ԱՍՏՈՒԱԾԱՇՈՒՆՉ ՄԱՏԵԱՆ ՀԻՆ ԵՒ ՆՈՐ ԿՏԱԿԱՐԱՆԱՑ

Հ. Յովհաննու Զօհրապեան վարդապետ

ԹՈՒՂԹ ՊԵՏՐՈՍԻ ԵՐԿՐՈՐԴ

1
Գլուխ Ա

դբ 1 Շմաւոն Պետրոս ծառայ եւ առաքեալ Յիսուսի Քրիստոսի, որոց հանգիտապատի՛ւ մեզ հասէքդ հաւատոց յարդարութիւն Աստուծոյ մերոյ եւ Փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի[3074]։ 2 Շնո՛րհք ընդ ձեզ՝ եւ խաղաղութիւն բազմասցի, գիտութեամբն Աստուծոյ՝ եւ Յիսուսի Քրիստոսի Տեառն մերոյ։

Ա 3 Որպէս ամենայն ինչ մեզ՝ իւրոյ աստուածեղէ՛ն զօրութեանն առ ՚ի կեա՛նս եւ աստուածպաշտութի՛ւն շնորհեալ. ՚ի ձե՛ռն գիտութեան այնորիկ որ կոչեացն զմեզ յիւր ՚ի փառսն եւ ՚ի վայելչութիւն[3075]. 4 որովք մեծամեծքն եւ պատուակա՛ն աւետիք պարգեւեալ են մեզ. զի նոքիմբք աստուածեղէն բնութեանն հաւատոցն լինիցիմք հաղորդակիցք, փախուցեալք ՚ի ցանկութեանց աշխարհիս եւ յապականութեանց[3076]։ 5 Եւ սմին այսմիկ զամենա՛յն փոյթ ՚ի մէջ առեալ՝ ձերո՛վքն հաւատովք մատակարարիջիք զառաքինութիւնն, եւ առաքինուեամբն զգիտութիւն[3077], 6 եւ գիտութեամբն զժուժկալութիւն, եւ ժուժկալութեամբն զհամբերութիւն, եւ համբերութեամբն զաստուածպաշտութիւն, 7 եւ աստուածպաշտութեամբն զեղբայրսիրութիւն, եւ եղբայրսիրութեամբն զսէ՛ր։ 8 Զայսոսիկ ձեր յանձին կալեալ եւ ՚ի սո՛յն յաճախեալ, ո՛չ դատարկս եւ անպտուղս հաստատիցեն զձեզ ՚ի Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի գիտութիւնն[3078]։ 9 Իսկ յոր ո՛չն իցեն սոքա մերձ, կո՛յր է եւ զաչացո՛ւ. ՚ի մոռացօ՛նս դարձուցեալ զսրբութիւն առաջնոց իւրո՛ցն յանցանաց[3079]։ 10 Վասն որոյ ե՛ղբարք՝ առաւե՛լ փութասջիք՝ զի բարեացն գործովք հաստատուն զձեր կոչումնն եւ զընտրութիւն պահիցէք։ Զայս արարեալ՝ ո՛չ երբէք յանցանիցէք[3080]. 11 զի այսպէս առատապէ՛ս շնորհեսցի ձեզ մուտ ՚ի յաւիտենական արքայութիւն Տեառն մերոյ եւ Փրկչի Յիսուսի Քրիստոսի[3081]։ դգ 12 Որով պատրաստիցեմ միշտ ձեզ յիշեցուցանե՛լ վասն սոցին, առաւե՛լ եւս գիտակա՛ցն եւ հաստատելոցն՝ եկեալ հասեա՛լ ճշմարտութեանն[3082]։

