971]։ 3 Զի եւ ճանաչելն իսկ զքեզ՝ բովանդա՛կ արդարութիւն է, եւ գիտելն զզօրութիւն քո՝ արմա՛տ անմահութեան[8972]։ 4 Զի ո՛չ մոլորեցոյց զմեզ մարդկան չարարուե՛ստ հնարագիտութիւն, եւ ո՛չ ստուերագրացն անպտուղ աշխատութիւն. պատկեր մենքենագործ՝ պէ՛սպէս գունիւք[8973]։ 5 Որոց տեսիլն՝ անմտաց ՚ի ցանկութիւն գայ. փափաքէ պատկերի մեռելոյ անշունչ տեսլեան[8974]։ 6 Չարեաց արուեստագէտք՝ արժանի՛ այնպիսի յուսոյ. եւ որք գործենն, եւ որք փափաքեն, եւ որք պաշտենն։ 7 Քանզի եւ բրտի լմեալ զկակուղ կաւն դնէ ՚ի վերայ դրգան, եւ ստեղծանէ անօթ՝ առ իւրաքանչի՛ւր ումեք սպասու մերոյ. սակայն անդստին ՚ի կաւո՛յ ստեղծ, կամ թէ սրբութեանց ինչ սպասաւորութեան անօթս, կամ թէ գործոյից, կամ թէ ամենեւին նոցին հակառակ ըստ նմին օրինակի. եւ ՚ի նոցանէ ըստ իւրաքանչիւր ումեք են պէտքն. դատաւոր կաւագո՛րծ է եւ վշտահան[8975]։ 8 Զի զուր ՚ի նմին կաւոյ աստուած ստեղծանէ։ Որ յառաջ քան զփոքր մի յերկրէ ստեղծեալ՝ յետ սակաւ միոյ ՚ի նո՛յն երթայ ուստի առա՛ւն, եւ զպարտս ոգւոյ պահանջեալ[8976]։ 9 Այլ կա՛յ ՚ի նմա հոգ՝ ո՛չ զի աշխատելոցն է, եւ ո՛չ զի սակաւավախճան կեանս ունի. այլ զի ընդ ոսկերիչս եւ ընդ արծաթաձոյլս հակառակի, եւ պղնձագործա՛ց նմանէ. եւ փա՛ռս համարի, զի զգարշելիսն ստեղծանէ[8977]։ 10 Մոխի՛ր է սիրտ նորա, եւ հող արհամարհեալ յոյս նորա. եւ քան զկաւն անարգագոյն կեանք նորա։ 11 Զի ո՛չ ծանեաւ զստեղծիչն իւր, եւ ո՛չ զայն որ շնչեաց ՚ի նա զշունչն ազդեցութեան. եւ որ փչեացն ՚ի նա հոգի կենդանական[8978]։ 12 Այլ խա՛ղ համարեցան զկենդանութիւն մեր. եւ զկեանս՝ տօնավաճառ շահից. զի պա՛րտ է ասեն՝ ուստի եւ իցէ, թէպէտ եւ ՚ի չարեաց իցէ, շահե՛լ ինչ[8979]։ 13 Եւ նա քան զամենեսին առաւել գիտէ թէ մեղանչէ. ՚ի հողեղէն նիւթոյ դիւրաբեկ անօթս եւ դրօշեալս գործէ[8980]։ 14 Եւ ամենեքին անմտագոյնք եւ խաւլք են քան զանձն տղայոյ։ Թշնամիք ժողովրդեան քոյ բռնադատեցին զնա[8981]. 15 զի զամենայն կուռս հեթանոսաց աստուա՛ծս համարեցան. որոց ո՛չ աչաց պիտանութիւն էր ՚ի տեսանել, եւ ո՛չ ականջք առ ՚ի լսել, եւ ո՛չ ունչք առ ՚ի ձգելոյ զօդ, եւ ո՛չ մատունք ձեռաց առ ՚ի շօշափելոյ, եւ ոտք նոցա դատարկացեալք ՚ի գնալոյ[8982]։ 16 Քանզի մա՛րդ արար զնոսա, եւ ոգի մուրացի՛կ ստեղծ զնոսա։ Ոչ ո՛ք ՚ի մարդկանէ կարօղ է ստեղծանել նմանութիւն Աստուծոյ[8983]. 17 քանզի մահկանացու է, եւ զմեռեալ գործ գործէ անօրէն ձեռօք. զի ինքն լա՛ւ է քան զպաշտամունս իւր. յորոց ինքն կենդանի է՝ եւ նոքա ո՛չ երբէք։ 18 Նա եւ զգարշելի անասունսն պաշտեն, եւ ա՛յն է անհնարին անմտութիւն։ 19 Զի թէ ընդ այլսն կշռեսցին՝ վատթարագո՛յն գտանին. ո՛չ որպէս ցանկանան, այնպիսի գեղեցկութիւնք ՚ի կերպարանս անասնոցն իցեն։