Բ 13 Քանզի իրաւունս համարիմ մինչդեռ ե՛մ ՚ի մարմնի աստ՝ զարթուցանե՛լ զձեզ յիշատակօք։ 14 Գիտեմ թէ վաղվաղակի՛ է լինելոց մերկանալ յինէն մարմնոյս. որպէս եւ Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս եցոյց ինձ[3083]։ 15 Եւ փութամ ճեպիմ միշտ զձեզ յորդորե՛լ. զի յետ իմոյ ելանելոյ յաշխարհէս՝ առնիցէ՛ք զյիշատակս այսոցիկ[3084]։ 16 Քանզի ո՛չ եթէ պաճուճեալ ինչ առասպելեա՛ց զհետ երթեալ ցուցաք ձեզ զՏեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի զզօրութիւն եւ զգալուստն. այլ մեզէն եղեալ ականատեսք նորա մեծութեանն[3085]։ 17 Քանզի առեալ յԱստուծոյ եւ ՚ի Հօրէ զփառս եւ զպատիւ. յեկեալ յայնպիսի բարբառոյ՝ մեծվայելչութեան փառաց անտի եթէ. Դա է Որդի իմ սիրելի՛ ընդ որ հաճեցայ[3086]։ 18 Եւ զայս բարբառ մեք իսկ լուաք եկեալ յերկնից՝ որ ընդ նմա՛ իսկ էաք ՚ի սուրբ լերինն։ 19 Եւ ունիմք հաստատագո՛յն զբանսն մարգարէականսն. որում եթէ անսայցէք՝ բարւո՛ք առնէք. իբրեւ ճրագի որ տայցէ լոյս ՚ի խաւարչտի՛ն տեղւոջ, մինչեւ տիւն լուսաւորեսցէ, եւ արուսեակն ծագեսցէ ՚ի սիրտս ձեր[3087]։

Գ դդ 20 Բայց նախ՝ այսմ գիտակ լինիջիք. զի ամենայն մարգարէութիւն իւրոց գրոց լուծումն ո՛չ ունի[3088]։ 21 Քանզի ո՛չ եթէ ըստ կամաց մարդկան տուաւ մարգարէութիւն երբեք, այլ ՚ի Հոգւոյն Սրբոյ կրեալք՝ խօսեցան մարդիկ յԱստուծոյ[3089]։