Ի Բայց զի վրիպեցան յԱստուծոյ գիտութենէն, եւ ՚ի նորին օրհնութենէն[8984]։

16
Գլուխ ԺԶ

1 Վասն այնորիկ ըստ նոցին նմանութեան արժանապէ՛ս տանջեցան. եւ վասն բազմութեան ճճեա՛ցն գանալից եղեն[8985]։ 2 Փոխանակ ա՛յնր տանջանաց դիւրեցեր ժողովրդեան քում. ՚ի ցանկութիւն տենչանաց՝ նորաճաշակ կերակուր պատրաստեցե՛ր զլորամարգին։ 3 Զի նոքա ցանկացեալք կերակրոյ ցուցելովքն որ առաքեցաւ նոցա, եւ ՚ի կարեւոր կերակրոյ ցանկութենէն արգելցին. եւ սոքա առ սակաւ մի կարօտացեալք ՚ի նո՛ր ճաշակսն վայելեսցեն[8986]։ 4 Զի պա՛րտ էր ՚ի վերայ նոցա անհրաժեշտ կարօտութեանն գալ. քանզի բռնանային. եւ սոցա ցուցանե՛լ միայն, թէ ո՛րպէս սոցա թշնամիքն տանջիցին[8987]։ 5 Քանզի սոցա յորժամ անհնարին բարկութիւն գազանացն եհա՛ս ՚ի վերայ՝ հարուածովք կամակոր օձիցն սատակէին[8988]։ 6 Ո՛չ մինչ ՚ի սպառ յամեաց բարկութիւնն, այլ ՚ի խրատ առ սակաւ մի խռովեցան. զի նշանակ փրկութեան ունիցին, առ ՚ի յիշելոյ զպատուիրանս օրինաց քոց[8989]։ 7 Զի որ դառնայրն՝ ո՛չ վասն այնր զոր տեսանէրն ապրէր, այլ վասն քո որ ամենեցուն փրկիչդ ես։ 8 Եւ այնու հաւանեցուցեր զթշնամիսն մեր, եթէ դո՛ւ ես որ փրկես յամենայն չարէ[8990]։ 9 Զի զոմանս մարախոյ եւ մկանց կոտորեցի՛ն հարուածք. եւ ո՛չ գտաւ բժշկութիւն անձանց նոցա. զի արժանի՛ էին յայնպիսեա՛ցն տանջելոյ[8991]։ 10 Բայց որդւոց քոց՝ եւ ո՛չ թունաւո՛ր վիշապացն յաղթեցին ժանիք. եւ ողորմութիւն քո անջրպետեաց՝ եւ փրկեաց զնոսա[8992]։ 11 Զի ՚ի յիշատակ բանից քոց անդրէն պատուաստէին եւ վաղվաղակի փրկէին. զի մի՛ ՚ի խոր մոռացումն անկանիցին, եւ անպատսպարանք լինիցին ՚ի քումմէ բարերարութենէդ[8993]։ 12 Քանզի ո՛չ դեղք՝ եւ ո՛չ սպեղանիք բժշկեցին զնոսա. այլ քո Տէր բանդ որ զամենայն բժշկէ[8994]։ 13 Քանզի կենաց եւ մահու դո՛ւ ունիս իշխանութիւն, իջուցանես ՚ի դժոխս՝ եւ հանես։ 14 Այլ մարդ սպանանէ՛ չարութեամբ իւրով. եւ ելեալ ոգին՝ անդրէն ո՛չ դառնայ. եւ ո՛չ պարանի շունչն գրաւեալ[8995]. 15 քանզի ՚ի քումմէ ձեռանէ փախչել անհնարին է։ 16 Ուրանան գիտել զքեզ ամպարիշտք, բայց զօրութեամբ բազկի քոյ տանջեցան։ Նո՛ր անձրեւօք կարկտի, եւ անհրաժեշտ շառաչմամբք հալածեալք, եւ հրովք ծախեալք[8996]. 17 եւ որ ինչ նորանշան սքանչելին էր։ Զի յամենաշիջոյց ջուրն առաւել գործէր հուրն. զի վերամարտիկ արդարոց է աշխարհ[8997]։ 18 Երբեմն ընտանենայր բոցն, զի մի՛ այրիցէ զարձակեալ գազանսն ՚ի վերայ ամպարշտաց. այլ նոքա հայեցեալ տեսանէին, թէ Աստուծոյ դատաստանաւն խուճապին։ 19 Եւ երբեմն ՚ի մէջ ջրոյն առաւե՛լ քան զզօրութիւն հրոյ բորբոքէր, զի զմեղանչական երկրին զարդիւնսն ապականեսցէ[8998]։ 20 Ընդ որոյ՝ կերակուր հրեշտակաց ջամբեցեր ժողովրդեան քում, եւ զպատրաստական հացն յերկնից ետուր նոցա առանց ջանալոյ։ Առ ամենայն ցանկութիւն բաւական, եւ առ ամենայն հանդերձանս ճաշակաց[8999]։ 21 Զի քո գոյաւորութիւնդ առ քո որդիսն եցոյց զքաղցրութիւն ըստ մատուցանելոյ ցանկութեանն արբանեկեալ. առ որ զինչ ոք եւ կամէր՝ խառնէր[9000]։ 22 Ձիւն եւ սառն կային ընդդէ՛մ հրոյ՝ եւ ո՛չ հալէին. զի ծանիցուք թէ զպտուղ թշնամեացն ապականէր. հուրն բորբոքեալ ընդ կարկտի, եւ փայլատակեալ ՚ի մէջ ջրոյ։ 23 Եւ այն դարձեալ՝ զի արդարք կերակրեսցին, եւ զիւր զօրութիւնն մոռանայցէ։ 24 Զի քո արարածք քե՛զ Արարչիդ արբանեկէ. եւ սաստկանայ ՚ի տանջանս անիրաւաց. եւ օրհնի ՚ի բարերարութիւն փոխանակ ՚ի քե՛զն յուսացելոց[9001]։ 25 Վասն այնորիկ եւ յա՛յնժամ յամենայն ինչ փոխեալ ամենակերակրիչ պարգեւիդ քում լինէր սպասաւոր, առ ՚ի կամս քոյոցն կարօտելոց[9002]։ 26 Զի ուսանիցին որդիքն քո զոր դու սիրեցեր Տէր. զի ո՛չ եթէ արա՛րք արմտեաց կերակրեն զմարդ, այլ քո բանդ զհաւատացեալսն ՚ի քեզ պահէ[9003]։ 27 Զի որ ՚ի հրոյն ո՛չ ապականէր վայրապար, ՚ի դոյզն ճառագայթից արեգականն ջեռեալ հալէր[9004]։ 28 Որպէս զի յայտ լիցի՝ թէ պա՛րտ է կանխել նախ քան զարեգակն ՚ի գովութիւն քո, եւ յառաջ քան զծագել լուսոյ յանդիմա՛ն լինել քեզ[9005]։ 29 Զի յոյս անշնորհակալին իբրեւ զսառն ձմերայնոյ հալեսցի, եւ ծորեսցէ իբրեւ զջո՛ւր անպիտան[9006]։

17
Գլուխ ԺԷ