2
Գլուխ Բ

1 Լինէի՛ն եւ սուտ մարգարէք ՚ի ժողովրդեանն, որպէս եւ այժմ ՚ի ձեզ լինիցին սուտ վարդապետք. որք սպրդեալք մուծանեն հերձուածս կորստեան, եւ զոր Տէր գնեաց զնոսա ուրացան. ածեն ՚ի վերայ անձանց զարագահասն կորուստ[3090]։ 2 Եւ բազո՛ւմք անկեալ երթիցեն զհետ նոցա անառակութեանցն. վասն որոյ ճշմարտութեանն ճանապարհ հայհոյիցի՛[3091]։ 3 Եւ ագահութեամբ մտացածի՛ն բանիւք առնիցեն զձեզ վտարանդի՛ս. որոց դատաստանն ՚ի բնէ ո՛չ դատարկանայ, եւ կորուստ նոցա ո՛չ նանիր հասցէ[3092]։ 4 Զի եթէ ՚ի հրեշտակսն յանցուցեալս Աստուած ո՛չ խնայեաց, այլ խաւարին կապանօք արկեալ ՚ի տարտարոսն՝ ետ պահե՛լ ՚ի դատաստան[3093]։ 5 Նա՝ եւ ո՛չ իսկզբա՛նն աշխարհիս խնայեաց. բայց զութերո՛րդն զՆոյ՝ զարդարութեանն քարոզ, պահեաց ՚ի ջրհեղեղէ աշխարհի՝ ամպարշտելոցն ածեալ[3094]. 6 եւ զքաղաքս Սոդոմացւոցն եւ Գոմորացւոց դարձուցեալ յաճիւն՝ դատեցա՛ւ, օրինա՛կ առ յապայ ամպարշտելոցն կացուցանէր[3095]։ 7 Եւ զարդարն զՂովտ ձանձրացեալ յանկարգ գիջութեան գնացից՝ փրկեա՛ց. 8 քանզի ականատե՛ս եւ ակընջալո՛ւր արդարն բնակեալ ՚ի մէջ նոցա, օր ըստ օրէ զիւր սուրբ ոգիսն՝ նոցա անօրէն գնացիւքն տանջէ՛ր[3096]։ դե 9 Գիտէ Տէր զաստուածապաշտս փրկե՛լ ՚ի փորձութենէ, եւ զանօրէնս պահել ՚ի տանջա՛նս աւուրն դատաստանի[3097]։ 10 Մանաւանդ՝ որ զհետ մարմնոյ պղծալիցն ցանկութեանց իցեն երթեալ. արհամարհօղք տէրութեանն, ժպի՛րհք, յանդգո՛ւնք, չզանգիտե՛ն զփառսն հայհոյել[3098]. 11 ուր հրեշտակք զօրութեամբ եւ կարողութեամբ քան զնոսա մեծամեծք՝ չածե՛ն զնոքօք ՚ի Տեառնէ զհայհոյութեանն դատաստան[3099]։ 12 Այլ սոքա իբրեւ զանխօս անասունս ըստ բնածի՛ն բարուցն յեղծո՛ւմն եւ յապականութիւն, որոց չե՛նն գիտակ, հայհոյե՛ն յապականութեան իւրեանց, եւ ապականեսցի՛ն[3100]՝ 13 տանջեալք ՚ի վարձուցն անիրաւութեան. որ ցանկութիւն զաւուրն փափկութիւն համարին. բծկա՛նք, արատաւո՛րք, փափկացեա՛լք ՚ի պատիրս իւրեանց. լիեալ ձեզ խրախճանակի՛ցք[3101]. 14 աչս ունի՛ն հանգոյնս պոռնկաց՝ անդադա՛րս ՚ի մեղաց, պատրե՛ն զանձինս յողդողդաց. որ ունին սիրտ հարեալ զագահութեան, մանկո՛ւնք անիծից[3102]։ 15 Թողեալ զուղորդ ճանապարհն՝ մոլորեցա՛ն, զհե՛տ երթեալ ճանապարհին Բաղամայ Բեովրեայ, զվա՛րձս անիրաւութեան սիրեցին[3103]. 16 որ կշտամբանս իւրոյ անօրէնութեանն ստացաւ զէ՛շն անխօսուն. մարդկեղէն բարբառովն բարբառեալ՝ արգե՛լ զմարգարէին զանօրէնութիւնն[3104]։ 17 Այսպիսիքն են աղբիւրք անջրդիք, եւ մէ՛գք վարեալք ՚ի մրրկէ. որոց աղջամո՛ւղջք խաւարին յաւիտեան պահեալ կան[3105]։ 18 Մեծաբանս սնոտեա՛ց բարբառեալ պատրե՛ն գիջութեամբք անառակ ցանկութեամբք մարմնոյ, զայնոսիկ որ ստո՛յգն փախչիցին յայնցանէ՛ որ ՚ի մոլորութեանն շրջիցին[3106]. 19 նոցա ազատութիւն խոստանան, եւ ինքեանք ապականութեանն ծառա՛յք են. զի որով իւիք եւ յաղթիցի ոք, նորի՛ն եւ ծառայէ[3107]։ 20 Զի եթէ փախուցեալք ՚ի պղծութեանց աշխարհի, գիտութեամբ Տեառն մերոյ եւ Փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի, եւ դարձեալ ընդ նո՛յնս շաղեալք պատիցին, եղիցին նոցա վախճանն չա՛ր քան զառաջինն[3108]։ 21 Զի լաւ էր նոցա՝ թէ բնաւ չէ՛ր իսկ ծանուցեալ զարդարութեանն ճանապարհ. քան զի ծանեան՝ եւ յե՛տս կացին ՚ի սուրբ պատուիրանէն որ նոցա աւանդեցաւ[3109]։ 22 Եկեալ ՚ի դէ՛պ նոցա ճշմարիտ առակն զգօնութեան, եթէ. Շուն դառնայ անդրէն ՚ի փսխած իւր, եւ խոզ լուացեալ՝ ընդ տի՛ղմն թաւալեալ[3110]։