ԻԱ 1 Զի մեծամե՛ծ են դատաստանք քո եւ դժուարապատումք. վասն այնորիկ անձինք անխրատք մոլորեցան[9007]։ 2 Կարծեցին բռնադատել զազգն սուրբ՝ անօրէնք. կապեալք խաւարի, եւ կաշկանդեալք երկայն գիշերոյ. արգելեալք ընդ յարկօք փախստականք ՚ի յաւիտենական տեսչութենէն անկեալ դնէին[9008]։ 3 Զի ղօղեալ համարէին ընդ գաղտնեօք մեղաց. ընդ անճաճանչ յիմարութեան առագաստաւ ցրուեցան, անհնարինս յիմարեալք եւ խուճապեալք եւ խռովեալք[9009]։ 4 Քանզի եւ ո՛չ՝ որ ունէր զնոսա մութն, աներկեւղս պահեաց. զի բոմբիւնք շուրջ զնոքօք պահեալ սրարբեցուցանէին, եւ ցնորք անժպիտք խոժոռադիմա՛ցն երեւէին[9010]։ 5 Եւ հրոյ եւ ո՛չ մի ինչ բռնութիւն կարաց լուսաւորել. եւ ո՛չ խարուկածին բորբոքեալ բոցք հանդարտէին լրջացուցանել զտխուր գիշերն։ 6 Բայց միայն երեւէր նոցա ինքնակաց խարոյկ լի՛ երկիւղիւ. զարհուրեալք յաներեւոյթ տեսլենէն այնորիկ, համարէին չար՝ եւ՛ս քան զոր տեսանէինն։ 7 ՚Ի դիւթական արուեստի խաբէութիւնս անկանէին, եւ ՚ի խորհուրդս ամբարհաւաճութեան. կշտամբութիւն թշնամանալից[9011]։ 8 Զի որք խոստանային զարհաւիրս եւ զխռովութիւնս հալածել յանձնէ ախտացելոց, նոքա զծաղրալից երկեւղն ախտանային[9012]։ 9 Զի թէպէտ եւ ո՛չ ինչ նորանշան զարհուրեցուցանէր, ճճեաց անցիւ, եւ սողնոց շչմամբ խուճապեալք եւ գողացեալք սատակէին, եւ յանուրեք յանփախուստ օդն հայելոյ ուրանային[9013]։ 10 Զի երկչոտին՝ առանձի՛ն իմն չարութիւն՝ ինքեա՛մբ վկայէ դատապարտեալ. մի՛շտ կանխէ զանհնարինս՝ նեղեալ ՚ի խղճէ մտաց։ 11 Քանզի ո՛չ ինչ է երկեւղ՝ եթէ ո՛չ մատնութիւն մտացն օգնականութեան[9014]։ 12 Մինչդեռ ՚ի նե՛րքս է, սակա՛ւ ինչ է ակնկալութիւն, եւ բազում համարի զանգիտութեանցն. որ ածէ՛ ՚ի վերայ զպատճառս տանջանացն։ 13 Եւ նոքա զսաստիկ զանհնարին զգիշերն, եւ յանմատուցից մթից դժոխոցն հասելոց ՚ի վերայ՝ զնո՛յն քուն ննջեցին[9015]։ 14 Է՛ր զի նշանօք ցնորիցն պակչէին. եւ էր զի ոգւոցն մատնութեամբք լքանէին. զի յանկարծօրէն եւ յանկարծուստ մածանէր ահն ՚ի վերայ[9016]։ 15 Ապա այն զի եւ արդ եւ էր՝ ա՛նդ յանգէր, եւ պահէր յաներկաթ բա՛նտն արգելեալ[9017]։ 16 Եթէ հողագո՛րծ էր, եւ եթէ հովիւ, եւ եթէ անապատական աշխատութեանցն գործաւոր՝ ըմբռնեալ յանլոյծ տագնապ հասանէր[9018]։ 17 Քանզի միով խաւարային շղթայիւ ամենեքեան կապեցան. եթէ հո՛ղմ շնչէր, եւ եթէ թանձրախիտ ոստոց քաղցրաձայն հաւուց բարբառ հնչէր. եթէ յորդութիւն ջրոց հոսելոց բռնութեամբ[9019]. 18 եւ եթէ բոմբիւնք սպառնալեաց վիմաց հոլովելոց. եւ եթէ ընթա՛ցք աներեւոյթք անասնոց կայտռելոց. եւ եթէ բարբառ ահագին գազանաց գոչելոց, կամ անդրէն յանձն բեկելոյ՝ ՚ի քարանձաւա՛ց լերանց ձայնի՛ց արձագանգաց, լքո՛յց զնոսա զարհուրեցուցեալ[9020]։ 19 Զի ամենայն աշխարհ պայծառացեալ լուսով լուսաւորէր, եւ անխափան գործով կայր պնդակազմ[9021]։ 20 Բայց միայն ՚ի վերայ նոցա՛ տարածանէր ծանր գիշեր, օրինակ խաւարին որ յաջորդելոց է զնոսա. ինքեանք ինքեանց իսկ ծանրագոյնք էին քան զխաւար[9022]։