3
Գլուխ Գ

Դ դզ 1 Զայս ձեզ սիրելիք՝ երկրո՛րդ թուղթ գրեմ. որով զարթուցի՛ց ՚ի յիշատակ զհաստատուն միտս ձեր[3111], 2 յիշե՛լ զյառաջագոյն ասացեալ պատգամս ՚ի սրբոց մարգարէից, եւ յառաքելոցն ձերոց՝ զպատուէրս Տեառն եւ Փրկչին[3112]։ 3 Բայց զայս նախ գիտասջի՛ք, զի յաւուրս յետինս եկեսցեն արհամարհօ՛ղք՝ այպանօ՛ղք, որ ըստ իւրեա՛նց ցանկութեանցն գնայցեն[3113]. 4 եւ ասիցեն. Ո՞ւր են աւետիք գալստեան նորա. զի յորմէ հետէ հարքն ննջեցին՝ ամենայն ինչ նոյնպէս կայ մնա՛յ իսկզբանէ արարածոց։ 5 Եւ զայն մոռացեա՛լ իցէ նոցա՝ որք զայսն կամին. եթէ երկինք՝ եղե՛ն իսկզբանէ, եւ երկիր՝ ՚ի ջրոց, եւ ջուրք՝ հաստատեալ կան բանիւն Աստուծոյ[3114]. 6 վասն որոյ երբեմն աշխարհ ջրհեղեղա՛ւ ապականեալ կորեաւ[3115]։ 7 Եւ այժմ երկինք եւ երկիր նովի՛ն բանիւ գանձեալ են. հրո՛յ պահեալք յօրն դատաստանի, եւ կորստեան ամպարիշտ մարդկան[3116]։ 8 Եւ այս եւս մի՛ լիցի ՚ի ձէնջ ծածկեալ սի՛րելիք, զի մի օր Տեառն իբրեւ զհազա՛ր ամ է, եւ հազար ամ իբրեւ զմի՛ օր[3117]։ 9 Ո՛չ յամեցուսցէ Տէր զաւետիսն՝ որպէս ոմանք յամրն համարին, այլ երկայնամի՛տ լինի առ ձեզ. քանզի ո՛չ կամի՝ եթէ ոք կորիցէ, այլ զամենեցո՛ւն հասանել յապաշխարութիւն[3118]։ դէ 10 Այլ եկեսցէ օր Տեառն իբրեւ զգո՛ղ. յորում երկինք տագնապա՛ւ անցցեն, եւ բնութիւնք հրո՛վ կիզեալ լուծցին, եւ երկիր՝ եւ որ միանգամ ՚ի նմա՛ գործք գտանիցին[3119]։ 11 Եւ ՚ի լուծանել այսպէս այսր ամենայնի, որպիսի՞ ինչ պարտ իցէ ձեզ գտանել. այլ սուրբ եւ աստուածապա՛շտ կարգաւ՝ ակն ունել[3120], 12 եւ փութա՛լ հասանել գալստեան աւուրն Տեառն. յորում երկինք հրայրեացք լուծանիցին, եւ բնութիւնք հրդեհեալ հալիցին[3121]։ 13 Նորոյ երկնից՝ եւ նորո՛յ երկրի՛ ըստ աւետեացն հայեցեալ սպասեմք, յորս արդարութի՛ւնն բնակէ[3122]։ 14 Վասն որոյ սի՛րելիք՝ այսոցիկ սպասեալ, փո՛յթ յանձին ունիջիք՝ անբի՛ծք եւ անարատք գտանել նմա ՚ի խաղաղութիւն[3123]. 15 եւ զՏեառն երկայնմտութիւնն՝ փրկութիւն համարեսջի՛ք։ Զոր օրինակ եւ սիրելի եղբայրն մեր Պաւղոս, ըստ շնորհելոյ իմաստութեանն նմա յԱստուծոյ՝ գրեա՛ց ձեզ[3124]. 16 որպէս եւ յամենայն իսկ թուղթսն խօսի վասն այսոցիկ. յորս գտանի ինչ ինչ դժուարիմա՛ց, զոր անուսմունքն եւ յողդողդքն կամակորեն. որպէս եւ զամենա՛յն իսկ գիրս առ իւրեանց անձանցն կորուստ[3125]։ 17 Դուք այսուհետեւ ս՛իրելիք՝ իբրեւ զկանխագէ՛տս զգուշասջիք, զի մի՛ անառակ մոլորութեամբն զգածեալք՝ անկանիջիք յաստեաց հաստատութեանն[3126]։ 18 Աճեցէ՛ք շնորհօք եւ գիտութեամբն Տեառն մերոյ եւ Փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի։ նմա փա՛ռք՝ եւ այժմ եւ յօրն յաւիտենից. ամէն[3127]։

Տունք ճծդ̃[3128]։

[3074] Ոսկան. Սիմոն Պետրոս։ Ոմանք. Եւ Փրկչին մերոյ Յիսուսի։ Յօրինակին. Մեզ հանդէսքդ հաւատոց։

[3075] Օրինակ մի. Մեզ իւրով աստուածային իմաստութեամբն առ ՚ի... շնորհել ՚ի ձեռն։ Ոմանք. Զօրութեանն ՚ի կեանս եւ յաստուածպաշտութիւն... զձեզ յիւր փառսն եւ վայելչութիւն։

[3076] Ոմանք. Որով մեծա՛՛... բնութեան լինիցիք հաղոր՛՛։ ՚Ի բազումս պակասի. Բնութեանն հաւատոցն լինի՛՛. զոր եւ ոմանք ՚ի լուս՛՛. նշանակեն։

[3077] Ոմանք. Եւ ՚ի սմին այսմիկ... ձերովք հաւատովքն մատակարարեսջիք զառաքինութիւն։

[3078] Ոմանք. Յանձն կալեալ. եւ ՚ի սոյնս յաճա՛՛... զձեզ հաստատիցեն. Յիսուսի Քրիստոսի ՚ի գիտութիւնն։ ՚Ի լուս՛՛. ՚ի վերայ՝ գիտութիւնն. նշանակի. գալուստն։

[3079] Ոմանք. Զսրբութիւնս առաջնոց։

[3080] Ոմանք. Եւս առաւել փութասջիք՝ բարեացն գոր՛՛։

[3081] Ոմանք. Արքայութիւնն Տեառն մերոյ եւ Փրկչին Յիսուսի Քրիստոսի. որում փառք յաւիտեանս։

[3082] Ոմանք. Որով պատրաստիցեմք միշտ յիշե՛՛... ճշմարտութիւնն։

[3083] Ոմանք. Գիտեմ եթէ վաղ՛՛... որպէս Տէր մեր։

[3084] Ոմանք. Զի եւ յետ իմոյ ե՛՛։

[3085] Յօրինակին պակասէր. Քանզի ոչ եթէ. այլ ՚ի լուս՛՛. նշանակէր ՚ի ներքս բերել, համաձայն այլոց։ Ոմանք. Պայճուճեալ ինչ առասպելաց։ Ոսկան. Զհետ երթալ ցու՛՛։

[3086] Ոմանք. Առեալ յԱստուծոյ Հօրէ... եկեալ այնպիսի բարբառ ՚ի մեծ վայելչութենէ... ընդ որ ես հաճեցայ։

[3087] Ոմանք. Զբանն մարգարէական. որում թէ ան՛՛... որ տացէ լոյս... ծագեսցէ ՚ի սիրտս մեր։

[3088] ՚Ի լուս՛՛. Լուծումն ոչ լինի. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։

[3089] Ոմանք. Ըստ մարդկան մտաց տուան մարգարէութիւնք երբէք... կրեալ խօսեցան։

[3090] Ոմանք. Լինիցին ՚ի ձեզ... սպրդեալ մուծանել հեր՛՛... եւ զոր Տէրն գնեաց, զնոսա ուրացեալ.. անձանց իւրեանց զերագահասն կո՛՛։ ՚Ի լուս՛՛. Մուծանիցեն հերձ. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։

[3091] Յօրինակին. Եւ բազմա՛ւք անկեալ։

[3092] Ոմանք. Եւ ագահութեան... զձեզ վտարանդի... եւ կորուստն նոցա ոչ նիրհեսցէ. կամ՝ նիրհէ։

[3093] Ոմանք. ՚Ի հրեշտակսն յանցեալս... այլ խաւարային կապանօքն... պահել ՚ի դատաստանի։

[3094] Ոմանք. Աշխարհի խնայ՛՛։

[3095] Ոմանք. Սոդոմայեցւոց եւ զԳոմո՛՛... առ յապա եղելոցն։

[3096] Ոմանք. Եւ ականջալուր արդարն բնակեալ էր ՚ի մէջ։ Ոսկան. Զիւր զսուրբ հոգին՝ նոցա ա՛՛։

[3097] ՚Ի լուս՛՛. Եւ զանիրաւս պահել. համաձայն ոմանց ՚ի բնաբ՛՛։

[3098] Բազումք. Պղծալից ցանկութեանց։

[3099] Ոմանք. Զօրութեամբք... զհայհոյութեան։

[3100] Ոսկան. Որոց չենն տեղեակ, հայհոյ՛՛։

[3101] Ոսկան. Որք զցանկութիւն զաւու՛՛։

[3102] Ոմանք. Հանգոյն պոռնկաց... պատրեալ զանձինս յողդյողդաց... զագահութենէ։ Ոսկան. Պատրել զանձինս... հարեալ զագահութեամբ։

[3103] Ոմանք. Զուղղորդ ճանապարհն... Բաղամայ Բէովրեան. կամ՝ Բեւորեան։ Ուր Ոսկան. Բաղաամայ Բէօրեանց։