18
Գլուխ ԺԸ

1 Բայց սրբոց քոց լո՛յս մե՛ծ էր զորոց զբարբառն լսէին, եւ զկերպարանսն ո՛չ տեսանէին. զի եւ նոքա որ զայսպիսի չարչարանս կրեցին՝ երանէին[9023]։ 2 Եւ զի ո՛չ վնասէին յառաջագոյն զրկեալքն՝ գոհանային. եւ վասն անցանելոյ աղաչէին[9024]։ 3 Ընդ որոյ սիւն բոցոյ առաջնորդէր անծանօթ ճանապարհին. զարեգակն անվնաս ետուր առա՛տ ասպնջականութեանն[9025]։ 4 Քանզի արժանի՛ իսկ էին նոքա վրիպելոյ ՚ի լուսոյ, եւ արգելլոյ ՚ի խաւարի. որք արգելականս պահէին զորդիս քո. որովք հանդերձեալ էր անեղծ օրինացն լո՛յս կենաց աշխարհի պարգեւել[9026]։

ԻԲ 5 Զի խորհեալ էին նոքա զտղայս սրբոցն կոտորել. եւ ընդ միոյ մանկան ընկեցիկ եղելոյ եւ ապրելոյ, ՚ի յանդիմանութիւն զնոցա զբազմութիւն որդւոցն կոտորեցեր եւ սատակեցեր, եւ առ հասարակ կորուսեր ՚ի ջուրս սաստիկս[9027]։ 6 Այն գիշեր յառաջածանօ՛թ եղեւ հարցն մերոց. զի հաստատութեամբ տեսեալ, յերդմունս յոր հաւատացին՝ խրախամի՛տ լինիցին։ 7 Ակնկալութի՛ւն եղեւ ժողովրդեան քում արդարո՛ցն փրկութիւն, եւ թշնամեա՛ցն կորուստ։ 8 Զի որով պատժեցեր զհակառակորդսն, նովի՛ն զմեզ առ քեզ կոչեցեալ փառաւորեցեր[9028]։ 9 Զի գա՛ղտ զոհէին որդիք ազնուացն, եւ զսրբութեանն օրէնս միաբանութեամբ ուխտէին. ըստ նմին օրինակի բարութեանց՝ եւ վշտաց սրբոցն հաղորդակից լինել. ա՛նդ Հայր՝ քաղցրացուցանէին զօրհնութիւն[9029]։ 10 Նա ա՛ւանիկ հակառակ ձայնատո՛ւ էր անմիաբան բարբառ թշնամեացն. եւ ձա՛յն ողորմ ելանէր մանկանցն սգացելոց։ 11 Զնո՛յն օրինակ ծառայք հանդերձ տերամբք տանջեալ, եւ ռամիկն թագաւորաւն զնո՛յն չարչարեալ[9030]։ 12 Առ հասարակ ամենեքին միո՛վ անուամբ մահու ունէին մեռեալս անհամարս. զի եւ թաղելո՛յ անգամ չէին բաւական կենդանիքն. քանզի ՚ի միում վայրկենի պատուական ազգն նոցա սատակէր[9031]։ 13 Զի ամենայնի չհաւատային վասն կախարդութեանցն, բայց ՚ի սատակելոյ անդրանկացն՝ խոստովանեցին ժողովուրդ քո լինել[9032]։ 14 Մինչդեռ խաղաղութեանն պատեալ էր զամենայն, եւ այն ինչ գիշերն իւրով երագութեամբն ընդմիջէր[9033]։ 15 Ամենազօ՛ր բան քո յերկնից յաթոռոց արքունեաց սաստիկ պատերազմօղ ՚ի մէջ սատակման երկրին հասանէր[9034]։ 16 Սուսեր պողովատիկ զանաչառ հրամանդ քո բերեալ, եւ ՚ի մէջ անցեալ զամենեսին լնո՛յր մահուամբ. անդ՝ առ երկնիւք քերէր, եւ այսր յերկի՛ր հասանէր[9035]։ 17 Յա՛յնժամ վաղվաղակի ցնորք անհնարին երազոց խռովեցուցանէին զնոսա, եւ արհաւիրք անկարծք ՚ի վերայ հասանէին[9036]։ 18 Եւ ա՛յլ ոք ա՛յլ ուր անկեալ կիսամահ, վասն որոյ պատճառանաց մեռանէր՝ յա՛յտ առնէր[9037]։ 19 Զի երազոցն խռովեցուցեալ զնոսա, զնո՛յն յառաջագոյն գուշակէին. զի մի՛ յանգէտս վասն որոյ չարաչարն տանջէին՝ կորնչիցին[9038]։ 20 Մատեա՛ւ եւ յարդարսն երբեմն փորձ մահու, եւ սատակումն բազմութեանն եղեւ յանապատին. այլ ո՛չ ընդ երկար կալաւ բարկութիւն քո[9039]։ 21 Զի փութացեալ այրն անարատ՝ մատեաւ յառաջ ՚ի կռիւ՝ իւրով պաշտաման զինուն, աղօթիւք եւ խնկօք ուղերձեալ զքաւութիւնն. եկա՛ց ընդդէմ բարկութեանն, եւ արար վախճա՛ն հարուածոցն[9040]. 22 յայտ արարեալ թէ քո ծառայ է։ Յաղթեաց բազում ամբոխի, ո՛չ զօրութեամբ մարմնոյ՝ եւ ո՛չ զինուց ազդեցութեամբ. այլ բանիւ զտանջիչն հնազանդեաց։ Զերդմունս եւ զդաշինս հարցն յիշատակեալ[9041] 23 զշեղջաշեղջ դիականցն անկելոց առ միմեանս՝ կացեալ ՚ի մէջ դադարեցոյց զբարկութիւն. եհե՛րձ ճանապարհ ընդ մէջ կենդանեաց եւ մեռելոց[9042]։ 24 Քանզի պճղնաւոր հանդերձի՛ն էր ամենայն զարդն, եւ փառք հարցն ՚ի չորեքկարգեան ականսն քանդակեալս, եւ մեծութիւն քո թագ ՚ի վերայ գլխոց նոցա[9043]։ 25 Յա՛յնց խորշեցաւ սատակիչն, եւ ՚ի նոցունց զարհուրեցաւ. զի բաւակա՛ն էր միայն փորձ բարկութեանն[9044]։

19
Գլուխ ԺԹ

1 Բայց ամպարշտացն մինչեւ ՚ի սպա՛ռ եհաս ՚ի վերայ անողո՛րմ սրտմտութիւնն. քանզի գիտէր զնոցա եւ զհանդերձեալսն. 2 զի եւ նոքա դարձցին ՚ի գնալ, եւ տագնապաւ յուղարկեալ զնոսա՝ հալածեսցեն զղջացեալք[9045]։ 3 Զի մինչդեռ տակաւին ՚ի ձեռս իւրեանց ունէին զսուգս իւրեանց, եւ ճչէին առ գերեզմանօք մեռելոցն. մե՛ւս եւս անմտութեան խորհուրդ յինքեանս կորզէին. եւ զորս աղաչէինն եւ հանէին, նոցին որպէս փախստէից հետամո՛ւտ լինէին[9046]։ 4 Զի ձգէր զնոսա արժանն յա՛յնր վախճանի տագնապ. եւ զանցելոց անցիցն ընդ նոսա անյիշատակութիւն ՚ի մի՛տս արկանէին, զի զմնացելոց տանջանաց լցցե՛ն զպատիժս[9047]. 