[3104] Ոմանք. Եւ կշտամբանս իւրոյ անիրաւութեանն։

[3105] Ոմանք. Այնպիսիքն են աղբեւրք ան՛՛։

[3106] Ոմանք. Քանզի մեծաբան սնոտեաց... գիճութեան ցան՛՛... որ ստոյգ փախ՛՛։ ՚Ի բազումս պակասի. Գիջութեամբք անառակ ցանկութեամբք։ Ուր եւ ոմանք. Գիջութեամբք անառակութեամբք մարմ՛՛։

[3107] Ոմանք. Որով իւիք յաղ՛՛... եւ ծառա՛յէ։

[3108] Ոմանք. Փախուցեալք ՚ի ցանկութեանց աշխարհիս այսորիկ եւ յապականութեանց, գիտութեամբն... շաղախեալք պարտիցին։ Բազումք. Եղեւ նոցա վախ՛՛։

[3109] Ոմանք. Եթէ բնաւ իսկ չէին... զարդարութեան ճանապարհն, քան թէ ծանեանն... որ նոցայն աւ՛՛։

[3110] Ոմանք. Ճշմարիտ առակին զգօնութեան՝ թէ. Շուն... ընդ տիղմ թա՛՛։

[3111] Ոմանք. Զարթուցից ՚ի յիշատակէ. կամ՝ յիշատակաւ զհաստա՛՛։

[3112] Ոմանք. Յիշել զյառաջասաց պատգամս ՚ի սրբոցն մար՛՛։

[3113] Յոմանս պակասի. Զայս նախ գիտ՛՛։

[3114] Ոմանք. Որ զայսն կամիցին... եւ երկիրս ՚ի վերայ ջրոց. եւ ջուրք հաստատեալ կայ բանիւն։ Յօրինակին պակասէր. Հաստատեալ կան բա՛՛։

[3115] Ոմանք. Երբեմն աշխարհս։

[3116] Ոմանք. Գանձեալ կան։

[3117] Յօրինակին. Եւ այժմ մի՛ լիցի։ Ոմանք. Եւ այս մի եւս լիցի... եւ հազար ամն իբ՛՛։

[3118] Բազումք. Յամր համարին։ Ոմանք. Լինիցի առ ձեզ... այլ զի ամենեցուն հաստատել յա՛՛։

[3119] Ոմանք. Տագնապաւ անցանեն. կամ՝ անցանիցեն... եւ որ ՚ի նմա գործք ըստգտանիցին։

[3120] Ոմանք. Եւ լուծանել այսպէս այսմ ամենայնի, որպէս ինչ պարտ է ձեզ.. կարգաւք ակն ունել։

[3121] Յօրինակին. Հրարեացք լուծա՛՛։ Ոմանք. Հրդեհեալ լուծցին։

[3122] Ոմանք. Նորոց երկնից... հայեցեալ սպասիցեմք։

[3123] Ոմանք. Այսոցիկ սպասելոց փոյթ յանձին ունիցիք ամբիծք եւ անարատք երեւել նմա։

[3124] ՚Ի լուս՛՛. Համարիջիք. համաձայն ոմանց։ Ոմանք. Ըստ շնորհելոյ նմա իմաստութեանն գրեաց ձեզ։

[3125] Ոմանք. Յամենայն իսկ ՚ի թուղթսն... յորս գտանի ինչ դժուարիմաց, զոր անուսքն եւ յողդյողդքն։ Օրինակ մի. Յորս գտանի ոչինչ դժուարիմաց, զոր անյոյսքն եւ յող՛՛։ Ուր Ոսկան. գտանին ոչ ինչ դժուարիմացք։ Յօրինակին պակասէր. Անուսմունքն եւ յողդողդքն կամա՛՛։

[3126] Ոմանք. Անկանիցիք յաստեաց։ Ոսկան. Յատեացս հաստատութենէ։

[3127] Յօրինակին պակասէր. Տեառն մերոյ, եւ Փրկչին Յիսուսի... փառք եւ այժմ։ Ոմանք. Այժմ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։

[3128] ՚Ի վախճանի ոմանք. Կատարումն Աստուծով Երկրորդ թղթոյն Պետրոսի. այլ բազումք՝ համաձայն մերումս ոչինչ նշանակեն բաց ՚ի թուահամարոյ տանց։

Ցանկ

Նախորդ էջ Ցանկ Հաջորդ էջ