5 եւ քո ժողովուրդ զնորասքանչ ճանապարհ գնասցէ, եւ նոքա նորանշան մա՛հ գտանիցեն[9048]։ 6 Զի ամենայն արարածք յիւրաքանչիւր կարգի վերստին նորոգէր՝ արբանեկել քոց հրամանաց։ Զի որոց որդիքն անվնա՛ս պահէին[9049], 7 ամպն ծածկեսցէ զբանակն։ Զի ՚ի ջրոյն ցամաքութենէ որ ՚ի ներքո՛յ կայր՝ յատակք երկրին երեւէին. եւ ՚ի Կարմիր ծովուն ճանապա՛րհ անխափան՝ եւ դաշտ ծաղկաբեր ՚ի պտուտից բռնութեանն[9050]։ 8 Վասն որոյ միագունդ անցանէին որ քո՛վ ձեռամբդ ծածկեալ էին, տեսեալ զգործս սքանչելիս[9051]։ 9 Զի իբրեւ զձիս ճախրեցան, եւ իբրեւ զգառինս խայտացին, օրհնել զքեզ Տէր որ փրկեցեր զնոսա[9052]։ 10 Քանզի յիշէին տակաւին զիրսն որ ՚ի պանդխտութեան իւրեանց, թէ զիա՞րդ փոխանակ ծննդեան անասնոց՝ բղխեա՛ց երկիր նոցա մուն։ Եւ փոխանակ ջրականացն բղխեաց գետն բազմութիւն գորտոց[9053]։ 11 Ապա յետոյ տեսին եւ նո՛ր ծնունդ թռչնոյ, յորժամ ցանկութեամբ տենչացեալք խնդրեցին խորտի՛կս կերակրոյ[9054]։ 12 Զի ՚ի մխիթարութիւն ել նոցա լորամարգ ՚ի ծովէ, եւ պատիժք ՚ի վերայ մեղաւորաց հասին. ո՛չ առանց յառաջագոյն եղելոց նշանացն բռնութեամբ հրացան բարկութեանցն։

ԻԳ Քանզի յիրաւի՛ չարչարեցան ըստ իւրեանց չարութեանն, զի չարաչար օտարատեցութիւն հնարեցան[9055]։ 13 Զի ոմանք զանծանօթս եկեալս չընդունէին. եւ նոքա զերախտաւոր հեւրս ծառայեցուցանէին[9056]։ 14 Եւ ո՛չ այնչափ միայն, այլ եւ այցելութիւն եղիցի նոցա. քանզի ատելութեամբ ընդունէին զօտարս[9057]։ 15 Բայց նոքա խնդութեամբ տօնիցն ընկալեալք, ընդ վաղուց ընդ նոցին արդարոցն վայելէին. անհնարին ցաւօք չարչարեցին զնոսա[9058]։ 16 Հարին շլացութեամբ իբրեւ զա՛յնոսիկ որ առ դուրս արդարոյն. յորժամ աննշոյլ անբա՛ց խաւարաւն պատեցան, իւրաքանչի՛ւրոք զիւրո՛յ դրաց ելս խնդրէր[9059]։ 17 Զի վասն նոցա բնութիւնք պատշաճեալք, իբրեւ սաղմոսարանաւ իւրաքանչիւր յարդարեալ ձայնիւք. զիւրաքանչիւր անուն նուագէին, յամենայն ժամ ՚ի նմին ձայնի հաստատեալք. զոր է՛ ճշմարտիւ կարծել յեղելոցն տեսլենէ[9060]։ 18 Զի ցամաքայինքն ՚ի ջո՛ւրս փոխէին, եւ լուղակքն յերկիր դառնային[9061]։ 19 Հուր՝ ջրո՛յ յաղթէր իւրով զօրութեամբ, եւ ջուր՝ զի՛ւր շիջուցիչ բնութիւնն մոռանայր։ 20 Եւ բոցք՝ դարձեալ զդիւրածախ անասնոցն զմարմինսն ո՛չ թառամեցուցանէին ՚ի շրջելն իւրեանց. եւ ո՛չ հալէին զսառնակերպ զդիւրահալ զազգ անուշակ կերակրոյն։ Զի յամենայնի բարձրացուցեր զժողովուրդ քո եւ փառաւորեցե՛ր. եւ ո՛չ անտես արարեր յամենայն ժամանակի, եւ յամենայն տեղիս քոյով պաշտպանութեամբ Տէր[9062]։

Կատարեցաւ Իմաստութիւն Սողոմոնի[9063]: